Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 21

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 21
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 115 skilyrði íyrir slægjulönd. Hefi ég hér í huga svæðið frá Garðinum eða Skansinum og upp til Gerðis og Kirkjubæjar, en meiri jarð- vegskannanir eru nauðsyrilegar til að rekja þessa sögu nánar. 8. Landnámið. Þannig virðast mér þá aðstæður hafa verið við og í nágrenni við hafnarsvæðið á 9. öld og næstu aldir. Grunnt sund, sem aðeins er fært bátum og skipum þeirra tíma á flóði, en hugsanlega gengt um fjöru, liggur inn á vík innan við Hafnareyri. Að víkinni liggur víðáttumikið, gróið sléttlendi að norðan og vest- an, frá Hörgaeyri og inn undir Hlíðarbrekkur. Orðið Hafn- areyri m.a. gefur bendingu um, að dýpið er mest að sunnan, innan við Hafnareyri. Að norðan var útfiri væntanlega mikið, en innan á Hafnareyri kann að hafa verið gott uppsátur, en bezt var það þó væntanlega í Sandinum vestan Nausthamars. Um síðustu aldamót komust bátar ekki alltaf gegnum Leiðina, innsiglinguna, á stór- straumsfjöru, en innan við grynninguna Skötu og allt að Básaskeri var nægilegt dýpi fyrir hafskip. Að sandur hafi étist hér upp eftir landnám og borizt út um Leiðina Iiljómar ekki sennilega; hið gagnstæða hefði verið eðlilegra. Bezta uppsátrið hefur því líklega frá öndverðri byggð verið sunnan vogsins þótt útfiri væri þar einnig talsvert, en þar í nánd var höfnin sjálfsagt eins djúp og um síðustu aldamót og þó öllu heldur dýpri. Um 1400 voru skipa- ferðir hér miklar (Þork. Jóhannesson, 1938). Elzta verzlunin var við bæinn Höfn eða þar sem síðar hét Austurbúð (Sigfús M. John- sen, 1946). Þar var nægilegt dýpi skammt frá landi og því stutt að flytja vöru frá skipi og til. Byggð sunnan hafnar hafði jiví marga kosti. En undir Löngu eða við Kleifnaberg hefur einnig verið ágætt bæjarstæði. Steina í hleðslu mátti sækja í Hörgaeyri, eða kljúfa móbergsstórgrýtið eða jafnvel nota stór björg sem hliðarveggi í gripahús. En menn kynnu að hafa óttazt framhrun úr standberginu fvrir ofan Löngu, nóg voru verksummerkin um slíkt hrun. Og svo er ég hræddur um, að særokið í austanveðrum hefði þótt mikill ókostur Undir Löngu, ef það helur ekki blátt áfram verið búið að gera gróður þarna nokkuð einhæfan. Bæjarstæði við Kleifnaberg hefði hinsvegar þann kost, að ýmist mátti sækja sjó frá Eiðinu eða austur gegnum Leiðina eftir því hvernig vindur stóð. Og þarna liafa fundizt manna- bein.

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.