Fréttablaðið - 08.05.2009, Blaðsíða 18

18 8. maí 2009 FÖSTUDAGUR
Umsjón: nánar á visir.is
Stýrivextir eru 13 prósent
eftir lækkun. Enn frekari
lækkun er boðuð í júní. Ekki
er talið að veik króna trufli
áframhaldandi hraða hjöðn-
unar verðbólgu. Kallað er á
lækkun bankavaxta, helst
meiri en nemi stýrivaxta-
lækkuninni.
Stýrivextir Seðlabanka Íslands
standa nú í 13 prósentum eftir 2,5
prósentustiga lækkun í gær sam-
kvæmt ákvörðun peningastefnu-
nefndar bankans.
Lækkunin er meiri en grein-
ingardeildir höfðu spáð, en nálg-
ast tilmæli skuggabankastjórn-
ar Markaðarins. Hún lagði til 3,0
prósentustiga lækkun og yfir-
lýsingu um annað eins í júní.
Peningastefnunefndin boðar þó
umtalsverða lækkun á næsta
ákvörðunarfundi. Svein Harald
Øygard seðlabankastjóri kvaðst
ekki vilja tjá sig um tölur í því
sambandi, en hann kynnti ákvörð-
un nefndarinnar ásamt Arnóri
Sighvatssyni aðstoðarseðlabanka-
stjóra.
Í umfjöllun IFS Greiningar er
bent á að vextirnir séu háir þrátt
fyrir lækkun. Nú sé stýrivaxta-
stigið svipað og 2007 þegar síð-
asta uppsveifla var í hámarki.
„Hins vegar eru raunstýrivextir
lágir eða aðeins um 1,1 prósent ef
miðað er við 12 mánaða verðbólgu
sem mælist um 11,9 prósent. Hins
vegar er þriggja mánaða verðbólga
aðeins 1,4 prósent á ársgrundvelli.
Út frá lágri þriggja mánaða verð-
bólgu og því sjónarmiði að 12 mán-
aða verðbólga sé aðeins vandamál
fortíðarinnar hefði mátt ætla að til-
efni væri til kröftugri stýrivaxta-
lækkunar,“ segir þar.
Í yfirlýsingu peningastefnu-
nefndar kemur fram að skamm-
tímamarkmið peningastefnunn-
ar sé stöðugleiki í gengismálum.
„Gengi krónunnar hefur verið til-
tölulega stöðugt frá síðasta fundi
nefndarinnar. Það sem helst
hefur stutt gengið er umtalsverð-
ur afgangur á vöru- og þjónustu-
viðskiptum. Í ljósi undirliggjandi
efnahagsþróunar má ætla að gengi
krónunnar muni til lengri tíma litið
vera hærra en það hefur verið að
undanförnu.
Greining Glitnis vekur athygli á
að innlánsvextir Seðlabankans hafi
lækkað meira en stýrivextirnir,
eða um 3,0 prósentustig. „Þar sem
skammtímavaxtastig í fjármála-
kerfinu miðast fyrst og fremst við
innlánsvexti Seðlabankans frem-
ur en stýrivextina sjálfa þessa
dagana má því segja að í raun hafi
fremur verið um þriggja prósenta
vaxtalækkun að ræða,“ segir þar.
Í greinargerð peningastefnunefnd-
ar eru bankar hvattir til að lækka
vexti umfram lækkun stýrivaxt-
anna.
Peningastefnunefndin segir verð-
bólguþrýsting hafa haldið áfram að
hjaðna líkt og búist var við. „Ekki
er reiknað með að gengislækkun
krónunnar frá í mars muni seinka
hjöðnun verðbólgunnar svo neinu
nemi.“ olikr@frettabladid.is
KAUPHÖLL ÍSLANDS [Hlutabréf]
Fjöldi viðskipta: 63 Velta: 219 milljónir
OMX ÍSLAND 15 OMX ÍSLAND 6
245 +2,26% 653 +2,03%
MESTA HÆKKUN
BAKKAVÖR 5,47%
MAREL FOOD SYST. 4,89%
ÖSSUR 1,48%
MESTA LÆKKUN
HLUTABRÉF Í ÚRVALSVÍSITÖLU: Alfesca 2,90 +0,00% ... Atlantic
Airways 173,00 +0,00% ... Atlantic Petroleum 560,00 +0,00% ...
