Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1946, Blaðsíða 5

áfram, og það undarlega skeði, að vélamaðurinn
svaraði — og vélin fór í gang.. Og það sem mér
þótti einnig undarlegt; Skipið lét að stjórn, þótt
það lægi svona.
Þegar ég fór að virða fyrir mér sjólagið, var
til kuls að sjá brimskafl slíkan sem skriðjökull
væri; bar hann undarlega hátt við loft að sjá.
Þaðan heyrðist voðalegt brimhljóð, hærra en
svo að ég geti líkt því við neitt, sem ég þekki.
Þarna úti voru aðalbrotin. Þetta, sem við feng-
um á okkur, var aðeins afleiðing þaðan, enda
var skipið á ca. 20 faðma dýpi. Fyrir það að
vélin fór i gang, komumst við svo langt frá brot-
unum, að ekki var hætta á að við fengjum
annað.
Gufuþrýstingurinn minnkaði ört á katlinum,
og var því ekki hægt að halda vélinni í gangi
nema stutta stund, en þetta bjargaði þó þvi að
nú var öruggt fyrir brotunum. Veðrið var nú
orðið dágott og bjart í lofti, vindur genginn
meir til vesturs. Sá ég nú Reykjavíkurljósin, og
virtumst við vera staddir um Melakrikann eða
Kambsleiru.
Nú er að lýsa því hvernig umhorfs var í skip-
inu. Frammi í hásetabyrginu, sem er neðan þil-
fars, var ástandið svo að það meira en hálf-
fylltist af sjó. Kom það af því, að niðurgangur
í það er bakborðsmegin út við byrðinginn undir
hvalbak og streymdi þar sjórinn viðstöðulaust
niður. Þar voru staddir allir hásetar, sem þar
bjuggu, nema þeir sem voru uppi á verði. Ólaf-
ur, sem áður er nefndur, var nýsloppinn niður
þegar áfallið varð. Allir þeir er lágu í rúmum
sínum í stjórnborðssíðu, hentust fram úr. Hinir
komust úr rúmum sínum með erfiðismunum.
Auðséð var að ekki varð komizt upp um aðal-
uppgönguna, því að þar -kom blár fossinn nið-
ur. Þó varð einn hásetanna til að freista upp-
göngunnar. Stakk hann sér þrisvar í fossinn,
eins og lax, en kom jafnharðan niður aftur.
Sagðist hann líklega hafa komizt upp ef ekki
hefðu vírar og annað rusl verið þar fyrir og
hálflokað hurðunum. Þessi harðgerði piltur var
Benedikt R. Steindórsson, vestan úr Hnífsdal,
og hefur nú verið mörg áf heppnisformaður á
vélbátum þar vestra.
Þá varð að reyna aðra útkomu. Svo er háttað
á enskbyggðum togurum, að uppi yfir miðju
byrgi er hreyfanlegur gluggi, sem er hafður svo
stór að maður getur smogið upp í gegnum hann
ef þörf krefur. Þverslá úr greiðum og traustum
viði er höfð í hæfilegri hæð, svo að menn geti
með góðu móti komizt þar upp og út um glugg-
ann. Þessi útbúnaður er mjög nauðsynlegur,
bæði þegar svona stendur á, og eins í árekstri
við önnur skip, sem gæti ef til vill lokað fyrir
uppgönguna.
Þarna var nú ekki um annað að ræða en að
nota þennan glugga, og var það gjört. Að visu
sögðust sumir ekkert fara upp, það væri sama
hvort þeir dræpust þarna niðri eða uppi, skipið
væri auðsjáanlega sokkið eða það sykki bráð-
lega. Samt komu nú allir upp. Ég benti þeim
að koma til mín. Það varð ekki gengið eftir
þilfarinu eins og venjulega, heldur komu þeir
utan á byrðing skipsins, sumir skríðandi, aðrir
gangandi, hver eftir sínum geðþótta og hæfni.
Enginn sýndi minnsta vott um ótta, heldur
jafnvel hið gagnstæða. f þann sama mund eru
allir komnir til mín úr káetunni, sem eru híbýli
manna aftast í skipinu, eins og kunnugt er. Þeir
lýstu því fyrir mér, að þar væri mikill sjór, og
sérstaklega væri orðið mikið af sjó í vélarúm-
inu. Ég spurðist fyrir um hvort nokkur hefði
orðið var við bilun á skipinu sjálfu, þannig, að
hætta væri á að það sykki. Þess sögðust þeir
ekki hafa orðið varir, við fljóta athugun.
Ég var nú orðinn viss um að skipið héldist
á floti. Skipt var nú liði og skyldu vera tveir
hópar, annar hópurinn ætti að ausa vélarúmið,
hinn átti að brjótast fram i fisklest og fleygja
fiskinum úr bakborðshlið upp i stjórnborðssíðu.
í þessa hópa skipaði ég mönnum þannig að ég
ávarpaði hvern með nafni, og sagði um leið í
hvorum hópnum hver skyldi vera, ásamt smá-
uppörvun, sem þó þurfti ekki.
Fyrir liðunum voru: Ólafur Teitsson báts-
maður, frægur dugnaðarmaður, skyldi hann sjá
um verkið i fisklestinni, en Jónas Ólafsson
fyrsti vélstjóri skyldi sjá um austurinn úr véla-
rúmi. Sigurður stýrimaður átti að vera milli-
göngumaður milli min og flokkanna. Sjálfur
ætlaði ég að hafa gát á öllu frá stjórnpalli.
Verkið var nú hafið umsvifalaust og orða-
laust, og var þá klukkan orðin rúmlega hálf sjö.
Þeir, sem í lestina fóru, urðu að brjóta tréhlera
mjög öflugan, sem lokaði göngum aftui' í ketil-
rúmið, en göng þessi eru notuð þegar kol eru
geymd í lestinni, annars er þeim lokað með
þessum hlera.
Það, sem margir hafa dáðst að, bæði útlendir
og innlendir menn, sem eru dómbærir á þetta
ástand sem skipið var í, var, að hver maður
skyldi hlýða orðalaust skipun undir þessum
kringumstæðum, þar sem enginn vissi með vissu
hvort skipið sykki eða ekki, og jafnvel meiri
líkur á að það mundi ekki fljóta, vegna þess
að enn rann sjór í hásetabyrgið fremst í skip-
inu. En einmitt af þessari ástæðu var okkur
lífsnauðsyn að rétta skipið við, svo mikið, að
uppgangan kæmi úr sjó, og það sem fyrst.
Unnið var af miklu kappi niðri í skipinu. Var
af miklu að taka. Til dæmis voru öll eldholin
á gufukatlinum (þau eru 4) í kafi, og segir sig
V I K i N G U R
37