Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1946, Blaðsíða 6

sjálft hvaða óhemju vinna var að ausa þetta
allt með venjulegum vatnsfötum. Mikið lán var
það, að veður og sjór lægði mikið þegar leið
á morguninn, og gjörði það okkur kleift að
hamast við verkið, einkanlega við austurinn.
Klukkan milli 11 og 12 á hádegi er búiö að
ausa svo að hugsanlegt var að lifað gæti í eld-
holunum og var þá kveikt upp. Skönnnu áður
var búið að kasta hverjum fiski úr bakborðs-
hlið upp til stjórnborðs. Var skipið orðið hálf-
reist, eða möstrin mynduðu ca. 45° horn. Meira
var ekki hægt að rétta, vegna þess að ógjör-
legt var að kasta til kolum, en þau fóru öll úr
stjórnborðs- yfir í bakborðshólf. Það gekk illa
að láta lifa í eldunum undir katlinum, sökum
þess að ekki „trekkti", en það kom af því að
sjór hafði komizt í sótrör öll, en sótið varð að
þéttri klessu, sem hleypti ekki vindgusti í gegn.
Samt varð komið upp smáþrýsting það mikium,
að hægt var að hreyfa vélina með hægri ferð.
Það mátti ekki tæpara standa, því að nú hafði
rekið allan tímann undan vindi og var skipið
komið í mynni Hvalfjarðar, átti skammt í land
við Andriðsey.
En alltaf leggst eithvað til, og hefðum við lik-
lega rekið í land ef ekki hefði viljað svo til, að
þegar skipið fékk áfallið, hafði fremri vörpu-
hlerinn á bakborða farið fyrir borð og rutt með
sér allri vörpunni með rúllum og öðru, og hékk
þetta við afturhlerann, sem fastur var inni í
afturgálga. Dró þetta drifakkari úr ferð skips-
ins, og varð líklega til þess að ekki strandaði,
ofan á allt annað.
Merkilegt má það heita, að engin teljandi
meiðsli urðu á neinum manni við þetta ógnar-
áfall. Þó urðu tveir af skipshöfninni illa staddir
um tíma. Annar var matsveinninn, Hillaiúus
Guðmundsson, mjög harðgerður og duglegur
maður. Hann var staddur uppi í eldhúsi, sem
er bakborðsmegin í yfirbyggingu á þilfari, en
vegna þess að það var þeim megin, fylltist það
og munaði minnstu að Hillaríus drukknaði þar.
Með harðfengi kraflaði hann sig úr kafinu og
komst út úr húsinu.
Hinn var Tryggvi Tómasson kyndari. Þegar
sjórinn kom yfir skipið, stóð svo á fyrir hon-
um, að hann var að snúa loftrörinu, en loftrör
eru, eins og allir vita, nokkuð hátt sett, hærri
en stjórnpallurinn. Þegar Tryggvi sér sjóinn
gínandi himinhátt yfir sér, verður honum það
til lífs að í einhverju ofboði eða samkvæmt hár-
réttri ákvörðun, stingur hann sér inn í loftrörið;
verður þar fastur og losnaði ekki þaðan fyrr
en eftir þó nokkuð langan tíma. Hafði hann
misst meðvitund og legið í því ástandi nokkuð
lengi, en fór svo að umla og kalla á hjálp. Náðist
í hann eftir nokkra fyrirhöfn. Hann var iengi
að'jafna sig eftir þetta.
Eins og fyrr var frá sagt, var vélin komin
í gang. Var lónað í áttina til Reykjavíkur, látin
upp þau segl sem tiltækileg þóttu, og gekk nú
hægt í áttina. Vindur hjálpaði til, því nú var
hann genginn í norðvestrið, en hægur. Þegar
tók að nálgast, höfðu menn tekið eftir því að
ekki mundi allt með feldu á þessu skipi. Sendur
var á móti okkur mótorbátur, tilheyrandi höfn-
inni í Reykjavík. Lagðist hann við síðuna og
létti undir, svo að allt gekk vel inn á höfn.
Margt manna var viðstatt þegar komið var
að bryggju. Undruðust menn yfir hvað skipið
var illa komið, ekki tannstöngulsefni til laust
ofan þilja. Allt fór, sem losnað gat: kistur,
tunnur og margt sem geymt var á bátapalli, báð-
ir lífbátarnir með bátauglurnar með sér. Það
af því, sem ekki fór af járni, var kengbeygt.
Gátu menn varla skilið, þótt skýrt væri fyrir
þeim, hvernig slikt mætti ske.
Allir vorum við skipsmenn orðnir slæptir og
þreyttir, ekki þurr þráður á neinum og enginn
hafði fengið í sig neitt, utan kaldan vatnssopa
öðru hvoru, síðan daginn áður. Urðu allir að
fara í land og heim, því að öll föt, sem áttu að
vera til skipta, voru auðvitað blaut.
Svona er nú sagan af því hvernig farið getur
úti í Flóanum ef ekki er öll varúð viðhöfð til
að forðast grunnin, í vestan- eða suðvestan ill-
viðrum, einkanlega ef ólga er í hafinu. Það er
ótalið, hvað margir hafa orðið fyrir barðinu
á brimbrotum þeim. Frá því að ég fór að
stunda sjó, í rúm 40 ár, man ég eftir nokkrum
skipum sem áttu leið hér inn í Flóann og ekki
komu fram, bæði þýzk og ensk fiskiskip, ásamt
innlendum fleytum. Og ekki munaði miklu í
þetta sinn að við kæmum ekki í land, aðeins
því að skipið lagðist á bakborðshliðina en ekki
á stjórnborðshlið.
Niðurganga í vélarúm og káetu er stjórn-
borðsmegin í þilfarsbyggingunni, og var því
ofan sjómáls meðan skipið lá á hliðinni. Það
hlífði því að ekki fylltist allur afturhluti skips-
ins, en það hefði skipið ekki afborið og orðið
að hverfa í djúpið með allri áhöfn, eins og svo
mörg önnur. Þótt illviðri þessu tækist ekki að
fyrirfara Skallagrími þessa nótt, þá varð annað
skip fyrir því. Skip, sem var mörgum sinnum
stærra.
Hér norður í Flóanum var stórt flutninga-
skip, norskt, Balholm að nafni, sem ekki réði
við neitt í slíku ofviðri og varð að hrökklast
undan veðri og sjó ósjálfbjarga, án vonar um
hjálp, því að strönd sú, sem stefnt var á, skilar
engu með lífi. Fórust þar 20—30 menn, þar á
3B
V í K I N G U R