Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1975, Page 49

Náttúrufræðingurinn - 1975, Page 49
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 173 frá 3000—600 f. Kr. og enda við upphaf járnaldar á Norðurlöndum. Lurkalag, sem mun vera frá þessu tímabili, er í um 115 cm dýpt í skurðbakka við vatnið. Vatnsbotninn er í svipaðri hæð þar sem mest er af lurkunum. Hins vegar lækkar hann, eins og áður segir, frá bakka að miðju og er sá hæðarmunur á annan rnetra. Lurkur fannst einnig í 195 cm dýpt í skurðinum. Ekki var kannað hvort þar er lurkalag. Ýmsar tilgátur koma til greina til skýringar á útbreiðslu lurk- anna, en einfaldast virðist að gera ráð fyrir, að lurkarnir hafi losnað úr lurkalagi mýrarinnar er vatnið braut hakka, áður en það var ræst frarn, og hafi síðan verið á reki þar til þeir strönduðu á grynn- ingum. Þetta má m. a. ráða af því, að lurkarnir eru ekki þaktir síðari setmyndun, sbr. myndir 1 og 2, sem voru teknar 1964, sex árum eftir að hleypt var úr vatninu. Lurkar þeir, sem liggja á yfirborði, fúna ört, og svæðið þar sem mest var af lurkum hefur síðan gróið að mestu. Jarðvegssnið Mæld var rúmþyngd og glæðitap í sniði úr skurðbakka við vatn- ið. Allar mælingar voru gerðar á 5 cm þykkum sneiðum. Niður- stöður eru gefnar í línuriti í vinstri hluta 3. myndar, og á 4. mynd má sjá hvernig skurðbakkinn lítur út. Athuganir vantar á efstu 20 cm sniðsins eða þar um bil, vegna þess að hakkinn liafði verið lækkaður við jarðvinnslu. Þegar kemur niður undir vatnsyfirborð í skurðinum verða rúmþyngdarmælingar stopidar vegna þess, hve erfitt var að ná heillegum jarðvegstöppum. Rúmþyngd er þyngd eins rúmsentimetra af þurrum jarðvegi í grömmum, og glæðitap er hlutfallslegt þungatap við glæðingu sem prósenta af þurrum jarðvegi. Þurrkað er við 105°C, en glætt við 500—550°C í einn klukkutíma. Til rúmþyngdarákvörðunar voru notaðir 50 cm3. Tölur þær yfir skiptingu rúmmálseiningarinnar í föst efni og holurými og föstu efnanna í lífræn efni og ösku, sem færðar eru á línuritið hægra megin í 3. mynd, eru reiknaðar út frá glæðitaps- og rúmþyngdarmælingunum. Er þá gert ráð fyrir að efni, sem rjúka við glæðingu, séu einkum lífræn efni með eðlis- þyngd 1,0, og að eðlisþyngd öskunnar sé 3,0. Lítils háttar skekkjur í þessum forsendum munu ekki raska heildarmyndinni, enda hefur

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.