Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1975, Qupperneq 21

Náttúrufræðingurinn - 1975, Qupperneq 21
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 147 4. mynd. Afsteypa af tré frá Óslandi í Hornafirði. Greina má miðkjarna úr þéttu basalti, en umhverfis liann eru stuðlar og vita þeir geislastefnu út frá miðju líkt og í bólstrabergi. — Pseudo- morph of a tree trunk from Tertiary flow on Ósland in Hornajjörður, Southeast Iceland. The pillow struc- ture is noticeable. — Teikning Páll Imsland. bergið varð til, og aftur í kornastærð, sem er afleiðing mishraðrar kólnunar. Hraunið, sem rann upp að trjábolunum, hefur storknað utan um þá og þeir síðan brunnið það hægt, á meðan hraunið var að kólna, að holrúmin hafa ekki fallið saman. Síðan hefur kvika troðizt inn í holrúmin og kælzt tiltölulega hratt út við vegg- ina og myndað þar gler, sem hindrað hefur hraða storknun kvik- unnar fyrir innan. Hún hefur því haft tíma til þess að mynda gróf- ara berg. Næst afsteypunum er hraunið talsvert sprungið, en þegar fjær dregur fækkar sprungum og hraunið verður heillegra. Ef til vill á bruni trjánna og sú vatnsgufa, sem gufaði út úr þeim, sinn þátt í þessari sprungumyndun. Afsteypurnar í Óslandi eru með greinilegan miðkjarna úr þéttu basalti, en umhverfis hann eru síðan stuðlar og vita þeir í geisla- stefnu út frá honum (4. mynd). Minnir þetta mjög á bólstraberg, enda hefur kvikan storknað á mjög svipaðan hátt. Til þess að undirstrika enn frekar, að hér hafi raunverulega verið um tré að ræða, er rétt að geta þess, að á einni afsteypunni í Ós- landi má sjá grein, sem skagar um það bil 20 cm upp í hraunið frá láréttum bolnum. Svo virðist sem afsteypum af þessu tagi hafi ekki áður verið lýst úr íslenzkum jarðlögum. Aftur á móti hefur Friedrich (1968 bls. 273—274) greint frá lóðréttri pípu eftir trjástofn við Grýlufoss hjá
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.