Samvinnan - 01.02.1955, Blaðsíða 2

Útgefandi: Samband íslenzkra
samvinnufélaga.
Ritstjóri: Benedikt Gröndal.
Ritstjórn og afgreiðsla í
Sambandshúsinu, Reykjavík.
Ritstjórnarsími 7080.
Kemur út mánaðarlega.
Verð árgangsins kr. 40.00.
Verð í lausasölu 5 kr.
Prentsmiðjan Edda.
E fni:
Ólíkt hafast þeir að....... 3
„Viljans merki“, Samvinnu-
kvikmyndin nýja .......... 4
Jöran Forsslund ........... 6
Hafið, hið óendanlega forða-
búr mannsins.............. 7
A Ijónaveiðum í A.-Afríku,
eftir Axel Eriksson ...... 8
Hvað heldur tunglinu á braut
sinni? .................. 10
Samvinnan er samtök frjálsra
einstaklinga, eftir Eystein
Jónsson fjármálaráðherra .. 11
Harmleikurinn á Austurbæ,
framhaldssaga eftir Kristm.
Guðmundsson ..............14
Pierre Mendés-France .... 18
Byggingarsaga Þjóðleikhúss-
ins ......................21
Tengslin við fortíðina, eftir
Vilhj. Vilhjálmsson.......23
Búsáhaldadeild Kron....... 24
Rafael Santi................ 27
Gulleyjan, sögulok ......... 31
Smásagnakeppni Samvinn-
unnar ................... 32
FEBRÚAR 1955
XLIX.ÁRG. 2.
ÞETTA HEFTI Samvinnunnar kem-
ur út nokkru seinna en upphaflega var
til ætlazt. Ber margt til þess. í prent-
smiðjunni var við vélabilanir og veik-
indi að stríða. Sökum yfirvofandi
vinnustöðvunar var og ýmislegt, sem
viðkemur atvinnulífinu, látið sitja í
fyrirrúmi um prentun.
HIN NÝJA kvikmynd samvinnu-
manna, „Viljans merki“, hefur hlotið
mjög góða dóma. Myndin hefur verið
sýnd við ágæta aðsókn í Reykjavík,
Hafnarfirði, Akureyri, Selfossi og
Akranesi. Má segja, að það hafi verið
óslitin sigurför. Þegar mjófilman
kemur, mun myndin hefja göngu sína
um landið, þar sem stórum sýningar-
vélum verður ekki við komið. Hinn nýi
forstjóri Sambandsins, Erlendur Ein-
arsson, hefur haldið ræður við þessi
tækifæri, og Benedikt Gröndal hefur
rakið sögu myndarinnar og tildrögin
að töku hennar. Þá var myndin nýlega
sýnd fulltrúum á Búnaðarþingi. Er
mikil eftirspurn eftir myndinni, og
geta þau kaupfélög, sem hafa í
hyggju að fá myndina til sýningar,
snúið sér til Fræðsludeildar SÍS.
Á VEGIJM Iðnaðarmálastofnunar-
innar kom nýlega hér til lands G.
Lindahl, bandarískur sérfræðingur í
vörudreifingu. Var hann gestur Sam-
bandsins í tvo daga og hélt hér fyrir-
lestur um nýtízku vörudreifingu og
sýndi kvikmynd í því sambandi. Mr.
Lindahl tók einkum til meðferðar
sjálfsafgreiðslubúðir, sem hann taldi
framtíðarfyrirkomulag á vörudreif-
ingu. Var fyrirlestur hans einkar fróð-
legur og verður væntanlega í næsta
hefti Samvinnunnar gerð nánari grein
fyrir komu Mr. Lindahl. Eru allar lík-
ur til þess, að Sambandið muni nú
ríða á vaðið með nýlundu þessa, þar
sem nú er fengið hentugt húsnæði til
slíks.
EFNI í SAMVINNUNA berst tiltölu-
lega lítið frá lesendum, en slíkt væri
óneitanlega kærkomið. Gæti þar verið
um að ræða greinar um samvinnumál-
efni, skemmtilegar ferðasögur eða frá-
sagnir af mönnum og atburðum. ís-
lendingar hafa verið taldir fróðleiks-
fúsir og lesa manna mest og gefa út
bækur og blöð í mjög stórum stíl, mið-
að við tölu landsmanna. Menn hafa
hér frá alda öðli haft að dægrastytt-
ingu sagnagerð og skáldskap. Ef til
vill hefur alþýðukveðskapnum hnign-
að nú á þessari vélaöld, eða menn eru
svo önnum kafnir, að síður vinnst nú
tími til skáldskapar og fræðaiðkana.
Það er styrkur okkar íslendinga, hve
margir hafa tileinkað sér menntun og
fróðleik. Lærdómur er ekki og á ekki
að vera séreign nokkurra útvaldra
manna. Margur býr yfir meiru en
hann í fljótu bragði hyggur. Menn
halda, að það sé hlutverk hinna lang-
skólagengnu og hámenntuðu að skrifa.
En frásagnarlist og ritsnilld á ekki
alltaf skylt við mikinn lærdóm. Þar
hafa menn úr alþýðustétt náð miklum
árangri. Fræðaþulir, sagnaritarar og
skáld hafa oft verið erfiðismenn með
sigg í lófum, sem tekið hafa penna í
hönd að afloknu dagsverki. íslending-
ar eiga bókmenntir á heimsmæli-
kvarða og sögu sína nákvæmlega
skráða frá því landið byggðist. Víst er,
að mikið af íslendingasögunum var
ritað í klaustrum af lærdómsmönnum,
en margir lögðu hér hönd á plóginn.
Ef til vill býrð þú, lesandi góður, yf-
ir stílsnilld og frásagnargleði forfeðra
þinna. Lífskjörin eru að visu önnur,
viðhorfin hafa breytzt, en ennþá er ís-
lendingurinn sá sami innst inni. Bar-
áttan við náttúruöflin og hörð lífs-
kjör gegn um aldirnar hafa mótað
skapgerðina.
í þessu hefti er einmitt rætt um
hina miklu ævisagnaritun íslendinga.
Við breyttar aðstæður, sem ekki hafa
fengið fast form, kemur fram þrá til
að brúa bilið til fortíðarinnar og skilj a
uppruna sinn.
Hefur þú nú ekki, lesandi góður,
eitthvað í þínum fórum, sem ekki væri
hollt, að „félli í gleymskunnar dá“?
Hefur þú ekki eitthvað til málanna
að leggja um Samvinnustefnuna eða
kaupfélagið þitt? Samvinnan er ein-
mitt vettvangur fyrir slíkar umræður.
Þá er og að minna á smásagnasam-
keppni Samvinnunnar, en frestur til
að skila handriti er til 15. apríl. Er að
vonum, að menn freisti gæfunnar,
þegar svo góð verðlaun eru í boði.