Skinfaxi - 01.10.1985, Page 37

Gráhegri
Langfættur og hálslangur, á
flugi háls beygður í S
fugli. Á grunnsævinu auk æðarfugls og
velkunnra anda, hávellur, slraumendurog
mávar.
fjaðrirnar hvítar og stélfjaðrir svartar.
Hryggir utanvert á fimm handa flugfjöðr-
um eru svartir. Af þessum svörtu rákum
má greina aldur rjúpunnar. Á fjöðurstofn
næstystu fjaðrar ungfugls nær svarta rák-
in lengra og er litmeiri en á samsvarandi
fjöður fullorðins fugls. Hingað berast
Rjúpa á hreiðri
lengur hvítir, sitja þeir á hæstu þúfum eða
steinum innan óðals síns, þar sem kven-
hjörð hans hjúfrar sig á eggjum, til þess að
tilkynna öðrum körrum að land sé numið.
Þessi auglýsingaháttur kostar margan
karrann lífið. Gripfuglum, til að mynda
fálkum og hröfnum verða þeir auðveld
bráð. Slíkt er jafnrétti kynjanna á þeim
slóðum, Inn í þessu landmerktu óðöl
karrrana, sækja ungkarrar og hinir
dreifðu rjúpukvinnur landkarrans eru
lauslátar, svo að varnarannir eru miklar,
sem bætast ofan á flótta undan gripfugli
og ref. Streitan verður þeim mörgum of-
raun. Þeir sem lifa það, að klak rjúpna
þeirra lýkur og þær halda með ungahjörð
Snæugla
Aberandi hvit með dreifðum
dökkum blettum
inn í kjarr og lynggróður, verða frelsinu
fegnir. Þegar ungamæðurnar seint I ágúst
hafa lokið forustuhlutverki ungahópsins,
i mikilli yfirferð ætisleitar, halda þær til
fjalla á fund karranna og halda í urðum og
snjódældum. Til þeirra leita ungfuglarnir
i lok september. Hópatferli rjúpna er
sterkt. í ljósaskiptunum má sjá rjúpur
flúga langar leiðir til sameiginlegra nátt-
staða. Rými leyfir ekki umfjöllun margra
hulinna hátta rjúpustofnsins, svo sem af-
föll og stofnsveiflur.
Hvítir fletlx áberandi og
langar skástæðar stélfjaðrix
Margir leggja leið sína á þessum árs-
tíma til fjalla og heiða til rjúpnaveiða og
því ekki úr vegi að kynna rjúpuna og þær
fuglategundir, sem kunna að bera fyrir
augu á rjúpnaslóðum. Rjúpan er einn
Straumendur
Erilsamar á sundi, sikafandi
þeirra fugla sem kýs sér óðal hérlendis.
Hún skiptir þrisvar á ári um fjaðurham
bolsins en flugfjaðrir fellir hún einu sinni.
Að sumri og hausti er hamurinn brúnleit-
ur. Karlfuglar dökkbrúnir. Vetrarhamur-
inn er hvítur. Á öllum árstímum eru flug-
Karri í sumarbúning
grænlenskar rjúpur. Má þekkja þær frá
þeirri islensku á vöntun þessara ráka.
Greina má kyn vetrarrjúpu á svartri rák
sem liggur frá goggrót og aftur fyrir augu.
Allir karrar hafa slíka grímurák, sumir
kvenfuglar en þó einkum séu þær ungar.
Frá ættingjum rjúpna, hænsnunum,
Veldur mestum gripdeildum
í rjúpnastofninum
þekkjum við höfuðprýði þeirra, hina
nöktu kamba. Á rjúpunum eru þessir
kambar rétt yfir augunum. Verða þeir á
körrunum ntjög áberandi á mökunartíma.
Þenjast þá út, upp fyrir hvirfil, rauðir af
blóði, sem hækkaður blóðþrýstingur ást-
leitninnar þrýstir út til þeirra. Fiðruð er
rjúpan eins og ugla fram að klóm, til þess
að minnka hitatapið. Fyrir maílok hafa
kvenrjúpur fengið sumarham, er þær
gerast egglægjur en karlarnir ekki fyrr en
í júnílok. Þennan mánuð sem þeir eru
.mismun
kix á
SKINFAXI
37