Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 44

36
NÁTTÚRUFR.
anleg sönnun þess, að hevSagæsir verptu hér á landi, og gátu nú
erl. fræðimenn ekki lengur dregið það í efa. Þó taldi Mr. Congreve
að aðeins fátt eitt af heiðagæsum mundi verpa þar og ekki lík-
legt, að þeirra væri víða að leita hér á landi. Leitaði hann ekki
lengra, annaðhvort af því, að hann hefir ekki talið líklegt að
nokkuð hefðist upp úr því, eða hann hefir ekki treyst sér til
þess. En hann var eigi heilsuhraustur og því lítt fær til erfiðra
langferða um öræfi. Veður var óhagstætt, er Mr. Congreve var
þarna á ferð.
Þrátt fyrir það, að engin vissa var fyrir því, að heiðagæsir
verptu hér á landi, svo orð væri á gerandi, var þó talið rétt, að
rannsakað yrði nánara, hvernig ferðum þeirra væri háttað, —
en þær eru all-algengar, bæði að vorinu, en þó einkum á haustin,
víða á Suðurlandi, og var líklegast að þar væri um farand-far-
fugla að ræða. Var margt sem benti til þess, að heiðagæsir o. fl.
gæsateg. færu síður með ströndum fram eins og margir aðrir
farfuglar virðast gera, — en legði í þess stað leið sína þvert norð-
ur yfir miðhálendi landsins, — færu upp með stórám þeim, sem
falla suður af hálendinu, t. d. Hvítá, Þjórsá o. fl., en niður með
Skjálfandafljóti o, fl. vötnum, sem falla norður um hálendið.
En þá leið má fá að mestu óslitinn vatnaveg þvert yfir landið.
Á hverju hausti koma allskonar gæsir, bæði grágæsir og
helsingjar, í stóreflis hópum, svo að oft skiptir þúsundum í einu,
norðan af hálendinu og fara niður með stóránum sunnanlands,
einkum Þjórsá og Markarfljóti. Eru þessar haustferðir þeirra
all-reglubundnar, — fyrstu stórhóparnir koma venjulega um
réttaleytið, og halda svo áfram fram eftir haustinu, allt fram að
veturnóttum, þegar tíðarfar er sæmilegt. Hafa menn tekið eftir
því, að grágæsirnar koma að norðan á öðrum tíma, en helsingj-
arnir og virðast hvortveggja ferðast út af fyrir sig oftast nær.
Að því er grágæsirnar snerti, gátu þessar haustferðir ofan af
hálendinu stafað frá því, að þar væri ef til vill gæsavörp, t. d.
í „verunum" meðfram Þjórsá, sem mönnum væri eigi fullkunn-
ugt um, og væri þá eigi að öllu leyti um farandfarfugla að ræða.
Til þess, ef hægt væri, að ráða að einhverju leyti fram úr
vafa-atriðum þeim, sem drepið hefir verið á undanfarið, sótti
höfundur þessarar ritsmíðar um styrk úr Menningarsjóði, til
þess að ferðast um hálendið og kynnast fuglalífinu á þeim slóð-
um. Varð sjóðstjórnin vel við þeirri málaleitan, og hafa þegar
verið farnar nokkurar ferðir um miðhálendi landsins s. 1. þrjú
■sumur, — 1931, 1932 og 1933. Er það ,,Náttúrufræðingnum“