Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2004, Page 30

að sem betur fer séu möguleikar til góðra
tekna sá hvati sem er forsenda þess að
ungir menn álíti framtíð í því að fjárfesta
í námi við þennan skóla.
Stoppa þarf upp í göt á kerfinu
Ég sé engin teikn á lofti sem benda til
annars en að það stjórnkerfi sem við
búum við sé komið til að vera og í
grunninn verði byggt á því um ófyrirséð-
an tíma. Með þá staðreynd í huga er það
álit mitt að það sé hlutverk samtaka sjó-
manna að beita sér að megni fyrir því að
færa til betri vegar þá þætti sem bersýni-
lega leiða til kjararýrnunar fyrir sjómenn
og hægur vandi væri að laga án þess að
rústa kerfinu sem slíku. Þar er ég ekki að
tala um þann eilífðar ágreining sem
vaknaði strax í kjölfar kvótakerfisins og
varðar sígild, eða klassísk ágreiningsefni
um eignaupptöku á fjöreggi þjóðarinnar,
eyðingu byggða og slíka þætti sem ör-
ugglega verða harðlega gagnrýndir svo
lengi þetta fyrirkomulag verður við lýði.
I’að sem ég á við er að stoppa upp í þau
göt sem við blasir að hægt væri að leið-
rétta og tryggja með því að íslenskir sjó-
rnenn á íslenskum skipum þiggi laun eft-
ir þeim kjarasamningum sem í gilcli eru á
hverjum tima og koma í leiðinni í veg
fyrir að hægt sé í skjóli gallaðs kerfis að
hlunnfara menn og fara á sveig við lög
og reglur til þess eins að maka krókinn á
siðlausan hátt.
Lögin nánast sniðin til að
svindla á þeim
Allt of margir kvótaeigendur hafa mis-
notað stöðu sina vegna laga sem reyndar
eru þvi miður, nánast klæðskerasaumuð
til að svindla á þeim. Til glöggvunar vil
ég koma með dæmi. í 12. grein laga um
stjórn fiskveiða segir meðal annars: Veiði
fiskiskip minna en 50 % af samanlögðu
aflamarki sínu í þorskígildum talið tvö
fiskveiðár í röð fellur aflahlutdeild þess
niður og skal aflahlutdeild annarra skipa
í viðkomandi tegundum hækka sem því
nemur. Ég minnist þess ekki að hafa
heyrt dæmi þess að kvótaeign hafi nokk-
urntíma fallið niður með þeim hætti sem
lýst er hér að ofan. Menn passa að sjálf-
sögðu upp á slíkt. Ef við reynum nú að
túlka þessa grein þá er sú kvöð lögð á
eiganda kvóta að hann veiði 50 % af
kvótaeign sinni annað hvert ár. Sé kvóta-
eignin t.d. 500 t. af þorski þá kveða lögin
á um að eigandi þessa kvóta geti, á
tveggja ára tímabili leigt frá sér 750 tonn,
en þurfi sjálfur að hafa fyrir því að kraka
upp þessi 250 annað hvert ár. Allt of
margir kvótaeigendur nenna ekki einu
sinni að hafa fyrir því veiða þessi 250
tonn annað hvert ár , enda hægur vandi
að tækla það vandamál. Nú og hvað gera
þeir þá ? Jú þeir leigja til sín einhverja
tegund, t.d. rækju sem kostar nánast
ekki neitt. Passa upp á að magnið sem
keypt er nemi 50 % af þeirra kvóta í
þorskígildum talið, senda svo einhvern
pung til að fiska rækjuna og leigja síðan
frá sér þessi 250 tonn af þorski sem þessi
dapurlega lagagrein ætlaði þeim sjálfum
að hafa fyrir að veiða. Á þennan hátt hafa
kvótaeigendur getað með bros á vör leigt
frá sér hvern einasta sporð árum saman.
Það eru þættir af þessum toga sem um-
fram annað setja þennan ömurlega
stimpil misferlis á þetta umdeilda kerfi
okkar. Þetta eru þættir sem flestir tengj-
ast hinu óhefta framsali, sem hefur frá
upphafi verið uppspretta óábyrgra út-
gerðarhátta. í stjórnarsáttmála ríkis-
stjórnarinnar er kveðið á um að hefta
skuli framsal og auka veiðiskyldu. Það
eina sem búið er að framfylgja af því sem
tíundað er i stjórnarsáttmálanum og snýr
að sjávarútvegi er flýtimeðferð á þessu
SMÁBÁTASJÓMENN !
