Samvinnan - 01.02.1955, Blaðsíða 7

Hafið, hið óendanlega forðabúr mannsins
Verður hafið í framtíðinni
ræktað eins og þurrt land?
!
j
Fiskitorfum verður i framtiðinni haldið á afmörkuðum svœðum, girtum með rafmagni. Þar
verður fiskurinn alinn eins og hver annar búpeningur og veiddur eftir þörfum.
í Norðursjónum úti fyrir Hamborg
lá lítill fiskibátur fyrir akkerum. Það
voru engir fiskimenn um borð, en fast
við skipið rugguðu tvær baujur á
bylgjunum. Bilið milli þeirra var 18
metrar. Undir hvorri bauju hékk
málmplata, nokkuð djúpt niðri, og frá
hvorri plötu lá rafmagnsleiðsla upp í
skipið. Málmplöturnar voru tvö
gagnstæð skaut, sem hægt var að
hleypta straum á milli. A þilfari sátu
tveir menn frammi fyrir skermi, sem
minnti á skermi á fjarsýnitæki. í
raun og veru var þetta fisksjá,
hjálpargagn, sem flest stærri fiskiskip
nota nú á dögum. Við og við leið lítill
skuggi yfir skerminn og mennirnir
vissu, að á því augnabliki var fiskur
milli máimplatanna. Allt í einu kom
stór skuggi yfir allan skerminn —
fiskitorfa.
Annar mannanna kom við tengil og
rafall byrjaði að suða. Niðri í vatninu
hljóp rafstraumur milli pólanna. Eitt
andartak syntu fiskarnir hver um
annan þveran sem ruglaðir væru, en
síðan tóku þeir allir stefnu að annari
plötunni og í net, sem þar var komið
fyrir.
Þetta var aðeins tilraun, sem hinn
þýzki vísindamaður, dr. Konrad
Kreutzer, gerði, en þeir tímar munu
koma, að menn færa sér í nyt reynslu
þá, sem fengin er með tilraunum þess-
um og árangurinn mun verða bylting
á sviði fiskveiða.
Aðferðin byggist á því, að fiskur,
sem kemur á rafmagnað straumsvið,
snýr að jákvæða skautinu. Og láti
maður styrkleika straumsins breytast
eftir ákveðnum rytma, strekkjast og
slappast sporðvöðvar fisksins, þannig
að fiskurinn færist að jákvæða skaut-
inu. Tiltölulega lág spenna þvingar
fiskinn til að synda. Aukin spenna
deyfir fiskinn um tíma og sé spennan
enn aukin, deyr fiskurinn. Þá er einn-
ig hægt að ákveða stærð þess fiskj-
ar, sem hleypt er í netið, aðeins með
því að breyta straumstyrkleikanum.
Því stærri, sem fiskurinn er, því
minni straum þarf til að stýra honum.
Sem sagt, það er hægt að draga stóra
fiska út úr torfu, meðan smáfiskarnir,
sem straumurinn hefur ekki áhrif á,
synda áfram.
Mörg lönd hafa þegar tekið aðferð-
ina í notkun við veiðar í fersku vatni
— í ám og vötnum. Það er hægara að
framkvæma aðferðina í fersku vatni,
vegna þess að straumstyrkleikinn þarf
ekki að vera eins mikill eins og í söltu
vatni. Það eru margir möguleikar í
sambandi við þetta. Til dæmis væri
hægt að nota aðferðina til að hreinsa
úr vötnum óæskilegar fiskitegundir.
Allur fiskur úr vatninu er þá veiddur
með rafmagnsstraum, en þær tegundir,
sem kunna að vera til skaða, eru tekn-
ar úr. Hinum fiskinum er svo sleppt
aftur í vatnið og nær hann sér fljótlega
aftur.
Verulegur árangur af þessari aðferð
fnundi þó fyrst sjást við fiskveiðar í
höfum, framkvæmdum í stórum stíl.
Fiskifræðinga dreymir nú þegar um
einskonar fiskiræktun í úthöfunum,
þar sem feiknarlegum torfum af
þorski, síld o.s.frv. væri haldið á tak-
mörkuðum svæðum girtum með raf-
magni. Fiskurinn væri svo fóðraður
ríkulega og veiddur eftir þörfum.
I lífsbaráttunni á landi hafa menn-
irnir gegn um aldirnar gengið þrjú
þróunarstig. Steinaldarmaðurinn var
veiðimaður. Hann lifði á þeim dýr-
um, sem hann felldi í hvert sinn. Síðan
urðu menn hirðingjar og ráku hálf-
villt dýr sín milli haglenda. Að lokum
kom svo bóndinn, sem hefur kvikfénað
sinn á afmörkuðu svæði, og aflar þar
fóðurs.
En á hafinu — sem þekur allt að
þrjá fjórðu af yfirborði jarðar og
framleiðir mikið meiri fæðu en hægt
er að gera á landi — er maðurinn enn-
þá á steinaldarstigi.
Langt er síðan menn fengust við
fiskirækt í fersku vatni. I Kína og
Suðaustur-Asíu eru fiskitjamir, sem
gefa árlega af sér hálfa milljón tonna
af fiski. I Bandaríkjunum hefur slík
(Framh. d bls. 25)
7