Morgunblaðið - 12.10.2008, Blaðsíða 22

E
ndurnar á tjörninni lágu
að því er virtist full-
komlega streitulausar
á gangstéttinni fyrir
utan Iðnó. Þegar
blaðamaður gekki framhjá hreyfðu
þær sig ekki og létu sem hann væri
ekki til. Fréttamenn frá útlöndum
sjónvarpsstöðvum voru að mynda í
þessu fallega íslenska umhverfi og
inni í Iðnó biðu hópar þeirra eftir for-
sætisráðherra. För blaðamanns að
þessu sinni var hins vegar heitið í
safnaðarheimili Dómkirkjunnar þar
sem Hjálmar Jónsson sóknarprestur
sat í yfirvegun og rólegheitum og
ræddi við sóknarbörn sín í síma.
Eitt sóknarbarnanna hafði reyndar
látist þennan dag, fullorðin mann-
eskja, sem hafði lifað tímana tvenna,
kreppur jafnt sem góðæri höfðu kom-
ið og farið á hennar æviskeiði. Nú var
komið að þeim leiðarlokum sem eru
óhjákvæmileg okkur öllum í framtíð-
inni. Þeir sem eftir eru halda áfram,
jafnt í mótbyr sem meðbyr, lifa lífi
sínu sem best þeir geta og kunna.
Presturinn segir að trúin auðveldi
lífsgönguna, trúin á Guð, sem gefur
okkur lífið og blæs okkur kærleik-
anum í brjóst. Innifalið í þeirri trú er
trú á lífið, trú á framtíðina og trú á
sjálfan sig. Erindi kirkjunnar er kær-
leikurinn, stuðningur og nærvera við
fólk í hverju því áfalli sem því mætir.
,,Það þarf ekki að auglýsa. Við erum
alltaf til staðar. Við erum í síma-
skránni og öllum er frjálst að leita til
okkar, hvenær sem er. Í kirkjuna er
líka allir velkomnir, alltaf,„ segir
Hjálmar Jónsson.
Gleði og sorgir
Hann hefur ekkert endilega farið
hina auðveldu leið í lífinu, í starfi sínu
kynnist hann jafnt gleði og sorgum.
Auk þess hefur hann gengið gegnum
erfiðleika í eigin lífi. Hjálmar var al-
þingismaður okkar Íslendinga og
þekkir því einnig vel heim stjórn-
málamannsins. Hann kaus þó fyrir
nokkrum árum að helga sig fremur
trúarlegri köllun sinni heldur en lífi
stjórnmálamannsins. Hann getur þó
alveg sett sig í spor þeirra nú þegar
mesta efnhagskreppa síðari ára ríður
yfir, að því er virðist eins og hendi sé
veifað. Þá er líka gott að kunna að
taka á því.
,,Auðvitað fylgjast allir með þess-
um fréttum, fólk veit varla hvaðan á
það stendur veðrið. Veit bara að þetta
er mikið óveður. Unga fólkið hefur
aldrei upplifað nokkuð þessu líkt fyrr.
Það gildir vissulega um alla, und-
irstöður efnahagslífsins, sem allir
töldu svo sterkar, brotna og bygg-
ingin hrynur. Hæfasta og reyndasta
fólk kemur fram í fjölmiðlum alvar-
legt í bragði. Smám saman áttum við
okkur á að allir eru að tapa verðmæt-
um. Hversu miklum er ekki vitað né
heldur hvernig þjóðinni muni reiða af.
Hvaða áhrif mun þetta hafa á líf mitt,
fjölskyldu minnar og umhverfi mitt?
spyr fólk og reynir að ráða í stöðuna.
Því er heldur ekki að neita að við höf-
um verið afar einbeitt í sókn okkar
eftir þessa heims gæðum mörg und-
anfarin ár. Þeim, sem treystir um-
fram allt á sínar veraldlegu eigur og
auðævi, líður þess vegna eins og
heimurinn sé að farast.“
– Kemur þetta þá verr niður á þeim
sem hafa haft mikið milli handanna
heldur en hinum sem hafa haft
minna?
„Það er nú sjálfsagt misjafnt.
Fljótt á litið hefur þjóðin verið afar
upptekin af því að græða og hagnast.