Höfum til afhendingar -
Nýjar C6000Í vindur.
C6000Í - Aldrei betri en nú !
Þúsundir ánægðra notenda
tala sínu máli.
Berið saman verð og gæði.
DYKK0RN A5
vplar
Mustad
ALLT TIL FÆRAVEIÐA
Skútuvogi 6-104 Reykjavík
Sími 553 3311 - Fax 553 3336
www.sjo.is - sjo@sjo.is
blessaða atvinnubótafrumvarpi um svo-
kallaða línuívilnun, sem að mínu mati er
hrein tímaskekkja. Ég skora hér með á
stjórnvöld að einhenda sér í að fram-
fylgja þeirri mörkuðu stefnu sinni að
taka með afgerandi hætti á framsali afla-
heimilda og stuðla þar með að heilbrigð-
ara og gegnsærra fiskveiðistjórnunar-
kerfi.
Stórefla Hafrannsóknastofnunina
Þeir sem hófu sjómennsku á svipuðu
róli og ég, eða í kringum 1970, eru alveg
örugglega síðasta kynslóð íslenskra sjó-
manna sem hóf sína sjómennsku í frjáls-
ræði þar sem engar hömlur ríktu. Þá
voru lausnarorðin: Því meiri veiði því
betra. Hugtök eins og brottkast voru ekki
til, þótt ég viti líka að það var til staðar á
þeim tíma, trúlega i meira mæli en verið
hefur undanfarin ár þótt ástæðurnar séu
af allt öðrum toga á þessurn síðustu og
verstu tímum. Þetta kerfi sem fyrst og
fremst var sett á til að byggja upp fiski-
stofnana hefur ekki staðið undir vænt-
ingum hvað það varðar.
Mín skoðun er, að sú fiskifræðilega
þekking sem til staðar er sé langt í frá
nægjanleg tii þess að nokkur maður geti
fullyrt hvort stjórnkerfi fiskveiða sé or-
sökin fyrir slöku ástandi fiskistofnanna.
Brýnasta þjóðþrifamálið nú vil ég meina
að sé að stórefla starfsemi Hafrannsókna-
stofnunar og sjá henni fyrir stórauknu
fjármagni. Það gefur auga leið að þegar
horft er upp á þær sparnaðar- og sam-
dráttaraðgerðir sem nú eru á döfinni, að
umtalsverða fjármuni vantar til þess að
mögulegt sé að halda uppi þeirri starf-
semi sem bráðnauðsynleg er. Hafrann-
sóknaskipin okkar gera ekkert gagn
bundin við bryggju í Reykjavík.
Ýmislegt hefur færst til betri vegar
samfara stjórnkerfi fiskveiða. Sumir
nefna til sögunnar jákvæða þætti svo
sem hagræðingu og samlegðaráhrif á
meðan aðrir segja að við séum á góðri
leið með að hagræða okkur í hel. Út frá
eigin reynslu fullyrði ég að hugarfar sjó-
manna og viðhorf hafi breytst verulega
og gangi nú fremur út á að leggja sig
fram um að gera mikil verðmæti úr litlu
fremur en að fiska mikið magn sem skila
litlum verðmætum.
Mín skoðun er sú að engin mannanna
verk séu gallalaus, en þau eru hinsvegar
misgölluð. Einn af þessum gallagripum
er íslenska fiskveiðstjórnunarkerfið. Ég
tel engar likur á að það sé á förum á
næstunni og í ljósi þess ættum við í sam-
einingu að leggja áherslu á að reyna að
lappa upp á það. Að lokum vil ég segja
að stjórnkerfi, sem hefur þær afleiðingar
að stjórnvöld telji sig tilneydd hvað eftir
annað til að binda enda á kjaradeilur sjó-
manna og útvegsmanna með lagasetn-
ingu, slíkt kerfi þarf bersýnilega að end-
urskoða.
30 - Sjómannablaðið Víkingur