Bakkavör 1,35 +5,47% ... Eik Banki 83,00 +0,00 ... Eimskipafélagið
1,00 +0,00% ... Føroya Banki 119,50 +0,00% ... Icelandair Group
4,50 +0,00% ... Marel Food Systems 51,50 +4,89% ... Össur 96,30
+1,48%
Tekin hefur verið ákvörðun um að
selja ekki FIH Erhvervsbank sem
er í eigu gamla Kaupþings. Styðja
á við bankann og halda rekstrin-
um áfram. Mat skilanefndar Kaup-
þings er að virði bankans sé langt
umfram það sem fyrir hann feng-
ist á markaði í ríkjandi aðstæð-
um.
Þetta kemur fram í nýju yfirliti
skilanefndarinnar til kröfuhafa
um starfsemi síðasta mánaðar.
Samkvæmt heimildum blaðs-
ins er full sátt um ákvörðunina í
hópi kröfuhafanna, sem telja þessa
leið vænlegasta til þess að þeir
fái greitt upp í kröfur sínar. Yrði
bankinn seldur nú væri ólíklegt að
andvirðið myndi nægja nema fyrir
veði því sem Seðlabanki Íslands
á í bankanum. Veðið er til komið
vegna 500 milljóna evra neyðar-
láns Seðlabankans til Kaupþings
í október.
FIH er að fullu í eigu bús gamla
Kaupþings og sitja tveir fulltrúar
skilanefndar bankans í stjórn FIH.
Seðlabankinn heldur hins vegar
hlutabréfum FIH vegna áður-
nefnds veðs. „Stjórn FIH hefur
hrint í framkvæmd áætlun um
að laga framtíðarstarfsemi FIH
að ríkjandi aðstæðum í fjármála-
geiranum. Hluti af þeirri aðlögun
er að leggja af hlutabréfamiðlun,
rannsóknir og eignastýringu. Ekki
er búist við að starfsemi í þessum
geirum fái aukið við hagnað FIH,
hvorki til skemmri, eða miðlungs-
langs tíma,“ segir í greinargerð
skilanefndarinnar. Eftir breyt-
ingar munu fjöldi starfsmanna
og umsvif FIH á sama róli og var
áður en Kaupþing keypti bankann
um mitt ár 2004.
FIH hefur ásamt fleiri dönskum
bönkum sótt um aðstoð þarlendra
stjórnvalda á grunni svonefndar
„bankpakke II“-áætlunar. Bank-
inn hefur sótt um 1,7 milljarða
danskra króna aðstoð, eða um 37
milljarða íslenskra króna. - óká
KYNNING Í JÚNÍ 2004 Hér sjást Sigurður
Einarsson, fyrrverandi stjórnarformaður
Kaupþings, og Lars Johansson, forstjóri
FIH Erhvervsbank, á kynningu á kaupum
Kaupþings á FIH.
FIH Erhvervsbank
ekki lengur til sölu
Kröfuhafar sáttir við að bankinn verði ekki seldur.
„Lækkun Seðlabanka nú kemur
ekki á óvart þótt óneitanlega hefði
hún þurft að vera meiri til þess að
auka flæði súrefnis inn í rekstrar-
umhverfi fyrirtækja, sem er bág-
borið þessa stundina,“ segir Finn-
ur Oddsson, framkvæmdastjóri
Viðskiptaráðs Íslands.
Finnur bendir á að miðað við
verðbólguvæntingar séu raun-
vextir enn mjög háir og kveður
þá verða að lækka verulega og
sem allra hraðast. Hann segir þó
jákvæðan stíganda í vaxtalækk-
unarferli Seðlabankans, 1,0 pró-
sentustig í mars, 1,5 í apríl og 2,5
prósentustig núna. „Í ljósi þess að
verðbólguþrýstingur er lítill sem
enginn, er gott svigrúm til áfram-
haldandi stíganda í vaxtalækkun-
um Seðlabanka þannig að næsta
skref, í júní, komi vöxtum veru-
lega undir 10 prósentin. Þetta er,
til skemmri tíma, eitt helsta hags-
munamál fyrir rekstur fyrirtækja
og heimila í landinu,“ segir hann.
- óká
Segir raunvexti
verða að lækka
„Ég hló og grét
frá fyrstu blaðsíðu.“
ADELE PARKS
FRUMÚTGÁFA
í kilju
Kamryn Matika er í góðu starfi, einhleyp
og barnlaus. Hún vinnur frá morgni til
kvölds og djammar þess á milli. En svo
fær hún afmæliskort sem breytir öllu.
