Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1971, Side 32

skipum um fyrirkomulag á íbúðum. Skutpallurinn
var stuttur, náði ekki fram að aftursiglu (mizzen
mast), þó að framskips reisn næði rúmlega aftur
fyrir framsig’lutré.
Á Sobraon hentu fá slys um ævina, og svo var
einnig um flest fyrsta-flokks farþegaskipin, sem
gerð voru út frá London. Þó kom það fyrir að
menn féllu úr reiðanum, og tvisvar kostaði það
mannslíf, stundum björguðust menn eins og við
kraftaverk. Einu sinni féll lærlingur sem vó 86
kg., af fótlínu við aðalrásegl, var það 58 feta fall.
I fallinu tókst honum að kreppa sig saman þannig,
að hnén námu við hökuna, og halda höndunum
yfir höfði sér. I þessum stellingum féll hann á
þilfarið og kom niður á hliðina. Hann missti með-
vitund við fallið, en brotnaði hvergi. Hann kom til
vinnu sinnar aftur áður en mánuður var liðinn.
Árið 1886 féll maður af efri toppseglsránni á
stórsiglutrénu, er Sobraon var á siglingu inn
Plymouthsundið. Hann féll með útréttar hendur,
(spreadeagle fashion) alveg öfugt við lærlinginn,
sem áður var getið. Hann sleit á fallinu 7 veglínur
í aðal reiðanum, sem voru 27 faldar og kom niður
á handrið ómeiddur.
Aðeins ein manneskja féll útbyi'ðis af Sobraon
og drukknaði, á öllu æviskeiði skipsins, var það
mjög átakanlegt atvik. Sunnudagskvöld í nóv-
embermánuði 1883, er skipið var statt á 35. gráðu
suðurbr. og 5. gráðu vesturl. og gekk 13 sjóm. fyrri
blásandi byr og fullum seglum á útleið til Ástra-
líu. Það var nýbúið að slá glas, þegar kvenfarþegi,
mjög ung stúlka, kom upp á skutpallinn og sett-
ist á kassann yfir stýrinu. Fimm mínútum síðar
hrópaði vaktformaðurinn: Guð minn góður! hún
er komin útbyrðis! Þriðji stýrimaður og vaktfor-
maðurinn hlupu út að handriðinu og sáu hvar
stúlkan hékk á neðri riminni að utanverðu og
lét sig falla í sjóinn. Með því að vaktformaðurinn
hafði sleppt stýrishjólinu, leitaði skipið upp í
vindinn. Fjórum mínútum eftir að kallað var
„maður útbyrðis", var bátur kominn á flot. En
jafnvel með rárnar þvert og vindinn í baksegl
hafði Sobraon nú runnið að minnsta kosti hálfa
mílu áfram.
Það var dimmt og mikill undirsjór, leit var
haldið áfram í 4 klukkustundir, en engin merki
sáust um stúlkuna. Þrátt fyrir það að báturinn
varð fyrir áföllum hvað eftir annað, náðust tveir
björgunarhringir sem fleygt hafði verið í sjóinn.
Það var greinilegt að hér var um sjálfsmorð að
ræða. Stúlkan átti enga ættingja eða vini á skip-
inu, og ástæðan fyrir þessu tiltæki hennar varð
aldrei uppvís.
1 annað skipti féll lærlingur útbyrðis á morgun-
vaktinni, skipið fór þá með 5 mílna hraða í Hita-
beltinu. Þegar björgunarbáturinn komst til hans
um 20 mínútum seinna, synti hann í rólegheit-
unum, var búinn að reima frá sér og kominn
364
úr þungum stígvélum og slöngva þeim um hálsinn
á sér.
Versta fárviðri, sem Sobraon lenti í var norð-
ur af Crozets á austurleið 1889. Loftvogin hrapaði
niður 21,75. Á meðan allir unnu að því að minnka
seglin rifnaði framseglið. Þegar svo veigamikið
segl var farið eins og forseglið, og stórsjóir ógn-
uðu með að skella yfir aftur skipið á undanhald-
inu, fyrirskipaði skipstjórinn að slá undir nýju
framsegli. Það reyndist 30 mönnum háskasamleg
barátta í 4 klukkustundir uppi í reiðanum að festa
seglið og koma því fyrir. Stóðst á endum, að þegar
því var lokið, rifnaði efra topp-seglið í tætlur.
Öldugangurinn var hræðilegur. Með rifað fram-
seglið eitt og tvö lægri toppsegl undir, skreið
Sobraon yfir 14 hnúta. Um nóttina gerðu brotsjóir
mikinn usla á skipinu. Meiri hlutinn af bakborðs
skjólborðinu brotnaði og skolaði útbyrðis. Skips-
bátur, sem hékk í bátsuglunum 22 fet yfir sjó,
hvarf, bátsuglurnar þverbrotnuðu í sundur. Há-
glugginn yfir aðalfarþegasalnum lagðist inn undan
sjóþunganum, og mikill sjór komst niður, svo mik-
ill að farþegar þar niðri gátu ekki fótað sig og
bókstaflega skolaði um koll. Fremra þilfarshúsið,
en í því var eldhúsið og vélarúmið, brotnaði að
mestu í spón, og allt sem inni var fór í súginn.
Það sem hlífði því að varðmenn tók ekki útbyrðis,
voru líflínur, sem strengdar voru um skipið fram
og aftur. Stýrimaðurinn og þrír aðrir, urðu fyrir
brotsjó þar sem þeir stóðu við aðal nálabekkinn,
slöngvaði sjórinn þeim að tréþili, sem reist hafði
verið til hlífðar skutpallinum, lömdust þeir ná-
lega í öngvit. Það leit illa út á þiljum uppi, en þó
var ástandið næstum lakara niðri. 1 þrjá daga
urðu farþegarnir að halda þar kyrru fyrir, renn-
blautir og hræddir, þeir fengu lítið að éta, og
horfðu á farangur sinn skolast fram og aftur við
fætur sína eins og hráviður.
Fárviðri geisaði frá því síðdegis á sunnudag
og þangað til á miðvikudagsmorgun að vindinn
lægði og brátt var komið logn, stóð svo í nokkrar
klukkustundir, að fjallháar öldumar byltu skip-
inu svo heiftarlega, að stór hætta var á að bryti
siglutrén, en með því að allur reiði og seglviður
var traustur, bjargaðist allt vel.
í desembermánuði árið 1891, þegar Sobraon
kom til Melbourne var þetta gamla skip selt New
South Wales stjórninni, er notaði það sem eins
konar skólaskip fyrir unga afbrotamenn (reform-
atory ship), og næstu 20 árin lá það við festar í
Sydney höfn.
Árið 1911 tók sambandsstjómin skipið að sér,
og lét breyta því í æfingaskip fyrir drengi, sem
gengu í sjóher Ástralíu. Þannig varð þetta fræga
farþegaskip í meira en 30 ár algeng sjón í Port
Jackson, sýnishom og dæmi um það bezta í skipa-
smíði, skipstjóm og siglingum á dögum afa okkar.
Hallgr. Jónsson þýddi eftir „The Compass.“
VlKINGUR