Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1971, Síða 3

NÝTT
RADIO-
NEYÐAR-
KERFI ?
Kostar
aðeins 300
dollara
Bandaríski flotinn hefur ný-
lega hannað frekar ódýrt neyðar-
staðsetningarkerfi (GLOBAL
RESCUE NET (GRAN)) fyrir
flugvélar, sem talið er að muni
flýta verulega björgun og fækka
dauðsföllum, sem oft verða vegna
þess hve langan tíma tekur að
finna slysstaðinn.
Innan Bandaríkjanna eru nú
margir með kerfi þetta í athug-
un, bæði einka-aðilar og opin-
berir. Þeirra á meðal er Banda-
ríska Loftferðaeftirlitið (FAA)
Geimferðastofnunin og framleið-
endur flugvéla.
Helztu kostir kerfisins eru
taldir þessir:
1. Frá því að neyðarsending
hefst og þar til staðsetning hins
nauðstadda er vituð, líða aðeins
3—5 mínútur.
2. Staðsetningin er nákvæm,
skekkjur innan við 1—2 mílur
(1.6—3.2 km) hvar sem er á
hnettinum og með fínreikningi
jafnvel niður í 300 m (1000 fet).
3. Hægt er að taka kerfið fljót-
lega í notkun, þar sem margir
einstakir liðir þess eru nú þegar
fyrir hendi eða hafa verið fjár-
magnaðir.
4. Ekki er hætta á misskilningi
í viðskiptum vegna tungumála,
líkams- eða hugarástands hins
VÍKINGUR
nauðstadda, þar sem talmál er
ekki notað.
5. Notkun gervihnattar
(hnatta) útilokar sambandsleysi.
6. Tegund skips eða flugvélar,
einkennisstafir og/eða kallmerki
eru send í tölukóda, ásamt fleiri
upplýsingum sem að gagni mega
koma við björgun, með tæki sem
nefnt er SARCOM (Search and
Rescue Communications?) og
kostar það 200—300 dollara.
Gervihnöttur eða hnettir sem
notaðir yrðu með kerfinu ei*u
þegar á lofti eða verða það á
næstunni.
Kerfið (GRAN) notar lág-tíðni
(VLF) OMEGA merki, sem far-
ið er að senda til staðsetninga
fyrir skip og flugvélar (nú eru
starfræktar 4 OMEGA stöðvar,
en verða 8, og ná þá til flestra
staða á jarðkúlunni). Hlekkir
kerfisins samanstanda af SAR-
COM tæki í skipi eða flugvél, ein-
um eða fleiri gervihnöttum og
stjómunarmiðstöð á jörðu niðri.
SARCOM tækið verður virkt
á tvennan hátt, sjálfkrafa við
högg (árekstur) eða nauðstaddir
kveikja á því sjálfir. Tækið tekur
þá á móti OMEGA merkjum,
endursendir þau á örbylgju
(UHF) til gervihnattar, sem
sendir þau áfram til stjórnar-
miðstöðvarinnar, sem vinnur úr
þeim, reiknar út staðarákvörðun
og tilkynnir viðkomandi aðilum.
Bandaríska strandgæzlan hef-
ur sýnt þessu tæki mikinn á-
huga í sambandi við aðstoð og
björgun alls konar skemmtibáta,
sem oft á tíðum eiga í erfið-
leikum með staðarákvarðanir.
Reynsluathuganir á kerfi þessu
hafa verið gerðar og verður
haldið áfram á næsta ári, þegar
gervihnettinum SMS-A, sem ætl-
aður er aðallega til veðurathug-
ana, verður skotið á loft. Athug-
anir hafa sýnt að hægt er að ná
Sambandi við gervihnetti og
fylgjast stöðugt með staðsetn-
ingu SARCOM stöðva sem hafa
aðeins 35 millivatta loftnets-
sendiorku (effective radiated
power) þótt gervihnöttur sé að-
eins 3° fyrir ofan sjóndeildar-
hring. Forstöðumaður rann-
sókna á þessu sviði, Cdr. William
Crawford, segist hafa sýnt fram
á, að 1 gervihnöttur á borð við
SMS-A sé nægilegur fyrir neyð-
arkerfi alls hins vestræna hluta
jarðar og verði kerfi þetta fyrir
valinu mun það verða tekið í
notkun fyrir 30. des. 1973.
Lauslega þýtt úr Aviation Week &
Space Technology, 9. ágúst 1971.
Þröstur Sigtryggsson þýddi.
335
l