Morgunblaðið - 12.10.2008, Qupperneq 49

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 2008 49
BÆKUR
Þýdd skáldsaga
Síðasta uppgötvun Einsteins
Mark Alpert. Í þýðingu Ásdísar Guðna-
dóttur og Ingunnar Snædal.
Bjartur 2008.
397 bls.
STRAX á fyrstu blaðsíðu er verið að
drekkja manni í baðkari og skömmu
síðar er David Swift, grandalaus
prófessor við Columbia-háskólann,
yfirheyrður í höfuðstöðvum FBI.
Síðan rekur hver stóratburðurinn
annan. Spennan snýst um leynd-
ardóma eðlisfræði, svonefnda sam-
sviðskenningu, sem Albert Einstein
varði seinni hluta ævi sinnar í að
rannsaka og nokkrir bráðfeigir sam-
starfsmenn hans þekkja til. Kenn-
ingin gæti reynst skeinuhættari við
vopnasmíð en sú sem notuð var til að
smíða kjarnorkusprengjuna.
Swift kemst undan á hröðum
flótta en rússneska illmennið Simon
eltir hann í kapphlaupi við herinn og
FBI. Forseti Bandaríkjanna er hálf-
gerður auli og FBI klúðrar öllu enda
svikarar þar innan veggja. Auðvitað
er kona í spilinu, Monique Randall
er gullfalleg og leggjalöng, þeldökk-
ur eðlisfræðiprófessor og gamall
sjens Swifts. Það er eftirminnileg
sena í sögunni þegar hann stingur
upp á því að hún dulbúist sem ein af
konunum sem þrífa skrifstofur pró-
fessoranna, en þá segir hún: „Það
skiptir ekki máli hversu margar
gráður ég hef eða hversu margar
greinar ég hef skrifað eða hversu
mörg verðlaun ég hef fengið. Í
þeirra augum er ég ekkert nema
ræstingarkona“ (143-144).
Það er bagalegt að þess er ekki
getið hvort bókin er þýdd úr ensku
eða Norðurlandamáli. Titill hennar á
íslensku er bein þýðing úr dönsku
þýðingunni. Á bókarkápu segir að
bókin minni á DaVinci-lykilinn sem
er hárrétt, spenna og flókin fræði
fléttast saman svo úr verður læsileg-
ur reyfari. Eðlisfræðihugtök eru
haganlega þýdd og þýðingin í heild
ágæt. En í samtölunum er fræði-
hugtökum og kenningum troðið upp
í persónurnar svo þær verða ótrú-
verðugar: „Þetta eru ormagöng,
ekki satt? Brú sem tengir fjarlæg
svæði tímarúmsins? Já, en einungis
ófrjóar fiseindir geta stytt sér svona
leið“ (313). Bókinni er ætlað stórt
hlutverk, vefsíða (markalpert.com)
og yfirbragð allt stefna á heims-
yfirráð. Hún er ágætis afþreying á
dimmu vetrarkvöldi, ekkert meir.
Steinunn Inga Óttarsdóttir
Ófrjóar fiseindir?
Eftir Gunnhildi Finndóttur
gunnhildur@mbl.is
MYNDLISTARHÁTÍÐIN Sequences er helguð kvik-
um listum á borð við gjörninga, vídeóverk og hljóðverk
og þar er Rúrí á heimavelli. Hún hefur unnið í þessum
miðlum allan sinn feril og hefur verið valin heið-
urslistamaður Sequences í ár. „Ég byrjaði mjög
snemma að vinna með gjörninga, reyndar var ég með
gjörning þegar ég kom fram í fyrsta skipti og svo hef
ég unnið mikið með sýningarstaðinn og stundina. Svo
hef ég verið að vinna með kvikmyndir og hljóð allan
tímann. Þetta er aðferðafræði sem heillar mig mjög og
er mér eðlileg og náttúruleg,“ segir Rúrí.