Stærra skref en við var búist
FINNUR ODDSSON Jákvæður stígandi er í
vaxtaákvörðunum peningastefnunefndar
Seðlabankans að mati framkvæmdastjóra
Viðskiptaráðs Íslands. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
KYNNA LÆKKUN VAXTA Svein Harald Øygard seðlabankastjóri og Arnór Sighvats-
son aðstoðarseðlabankastjóri kynntu ákvörðun peningastefnunefndar Seðla-
banka Íslands um lækkun vaxta í gærmorgun. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Seðlabankinn áætlar að skammtímakrónueignir erlendra aðila nemi 200 til
300 milljörðum króna. „Aðgerðir í því skyni að stuðla að umbreytingu hluta
þessara eigna ættu að draga úr tilhneigingu til útflæðis fjármagns. Gengi
krónunnar á aflandsmarkaði hefur hækkað umtalsvert nýlega. Aðgerðirnar
ættu að stuðla að því að gengi krónunnar þar nálgist gengi hennar á inn-
lendum gjaldeyrismarkaði,“ segir peningastefnunefnd bankans.
Samkvæmt mati Seðlabankans eiga „óþolinmóðir erlendir fjárfestar“ um
40 prósent af heildareignum erlendra fjárfesta í verðbréfum og innstæðum
í krónum, eða um 205 milljarða króna. Bankinn birti í gær greiningu á ólíkri
stöðu fjárfestanna. „Þetta er öllu lægri tala en oft hefur verið haldið á lofti
og reynist mat bankans á rökum reist er væntanlegur þrýstingur á krónuna
við afnám gjaldeyrishafta að sama skapi minni,“ bendir Greining Íslands-
banka á.
LEYST ÚR VANDA ÓÞOLINMÓÐRA FJÁRFESTA
Seðlabanki Íslands spáir því að
samdráttur í landsframleiðslu á
árinu verði 11 prósent en bank-
inn hafði áður spáð 10 prósenta
samdrætti. Þá spáir Seðlabank-
inn því að gengi krónunnar
haldist veikt fram á seinni hluta
næsta árs, en taki svo að styrkj-
ast hægt.
Í Peningamálum, efnahags-
riti Seðlabankans, sem út kom
í gær og var kynnt um leið og
stýrivaxtalækkun kemur fram
að horfur séu dekkri en áður og
að bati hagkerfisins verði hægari en talið
var.
Fram kom í máli Þórarins G. Péturs-
sonar, aðalhagfræðings bankans, að auk-
inn samdráttur í landsframleiðslu sé fyrst
og fremst rakinn til lakari vöruskipta
og frestunar á stóriðjufram-
kvæmdum, svo sem í Helgu-
vík. Útflutningur er talinn
verða lakari vegna áframhald-
andi erfiðra markaðsaðstæðna
í helstu viðskiptalöndum lands-
ins.
Peningastefnunefndin gerir
einnig ráð fyrir að aðhald í
ríkisfjármálum verði aukið í
sumar. Gert er ráð fyrir veru-
legum niðurskurði útgjalda
hins opinbera og að skattar
verði hækkaðir, auk annarra
tekjuaukandi aðgerða sem kæmu til fram-
kvæmda í áföngum fram til ársins 2011.
Þá segir Þórarinn fyrirséð að einka-
neysla heimilanna fari hægt af stað eftir
bankakreppu, samdráttur hennar sé þegar
hafinn. „Í stað skuldadrifinnar einka-
neyslu þá tekur við tímabil þar sem heim-
ilin reyna að byggja upp efnahag sinn á
ný með sparnaði og niðurgreiðslu skulda,“
segir hann.
Bent er á í Peningamálum að atvinnu-
leysi sé í sögulegu hámarki og kunni enn
að aukast verulega. Nú spáir Seðlabank-
inn því að atvinnuleysi verði um 11 pró-
sent frá byrjun næsta árs og haldist svipað
þar til á fyrri hluta 2011. Þá segir Þórar-
inn gert ráð fyrir að atvinnuleysi minnki
smám saman á ný eftir því sem efnahags-
umsvif aukist.
Þórarinn segir að setja þurfi niður-
sveifluna nú í samhengi við að síðustu ár
hafi einkaneysla og fjárfesting verið langt
umfram það sem nokkurn tímann hefði
fengið staðist. „Samdrátturinn er vissu-
lega harkalegur, en við erum að koma út
úr verulegri ofþenslu.“ - óká
ÞÓRARINN G.
PÉTURSSON
Harkalegur samdráttur eftir ofþenslu