Sumir hafa talið að enginn endir
myndi verða á hagvexti og vaxandi
auðsæld. Stækkandi hópur hefur ekki
bara haft nóg heldur ofgnótt. Skell-
urinn verður harkalegur þegar lög-
mál fjármagnsins virka allt í einu
ekki. Um leið verður brotlending á
ýmsum viðhorfum. Kannski var ekki
ástæða til að trúa í blindni á þessa
tegund frelsis. Framundan er vafa-
laust endurmat á mörgu í þjóðfélagi
okkar. Margt hefur þó tekist vel í
samfélagsgerð okkar. Á mörgum
sviðum hefur okkur tekist að byggja
upp velferðarþjóðfélag sem er í
fremstu röð í heiminum.
Breyttar lífsvenjur
Ég hef ferðast töluvert um Afríku
vegna þróunarsamvinnu okkar, Ís-
lendinga. Ég hef líka verið fulltrúi við
kosningaeftirlit t.d. í Sierra Leone,
sem er fátækasta ríki í heimi. Þar er
allur fjöldinn nær allslaus. Þar er
skortur á flestu sem okkur þykir
brýnustu lífsnauðsynjar. Síðasta ára-
tuginn hef ég oft undrast umræðuna
hér á landi, vandamálin, sem stund-
um eru ekki stór, en talað er um sem
eitthvert neyðarástand. Ég var ný-
kominn úr þessari ferð þegar viðtöl
voru í fjölmiðlum við niðurdregið fólk,
sem sagði að nú yrðu engin jól. Það
væri alveg vonlaust. Ástæðan var sú
að rjúpnastofninn var í lágmarki og
veiðar bannaðar.
Við tilheyrum þeim þjóðum heims-
ins sem eru á fyrsta farrými og verð-
um þar. Undirstöður okkar eru mjög
traustar. Við eigum góð fiskimið og
ennþá er meirihluti gjaldeyristekna
okkar af sjávarfangi.
Atvinnuvegirnir munu ganga
áfram, landbúnaður, sjávarútvegur,
margvísleg og vaxandi framleiðsla og
iðnaður, ferðaþjónusta, verslun, þjón-
ustustörf og margt fleira. Vesturlönd
hafa innbyggt í efnahagskerfum sín-
um að ráða við kreppu og krappan
sjó. Eitthvað dregst saman hjá okkur
á næstunni, það getur orðið mörgum
átak og jafnvel nokkur þrekraun. En
kannski endurmetum við gildin og
forgangsröðina um leið. Vonandi er
máltækið ekki rétt sem segir: Reynsl-
an kennir að fólk lærir ekkert af
reynslunni.“
– Var kannski kominn tími til að við
myndum slaka á í efnishyggju og
fengjum jafnvel skell?
„Enginn vill erfiðleika og auðvitað
vonuðum við að þjóðarskútan gæti
haldið áfram fulla ferð á velferð-
arsiglingunni.
Nú vona ég að við komum út úr
þessu ölduróti heil og jafnvel miklu
miklu sterkari en áður. Við höfum
fest trú okkar og traust á Guð vors
lands. Og þau gildi sem við höfum í
heiðri geta jafnvel skerpst og hreins-
ast í erfiðleikum. Þá kem ég að því
sem skiptir mestu máli. Það er að
halda voninni, bjartsýninni og trúnni
á framtíðina. Við eigum fjölskyldur,
vini og samstarfsfólk. Nú er fólk eðli-
lega ráðvillt og á vinnustöðum er
jafnvel eins og allt lamað. Ég er ekk-
ert hræddur. Alls ekki.“
– Hvernig geturðu komist hjá því?
„Við erum ekki fædd í gær sem
þjóð. Við höfum séð það svart fyrr,
miklu svartara en núna. Það þarf
meira til að koma okkur úr jafnvægi
til lengdar. Ef það væri enginn fiskur
í sjónum, ef það kæmi jarðskjálfti af
þeirri stærð að virkjanir myndu
hrynja, samgöngumannvirki bresta,
byggingar falla, þá væri ástæða til að
óttast. Ef það kæmi eldgos sem
myndi leggja landið undir ösku. Þetta
er sem betur fer ekki að gerast en
þetta hefur gerst. Skaftáreldarnir,
Móðuharðindin sem ollu hung-
ursneyð og mannfelli á Íslandi. Það
hefur gerst nokkrum sinnum í sögu
Íslands byggðar að við höfum verið
við það að þurrkast út sem þjóð. Það
er engin hætta á að slíkt gerist núna.