30 manna gjörningur
Framlag Rúríar til Sequences í ár er gjörningurinn
Vocal IV sem hún vinnur í samstarfi við tónlistarmann-
inn Jóhann Jóhannsson, Nýlókórinn, Matthías Hem-
stock og fleiri. Alls taka yfir 30 manns þátt í gjörn-
ingnum og að sögn Rúríar er þetta stærsti gjörningur
sem hún hefur staðið fyrir á ferlinum.
„Ég lýsi ekki gjörningi fyrirfram, það er bara í eðli
verksins,“ segir hún og útskýrir að hann verði að miklu
leyti spunninn á staðnum, svo að ekki sé hægt að gefa
sér mikið fyrirfram. Hún fæst þó til þess að segja að
þarna verði leikið á hljóðskúlptúr. „Þetta er fjöl-
tæknigjörningur og margir sem koma þarna að. Allir
gjörningarnir í Vocal seríunni hafa snúist í kringum
fossa og þessi mun gera það líka. Þetta er alltaf sí-
breytilegt og þetta er sá stærsti.“
Mikill undirbúningur hefur verið að verkinu og Rúrí
segir að það hefði ekki getað orðið að veruleika nema
fyrir það að samstarfsfólk hennar sé fagfólk fram í
fingurgóma. „Ég legg þarna grunntóninn og síðan kem-
ur Jóhann með sinn tón ofan á það og síðan hver tón-
listarmaður, þannig að það eru allir að spinna innan
rammans sem í þetta sinn er portið í Hafnarhúsinu.“
Í takt við tímann
Aðferðir Rúríar, að vinna með ákveðið rými og tíma
og umfjöllunarefni hennar, náttúra og umhverfi, eru
áberandi í glænýrri íslenskri myndlist. Hún gengst þó
ekki við því að hafa verið á undan sinni samtíð. „Það er
ekki hægt að vera á undan sínum tíma,“ segir hún og
hlær. „Íslenskir myndlistarmenn hafa verið mjög í takt
við tímann í sinni túlkun síðustu áratugina og verið að
gera góða hluti. Við erum ekki best eða fremst, en við
þurfum ekki að skammast okkar og við getum líka ver-
ið stolt af því hvað fólk hefur verið duglegt að vinna við
mjög erfiðar aðstæður.“
Hún leggur sérstaka áherslu á hversu mikið henni
þyki til þess koma að hafa verið valin heiðurs-
listamaður á Sequences. „Mér þykir það mjög fallegt
og það er gaman að unga fólkið skuli leyfa mér að vera
með.“
Gjörningurinn Vocal IV fer fram í porti Hafnarhúss-
ins klukkan átta í kvöld, sunnudagskvöld.
Á heimavelli
 Myndlistarmaðurinn Rúrí er heiðurslistamaður
Sequences í ár  Fremur sinn stærsta gjörning til þessa
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Foss Rúrí undirbjó gjörninginn í Hafnarhúsinu í vikunni.
RÚRÍ er fædd árið 1951 í Reykja-
vík, stundaði listnám þar og síðar
í Hollandi. Hún vakti fyrst athygli
á áttunda áratug síðustu aldar
með róttækum gjörningum. Til
dæmis braut hún gylltan Mercedes
Benz niður með sleggju og setti
amerísku fánalitina í íslenskan
þjóðbúning. Flestir Íslendingar
þekkja verk hennar Regnbogann
sem stendur við Leifsstöð og
Fyssu í Grasagarðinum í Laug-
ardal.
Rúrí hefur hlotið fjölda við-
urkenninga á ferlinum, m.a. var
hún fulltrúi Íslands á Fen-
eyjatvíæringnum árið 2003, var
valin borgarlistamaður Reykjavík-
ur 2005 og í ár var hún sæmd
riddarakrossi hinnar íslensku
fálkaorðu.
Beitti
sleggju á
Bensinn
Róttæk Rúrí mölvar drossíuna.
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn