Morgunblaðið - 21.08.2008, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 21. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Eftir Ásgeir H. Ingólfsson
asgeirhi@mbl.is
SVAKAMÁLASÖGUR Harrys og
Heimis heilluðu útvarpshlustendur
seint á síðustu öld og miðað við vel-
gengni geisladiskaútgáfu Með öðr-
um morðum eiga þeir enn erindi á
21. öldinni. Næsta vor verða þeir svo
á fjölum Borgarleikhússins í með-
förum Karls Ágústar Úlfssonar og
Sigurðar Sigurjónssonar og sömu
sögur herma að Örn Árnason sé hinn
ómþýði sögumaður verksins.
Fyrsta frumsýning vetrarins er
Fýsn, síðasta verkið í þríleik Þórdís-
ar Elvu Þorvaldsdóttur Bachmann,
en fyrri verkin voru Brot og Hung-
ur. Það er Marta Nordal sem leik-
stýrir og þau Sara Dögg Ásgeirs-
dóttir og Björn Ingi Hilmarsson eru
í hlutverkum hjónanna.
Fyrsta frumsýning á stóra sviðinu
er Fólkið í blokkinni en leikhúsið
stóð fyrir stólasöfnun í vor og gestir
munu komast að því á sýningunni
hvað varð um alla stólana. Þetta er
nýr söngleikur eftir Ólaf Hauk Sím-
onarson um blokkarbúa sem ákveða
að setja upp söngleik um eigið líf.
Unnur Ösp Stefánsdóttir leikstýrir
og hljómsveitin Geirfuglarnir sér um
tónlistina.
Vanþroski og glatað sakleysi
Fegurðardrottningin frá Línakri,
Halti Billi, Koddamaðurinn og
Svartur köttur. Þessi fjögur verk
írska leikskáldsins Martins McDon-
aghs sem sýnd hafa verið hérlendis
undanfarinn áratug eru staðfesting á
því að fá erlend leikskáld heilla ís-
lenska leikhúsgesti meira. Um er að
ræða Vestrið eina sem Jón Páll Eyj-
ólfsson leikstýrir. Verkið fjallar um
bræðurna Coleman og Valene sem
slást ennþá eins og þeir séu tíu ára
þótt langt séu komnir á fullorðins-
aldur og lát föður þeirra virðist gera
lítið til þess að þroska þá. Bergur
Ingólfsson og Björn Thors eru í hlut-
verkum bræðranna en Þröstur Leó
Gunnarsson og Kristín Þóra Har-
aldsdóttir eru í öðrum hlutverkum.
Milljarðamærin snýr aftur um jól-
in – en þó undir nýju nafni, en þetta
klassíska verk Friedrichs Dürren-
matts var áður sýnt undir nafninu
Sú gamla snýr aftur hjá LR fyrir
röskum 40 árum. Kjartan Ragn-
arsson leikstýrir verkinu sem fjallar
um milljarðamey sem snýr aftur til
æskustöðvanna og á meðan bæj-
arbúar hafa augastað á veski millj-
arðameyjarinnar er hún að leita að
æskuástinni.
Ingvar E. Sigurðsson, Björn
Thors og Kristín Þóra Haraldsdóttir
hittast á hótelherbergi í einhverju
eldfimasta leikhúsverki síðari ára,
Rústað eftir Söruh Kane sem Kristín
Eysteinsdóttir leikstýrir. Kane var
mikið ungstirni í leikhúsheiminum
þar til hún lést kornung að aldri og í
kjölfar Rústað verða öll önnur verk
hennar sýnd í sviðsettum leik-
lestrum, en þau eru Ást Fedru,
Hreinsun, Þrá og 4:48 geðtruflun.
Týrólasöngdísir
og aðrir útlendingar
Einn vinsælasti söngleikur allra
tíma, Söngvaseiður, verður frum-
sýndur með vorinu í leikstjórn Þór-
halls Sigurðssonar. Valgerður
Guðnadóttir fer með hlutverk fóstr-
unnar söngglöðu Maríu og Jóhannes
Haukur Jóhannesson leikur Von
Trapp en enn á eftir að velja í hlut-
verk barnanna sem hún passar og
verða áheyrnarprufur í seinni hluta
október fyrir upprennandi leikara á
aldrinum 8-18 ára.
Tekið verður á stöðu útlendinga á
Íslandi sem og stöðu Íslendinga inn-
an um alla þessa útlendinga í Út-
lendingum, verki þeirra Jóns Atla
Jónassonar, Jóns Páls Eyjólfssonar
og Halls Ingólfssonar sem saman
leikstýra, skrifa og leika öll hlutverk
í verkinu og munu safna í sarpinn
allt fram að frumsýningu í vetrarlok.
Ísraelsfarar og milljarðamær
 Vetrardagskrá Borgarleikhússins tilbúin  Harry og Heimir stíga á svið
FJÓRÐA alþjóðlega ljóðahátíð
Nýhils verður haldin í Reykja-
vík um helgina. Sex erlend
skáld og tólf íslensk lesa í
ljóðapartíum á Smíðaverk-
stæði Þjóðleikhússins og taka
þátt í umræðum með Birnu
Bjarnadóttur og Ármanni Jak-
obssyni í Norræna húsinu.
Þýðingarit verður gefið út
samhliða hátíðinni. Frá því
fyrsta hátíðin var haldin árið
2005 hefur verið lögð sérstök áhersla á að leiða
saman íslenska og erlenda strauma í ljóðlist.
Dagskráin hefst á ljóðapartíi á Smíðaverkstæð-
inu annað kvöld klukkan átta.
Bókmenntir
Ljóðahátíð Nýhils
um helgina
Ármann
Jakobsson
TORG í borg er þema Menn-
ingarnætur í ár og sömuleiðis
síðustu Kvosargöngu sumars-
ins þar sem gengið verður á
milli flestra þeirra torga sem
finna má á svæðinu, þekktra
sem minna þekktra. Torgin
verða skoðuð út frá hönnun og
sögu, jafnt í myndum sem í
máli, en öll eiga þau sammerkt
að hafa verið vettvangur fjöl-
breytts mannslífs.
Leiðsögumennirnir eru sérfræðingar frá menn-
ingarstofnunum borgarinnar. Lagt verður af stað
frá portinu á milli Tryggvagötu 15 og 17 klukkan
átta í kvöld og gangan tekur rúmlega klukkutíma.
Fræði
Gengið um torg
borgarinnar
Thorvaldsenstræti
TÓNLISTARKONURNAR
Arnbjörg María Danielsen
sópran, Ingileif Bryndís Þórs-
dóttir píanóleikari og Guðbjörg
Sandholt mezzósópran halda
tvenna tónleika hér á landi á
næstunni. Allar stunda þær
nám erlendis, Arnbjörg í Moz-
arteum í Salzburg, þar sem
Guðbjörg hefur einnig nám í
haust og Ingileif í tónlistarhá-
skólanum í Freiburg.
Í kvöld verða þær með tónleika í Þorlákshafn-
arkirkju og á laugardaginn í Dómkirkjunni. Á efn-
isskránni eru einsöngslög, aríur og dúettar.
Hvorir tveggja tónleikarnir hefjast klukkan átta.
Tónlist
Einsöngslög, aríur
og dúettar
Ingileif, Arnbjörg
og Guðbjörg.
Í HLJÓÐLÁTU úthverfi Fíladelf-
íu-borgar hefur Barnes-stofnunin
verið til húsa í nær 90 ár. Deil-
urnar um stofnunina hafa ekki
verið jafn hljóðlátar. Þær hafa
staðið árum saman og niðurstaða
dómstóla er ekki við hæfi ná-
grannanna, sem hóta skæruhern-
aði til að reyna að halda húsinu, og
því sem í því er, óbreyttu.
„The Barnes“ er stærsta og
verðmætasta einkasafn myndlistar
í Bandaríkjunum. Þarna eru 69
málverk eftir Cézanne (fleiri en öll
söfn Parísar eiga samanlagt), 181
verk eftir Renoir, 46 eftir Picasso,
59 eftir Matisse – og fjöldi ann-
arra verka.
Albert Barnes efnaðist á augn-
dropum, sem hann fann upp árið
1902. Hann var sérvitur maður.
Einungis „venjulegt“ fólk fékk að
skoða verkin og margar sögur eru
til um þá sem hann hleypti ekki
inn. Hann stofnaði skóla, þar sem
hugmyndir hans um list voru
kenndar. Upphenging verkanna er
óvenjuleg, en myndirnar hanga í
einskonar þyrpingum, nokkrar
saman, flokkaðar eftir formlegum
eigindum og litum.
Barnes lést í bílslysi árið 1951
og eftirlét Lincoln-háskólanum,
sem er einungis fyrir hörunds-
dökka nemendur, stjórnina. Um
hana hefur ekki verið friður og
ennþá fá þeir einungis aðgang sem
sækja um með góðum fyrirvara.
Stofnunin hefur verið fjárvana
og þegar stjórnendur kusu á ní-
unda áratugnum að senda úrval
verka á ferðalag milli safna í Evr-
ópu og að auki að selja nokkur
verk, gerðu stjórnvöld og áhuga-
hópar „atlögu“ að stofnuninni, til
að gera hana aðgengilegri almenn-
ingi. Samkvæmt The Independent
er niðurstaðan nú sú að verið er að
hanna nýja byggingu í miðborg
Fíladelfíu sem á að hýsa „The
Barnes“. Upphengingin á að taka
mið af aðferðum Barnes, skólinn á
að fá meira rými og almenningur
að fá aðgang, en margir borgarbúa
er samt ekki sáttir. Þeir vilja hafa
verkin á sínum stað, þótt fáir fái
að sjá þau. efi@mbl.is
Umdeild Miklar gersemar eru á
veggjum Barnes-stofnunarinnar.
Barnes-
stofnunin
flytur
Stærsta einkasafn
Bandaríkjanna
Þóra Karítas Árnadóttir hélt til Palestínu til þess að búa sig undir hlut-
verk Rachel Corrie í einleiknum Ég heiti Rachel Corrie, en verkið er byggt
á sannri sögu Rachel, ungrar bandarískrar konu sem lét lífið aðeins 23
ára að aldri þegar ísraelsk jarðýta ók yfir hana þar sem hún var að reyna
að vernda palestínskt hús. Það var breski stórleikarinn Alan Rickman
sem samdi leikritið ásamt blaðakonunni Katherine Viner en þetta er að-
eins einn þriggja einleikja sem Borgarleikhúsið sýnir í vetur.
Einnig er boðið upp á Pétur Jóhann Sigfússon sem tekst á við Sann-
leikann um lífið, hvorki meira né minna, í nýju verki Sigurjóns Kjart-
anssonar. Þriðji einleikarinn er svo Margrét Helga Jóhannsdóttir í Óskar
og bleikklædda konan eftir Erich-Emmanuel Schmitt.
Þrír einleikir
Ljósmynd/Grímur Bjarna
Nýtt upphaf Starfsfólk Borgarleikhússins nýtur blíðunnar áður en það heldur inn í hús að fremja leiklist fyrir borgarbúa.
Samvinna við LA
FLÓ á skinni, vinsælasta sýning
Leikfélags Akureyrar frá upphafi,
verður fyrsta sýning vetrarins í
Borgarleikhúsinu og er fyrsti vísir
að miklu samstarfi þessara tveggja
leikhúsa í vetur, en Magnús Geir
Þórðarson leikhússtjóri hafði eins
og kunnugt er vistaskipti á milli
leikhúsanna nú í sumar. Ökutímar,
með rómaðri tónlist Lay Low, verð-
ur einnig sett upp syðra. Auk þess
tekur Borgarleikhúsið Gosa og
Dauðasyndirnar aftur til sýninga í
vetur, en síðarnefnda sýningin fer
einmitt norður líka.
Sumu fólki er hægt að fletta
upp í, í bókstaflegri merkingu –
það veit hreinlega allt. Á Menn-
ingarnótt verður heilt bókasafn
slíkra „lifandi“ bóka starfrækt
á Austurvelli kl. 13-17, en
„bækurnar“ verða fulltrúar ým-
issa hópa samfélagsins, sem
stundum mæta fordómum,
búa við misrétti og/eða fé-
lagslega einangrun. Markmiðið
með mannlega bókasafninu er
að vinna gegn fordómum í
samfélaginu.