Samvinnan - 01.12.1957, Blaðsíða 26

DAGSÖNN VIÐ ÁNA
SMÁSAGA
eftir Indriða G. Þorsteinsson
Þeir settu féð í hnapp upp að rétt-
inni og hnikuðu því fram með henni og
inn í krikann milli suðurstafnsins og ár-
innar. Kindurnar þæfðust fyrir og hik-
uðu við dyrnar, unz presturinn hafði
farið með hallandi höfði yfir réttarvegg-
inn til inngöngunnar og seilzt fram með
dyrastafnum og kippt einni kindinni inn
fyrir. Hann tinaði ákaflega og muldraði
eitthvað, sem enginn heyrði yfir jarm-
inn og hundgána meðan hann þreifaði
fyrir sér og læsti hvítum, grönnum fingr-
um um horn kindarinnar. Hópurinn
rann á hæla henni. Lömbin komu í há-
um stökkum inn úr dyrunum og riðluð-
ust á fullorðnu kindunum í troðningn-
um. Mennirnir gengu á eftir fénu inn í
réttina og lögðu regnskúraða hvíta tré-
grindina í dyrnar. Hestarnir hristu sig
undir hnökkunum úti á balanum og rás-
uðu frá ánni, álútir með sveigða hálsa
vegna taumanna og gripu ekki niður
fyrr en innar á vellinum.
Drengurinn stóð á bakkanum handan
árinnar og gegnt réttinni og horfði yfir.
Hann var mjög ungur, ekki meira en sjö
ára og hann hafði séð innreksturinn og
nú horfði hann á mennina niður fyrir
axlir hreyfa sig bak við vegginn, er stóð
frammi við djúpt og iðulaust vatnið,
sem féll hátt á bakkana grænslikjað í
flóðinu. Jarmur ánna barst til hans yfir
daufan árniðinn, sem reis hvíslandi og
átakalaus upp af lygnu vatninu. Stóra
sandeyrin á vaðinu var í kafi og dreng-
urinn vissi áin myndi næstum á sund í
hylnum við bakkann hinumegin, þar
sem komið var upp úr og farið í gegnum
svart gapandi rofið í samfelldri grænni
rönd gróðurtorfunnar sem grúfði sig
niður í ána. Vegna flóðsins sá nú hvergi
í svarta mold undir slútandi bakkanum.
Þegar ekki voru flóð var grunnt á vað-
inu, nema í hylnum, og þá sá alls staðar
í svartan sléttan sandbotninn í gegnum
tært bergvatnið. Þá stóð sandeyrin spor-
öskjulöguð upp úr miðju vaðinu. Það
kom oft sandbleyta syðst í liana og
stundum liafði drengurinn séð ferða-
menn lenda of sunnarlega og hestana
byltast undir þeim, síga niður að aft-
an og kippa sér áfram í snöggum, stíf-
um rykkjum, unz þeir lágu á kviðnum
og hvíldu sig milli átaka. Og hann hafði
séð mennina troða sandinn við hlið hest-
anna meðan þeir voru að komast fram
úr pyttinum og út í ána og á þéttan
botn.
í hlýviðrinu að undanförnu hafði
vatnselgurinn á eylendinu fvrir handan
stöðugt farið vaxandi. Þess vegna höfðu
þeir ekki beðið lengur með að smala,
þótt þeir yrðu að reka féð yfir ána í flóði.
Drengurinn hafði ekki verið kominn á
fætur, þegar faðir hans og presturinn og
Jón og Sigurjón höfðu riðið niður votar
moldargöturnar að vaðinu og yfir á ey-
Iendið. Bóndinn við Vötnin hafði verið
farinn að smala, þegar hinir komu, og
heiman af hlaðinu hafði drengurinn séð
féð byrja að rekja sig eftir dökkum rind-
um hálfsokknum í skollitt vatnið, sem
fyllti allar lægðir og kíla og lamdi á
sinuflekkjum stararflánna smágárað í
sunnanvindinum.