Við erum ákaflega vel menntuð þjóð
með mikinn kjark. Við verðum bara
að passa okkur á því að láta hvorki
óttann ná tökum á okkur né fara á
taugum. Stjórnmálamennirnir, fjöl-
miðlafólkið og allur almenningur þarf
að varast að mikla vandann fyrir sér.
Nú þurfa allir að standa saman. Mörg
teikn og fallegar fréttir hef ég af því.
Mín fjölskylda kom t.a.m. öll saman á
miðvikudagskvöldið og gerði slátur
saman á góðan og gamaldags hátt.
Þannig er það víða, aldrei annað eins
framleitt af forða til vetrarins. Auka-
afurð af því er svo sú, að allir njóta
samvistanna og verðmætanna sem
felast í þeim.“
– Finnst þér að stjórnmálamenn og
þeir sem hafa verið að ávarpa þjóðina
hafi farið á taugum?
„Nei, það finnst mér ekki. Mér
finnst afar mikilvægt að Geir Haarde
er traustur stjórnmálamaður. Hann
er vel menntaður hagfræðingur og
hefur mikla reynslu. Hann er rólegur
og hann er öruggur og fastur fyrir.
Það er mikilvægt að hafa slíkan leið-
toga á svona tímum. Hann er skip-
stjórinn í brúnni í okkar sameiginlegu
málum. Allir þurfa vissulega að leggj-
ast á árarnar, við höfum á að skipa
hæfu fólki á öllum sviðum í samfélagi
okkar. Miklu varðar að allir skipi nú
stöður sínar vel. Mér finnst líka afar
mikilvægt að við treystum hvert
öðru. Það sem gerist í svona hruni er
að fólk treystir ekki lengur hvað öðru.
Lífið er á svo margan hátt straumur
af þjónustu okkar eins við annað. Líf
okkar og örlög er samanfléttað. Við
erum samferðafólk gegnum lífið. Á
meðan slæmar fréttir skella á okkur
dag eftir dag finnum við að sjálfsögðu
fyrir öryggisleysi. En við megum
ekki missa trúna á að skútan rétti sig
af. Og þar ráðum við öll miklu um
hversu fer. Síst megum við missa
trúna.
Bæna- og kyrrðastundir
Hjá prestum hefur ekkert breyst.
Hlutverk okkar er að vera til staðar
og taka á móti fólki. Það hafa margir
komið til mín á undanförnum dögum.
Svo eru aðrir sem ekki vita af því að
kirkjan er alltaf með þjónustu.
Hjá okkur í Dómkirkjunni eru fast-
ar bænastundir. Á miðvikudögum er
bænastund í hádeginu. Hún byrjar
með orgelleik kl. 12 og kl. 12.10 hefst
síðan bænastund. Fólk kemur og sest
inn, sumir skrifa á miða fyrirbæn-
arefni. Það verður svo bænarefni
okkar allra.„
– Þarf ekki kirkjan að bjóða upp á
þetta á hverjum degi núna?
„Það getur vel verið. Ef áhugi og
þörf er fyrir. Við erum líka með
„kvöldkirkju“ á fimmtudögum kl. 20-
„Síst megum við missa trú
Prestar blása ekki í lúðra,
en þeir eru alltaf til taks.
Hjálmar Jónsson, sókn-
arprestur í Dómkirkj-
unni, sagði Elínu Alberts-
dóttur að óttast eigi,
verra væri ef enginn fisk-
ur væri í sjónum og jarð-
skjálfti eyðilegði virkjanir
okkar. Svo bara örfá
dæmi séu tekin.
Við eigum ekki að eyða
orku okkar í heift og hatur
núna þótt ég skilji reiðina.
En berum við ekki öll ein-
hverja sök? Er ekki stutt í
hégómaskapinn í okkur?
22 SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Kyudo: Bogfimi þar sem
skotið er á mark af
28 metra færi.
Kennarar: Tryggvi Sigurðsson,
Kyoshi 6. dan.
Elsa Guðmundsdóttir
4. dan.
Þessi grein á sér einstaka menn-
ingarlega hefð og er stunduð af
miklum fjölda fólks á öllum
aldri, í Japan og annars staðar.
Upplýsingar í símum
553 3431 og 897 8765
Japönsk bogfimi