Skinfaxi - 01.04.1954, Side 18

18
SKINFAXI
ÞÁTTUR SUÐUR-ÞINGEYINGA:
Tækni og sjálfstæði
dd^tir (dr'djón (jukmundióon.
Aldagömul einangrun Islands hefur verið rofin.
Véltækni nútímans hefur flutt landið í þjóðbraut, ef
svo mætti að orði kveða. I vaxandi mæli tökum við
Islendingar tæknina í þjónustu okkar og álirif hennar
eru stórkostleg á atvinnu- og menningarlíf þjóðarinnar.
Að flestu leyti orka þau áhrif til góðs. Batnandi lífs-
kjör og almenn velmegun bera þess ljósan vott.
Eigi að síður er ýmislegt athugavert við tæknina og
hina ytri menningu, sem henni fylgir.
Hér skal ekki gerð tilraun til að meta til nokkurrar
hlítar hin margvíslegu áhrif tækninnar á lífskjör og
menningu yfirleitt. Það er flókið mál og margt, sem
orkar tvímælis. örfá atriði skulu þó atliuguð og stiklað
á stóru. Helztu kostir tækninnar eru: Bætt skilyrði fyrir
heill)rigðu menningarlifi, þægindi alls konar, betri af-
koma, meiri möguleikar til framleiðslu og nýtingu
verðmæta. Helztu gallar og hættur verða nokkuð hlið-
stæðar: Vaxandi hraði og hávaði, erill og tímaleysi,
þrátt fyrir minni og léttari vinnu, kröfur manna um
síaukin lífsþægindi, hætta á sjálfsdekri þeirra, sem
njóta þægindanna, og óhófi í meðferð fjármuna í þjón-
ustu þess dekurs og kröfuhörku.
Tækni og framfarir er þróun, sem við fáum ekki
stöðvað og viljum ekki stöðva. En við getum mótað
þá þróun að nokkru leyti a. m. k. Tæknin hefur milda
kosti, en einnig mikla galla. Iiún felur i sér mikla
möguleika, en fátt er þó auðveldara en að misnota hana,
eða misbeita henni á einhvern hátt. Skynsamleg notkun
hennar verður að hyggjast á réttum skilningi á eðli
hennar og tilgangi. Það má hvorki dýrka hana né til-