Bátnum hafði verið brýnt sunnan við
réttina og drengurinn ætlaði að biðja þá
að flytja sig yfir, þegar þeir kæmu fyrstu
ferðina með lömbin. Hann hafði ekki
fengið að fara á hesti að heiman, af því
móðir hans vildi ekki hann riði ána í
þessu flóði. Þá hafði hann farið gangandi
og treyst á bátinn. Honum Ieiddist ekki
mikið að bíða og hann fór nokkrum
sinnum ríðandi yfir ána í huganum,
meðan þeir komu ekki á bátnum. Eng-
inn gat bannað honum að gera það í
huganum, ríðandi á Gamla Brún. Hann
reið alltaf á Gamla Brún, ef hann fór
eitthvað í huganum. Gamli Brúnn óð
rösklega með hann yfir í hylinn. Þetta
var fjórða eða fimmta ferðin og allt í
einu varð hann að vélbát úti í miðjum
hylnum, sem öslaði upp ána og fram
hjá réttinni. Presturinn leit upp, þegar
hann heyrði skellina.
— Það er naumast að strákurinn sigl-
ir, sagði presturinn.
— Eg er að sækja hann afa minn, sem
þú jarðaðir í vetur.
Drengurinn hafði verið setztur. Nú
stóð hann á fætur og gekk ofar á bakk-
ann til að sjá betur. Þeir voru byrjaðir
að hleypa kindum út. Hann sá Sigurjón
hlaupa á eftir þeim og standa fyrir þeim
og föður sinn og Vatnabóndann þrengja
að hópnum og slá á lærin. Hundarnir
voru byrjaðir að gelta. Það gekk mjög
erfiðlega að koma kindunum út i ána.
Loksins hrapaði ein ærin fram af bakk-
anum. Hún hímdi í vatninu og Sigur-
jón stökk niður og hratt henni út á dýp-
ið. Hann þreif fremstu kindurnar hverja
eftir aðra og setti þær einnig út í ána.
Skyndilega lét hópurinn undan og hneig
í samfelldri hrönn niður í vatnið og áin
varð krök af syndandi kindum. Hópur-
inn dreifðist á sundinu og barst hægt
undan straumi að vaðrofinu í bakkanum
skammt fyrir norðan drenginn. Þær
hristu úr sér mesta vatnið þegar þær
komu upp úr og gengu síðan votar og
krokulegar og jarmandi upp götuna.
Þrjár kindanna syntu að árbakkanum
fram undan drengnum. Þær lágu með
höfuðin framan í grastorfunni milli þess
þær reyndu að komast upp úr. Dreng-
urinn lagðist á magann framan í hallan-
um og náði í horn einnar skepnunnar.
Hann reyndi að tosa henni upp, en
rann aðeins framar á bakkann. Samt
sleppti liann ekki kindinni. Honum var
erfitt að horfa yfir ána vegna þess hve
hann hallaðist niðnr að henni. Hann vissi
að mennirnir fylgdust með honum og
hann langaði til að kalla í þá. Hann sá
þá standa í hóp við réttina og hann
reiddist snögglega vegna þess þeir stóðu
þarna meðan kindurnar lágu í köldu
vatninu.Þá sá hann Vatnabóndann koma
fram hjá réttinni og setja brúnskjótta
hestinn hiklaust fram af holbakkanum
og út í ána. Hesturinn fór allur í kaf.
Hann var kominn upp aftur á samri
stundu með boðann á undan sér og
teygði höfuðið fram yfir vatnsflötinn um
leið og hann greip sundið. Þeir lentu
nokkuð fyrir ofan drenginn og Vatna-
bóndinn varð að snúa hestinum undan
straumnum til að komast að kindunum.
Þeir komu skáhallt undan straumnum
þangað sem drengurinn var og hann sá
hvíta fætur hestsins niðri í vatnina bær-
ast hratt í sundtökunum.
— Kipptu duglega í hana, þegar ég
lyfti, sagði Vatnabóndinn og sveigði nær
bakkanum.
— Ég get það ekki vegna hallans,
sagði drengurinn.
Þeir voru komnir alveg að kindinni.
Vatnabóndinn hafði taumana slaka og
hallaði sér fram og til hliðar í hnakkn-
um. Hann þreif hendinni aftan í kind-
26 SAMVINNAN