Skinfaxi - 01.10.1985, Blaðsíða 6

Líkamsþjálfun
karateíþróttarinnar
Karl Gauti Hjaltason
Inngangur
í eftirfarandi pisli mun ég fyrst reyna að
skýra út gildi karate sem líkamsþjálfunar,
bæði upphitunaræfinganna og sjálfra
karatehreyfinganna sjálfra. í lok greinar-
innar verður síðan fjallað um starfsemi
Karatedeildar Gerplu í Kópavogi, en
deildin hefur nú starfað í 4 ár og hefur nú
á að skipa öflugum flokki karatemanna
og kvenna.
Upphitunarœfingar í Karate
í byrjun hverrar karateæfingar, sem
venjulega er klukkustundarlöng, er hitað
upp, eins og kallað er. Upphitunaræfingar
þessar eru í megin atriðum þær sömu hvar
í heiminum sem karate er kennt.
Iðulega hefst upphitunin á alls kyns
hoppi, þannig að iðkendurnir blása ær-
lega úr nös. Inn í þessar æfingar er fléttað
viðbragðsþjálfun, þ.e. nemendur eru látn-
ir framkvæma snöggar fótahreyfingar um
leið og þjálfarinn gefur merki.
Nú taka við hinar ýmsu liðkunaræfing-
ar, öllum liðamótum er snúið varlega til
mýktar og hitunar. Engu er gleymt, ef vel
er að verki staðið, meira að segja er höfð-
inu snúið á alla kanta og tærnar eru
sveigðar fram og aftur. Það vekur athygli
í byrjendaflokkum að fólk hefur undralít-
ið vald yfir hreyfingum tánna, en fljótlega
næst að stjórna þeim líkamshlutum einn-
ig. En af hverju þarf svo ítarlega upphitun
í karate? Svarið við þessu er einfaldlega
það að sjálfsvarnarkerfi karate nær til all-
flestra hluta líkamans, og eru þeir notaðir
til varnar á einn eða annann hátt, t.d. er
nauðsynlegt i karate að hafa vald yfir tán-
um, því flest spörk eru þannig að ýmist tá-
bergið eða hællinn er notaður sem barefli
og þá verður að fletta tærnar frá, til þess
að forða þær meiðslum.
Það sem einkennir karateupphitunina
einna mest frá öðrum íþróttum er án efa
teygjuæfingarnar. Helst má finna slíkar
æfingar i fimleikum, en þessar æfingar
ættu heima miklu víðar. Með stöðugri
þjálfun teygjuæfinga næst sífellt meiri
hreyfanleiki líkamans. I karate er mest
áhersla lögð á fætur í þessum æfinga-
flokki. Aragrúi ýmissa teygjuæfinga eru
til sem miðast við að teygja á fótvöðvum,
að komast í splitt er alls ekkert endanlegt
takmark með þessum æfingum og margir
mjög færir karatemenn eru nánast stirðir,
ef miðað er við t.d. fimleikafólk.
Venjulega fer u.þ.b. 15. minútur í upp-
hitun, en oft eru sérstakir liðkunartimar,
þar sem eingöngu er liðkað og teygt allann
tímann.
Það ber að taka það fram til að ekki
komi til misskilnings hjá lesendum að
mjög varlega er af stað farið i teygju-
æfingar fyrstu vikurnar í byrjendahóp-
um. Margir sem hefja iðkun karate eru
fullorðið fölk og fólk sem hefur kannski
aldrei áður lagt stund á neina íþrótt.
Meiðsli koma auðveldlega upp ef of geyst
er farið í byrjun. Það sama á við um þrek-
æfingar, þrek er byggt upp smátt og smátt.
Allir kannast við harðsperrur og óþæg-
indi sem þeim fylgja. í karate eru þrekæf-
ingar hefðbundnar, ef svo má segja, þ.e.
armbeygjur, bolteygjur o.s.frv. í karateæf-
ingunum sjálfum eru hreyfingar síendur-
teknar og auka þær einnig þrek, svo ekki
er eins mikil þörf á þrekæfingum eins og
ætla mætti. Þrekæfingar eru venjulega i
lok hvers tíma.
Kristín Einarsd. fer í splitt. Ljósm.
Skinfaxi/GG
Fariö í splitt ogbolurinn beygöur
niöur. Ljósm. Skiníaxi/GG
Karateþjálfunin sjálf
Meginhluti tímans fer í eiginlegar
karateæfingar s.s. spark-, högg- varnar og
stöðuæfingar. Sparkæfingarnar miðast
við að læra að beita fótunum á réttan hátt
til notkunar í sjálfsvörn. Það er alls ekki
sama hvernig fætinum er beitt, honum á
ekki bara að slengja út í loftið. Að baki
fullkomins sparks liggur fjöldi nákvæmra
hreyfinga sem þjálfaðar eru upp á löngum
Kristín Einarsdóttir framkvœmir
liökunarspark, teygir á fótvööv-
um. Ljósm. Skinfaxi/GG
tíma. Miðað er við í fyrsta lagi að forðast
meiðsl á fæti, i öðru lagi er reynt að gera
sparkið þannig úr garði að iðkandinn nái
sem mestu valdi yfir hreyfingunni, svo
hann viti uppá hár hvar og hvenær hann
sparkar, í þriðja lagi verður að huga að
jafnvægi eftir sparkið, iðkandinn verður
að vera aflögufær strax á eftir þ.e. hann á
að eiga möguleika á að verjast áframhald-
andi árás. Gott dæmi um rangt spark eða
högg er maður sem leggur svo mikið i
sparkið að hann dettur sjálfur á hausinn,
ljóst er að staða hans gegn hugsanlegum
árásaraðila hefur versnað til muna, þegar
svo er komið fyrir honum.
Karate er fyrst og fremst sjálfsvarnar-
kerfi og miðaðst því mest við varnarhreyf-
ingar. Höndunum er mestmegnis beitt til
varnar og það sama á hér við eins og um
högg og spörk, fyrst eru tærðar grunn-
hreyfingar varnarinnar og þær síendur-
teknar þar til iðkandinn getur framkvæmt
hreyfingarnar að krafti og snerpu.
Allar byggingar sem eiga að standa
lengi og þola alls kyns álag þurfa að vera
reistar á bjargi, en ekki sandi. Sama á við
um karate, mikilvægt er að standa fast I
fæturnar og eru kenndar ýmsar stöður
ó
SKINFAXI