Samvinnan - 01.10.1971, Page 24

Spurningar...............................Svör
Er eðli karls og konu ekki mismunandi?
Það vitum við ekki. Það er raunar ekkert til, sem sannar
eða afsannar það, og það er ekki mögulegt að gera athugun
á því, þar sem fólk er svo mótað af þjóðfélagslegum venjum.
En jafnvel þótt unnt væri að sanna einhvern eðlismun, hlýtur
það að vera á móti okkar lýðræðislegu hugsjónum að halda
því fram, að vegna þessa eðlismunar hafi annað kynið rétt
til þess að undiroka hitt. Miklu fremur gæti það verið for-
senda þess, að konur ættu að taka þátt í rekstri og stjórnun
þjóðfélagsins tii jafns við karlmenn til að túlka þarfir og
vilja þess helmings þegnanna, sem nú hefur sáralítil tæki-
færi til þess að hafa áhrif á þróun og gang mála.
Ætlið þið að reka allar konur út að vinna?
Fjarri því, en þær konur, sem vilja vinna utan heimilis,
ættu skilyrðislaust að eiga þess kost, og þær ættu einnig
að hafa sömu möguleika á vinnumarkaðinum og karlmenn.
Það er fjarstæða, að þær séu lélegri og óstöðugri vinnu-
kraftur. Hins vegar þarf þjóðfélagið að koma til móts við
útivinnandi mæður með því að fjölga og þæta þjónustu
barnaheimila og leikskóla, lengja skólatímann og stofnsetja
fleiri skóladagheimili. Þá þyrfti að koma á fót þjónustustarf-
semi með fólki, sem situr yfir veikum börnum. Að sjálfsögðu
þyrftu karlmenn þá að taka meiri þátt í heimilisrekstrinum en
almennt er, að karlmenn geri nú.
Er eitthvað athugavert við að vera kvenlegur?
Það að vera kvenlegur eða karlmannlegur er goðsögn.
Allir ættu að vera eins og þeim er eðlilegt.
Viljið þið gera allar konur sem líkastar karlmönnum?
Alls ekki, en við viljum, að konur og karlar njóti allra sömu
réttinda og hafi sömu möguleika í þjóðfélaginu, en ekki að
annað kynið hafi hlunnindi fram yfir hitt.
Hatið þið karlmenn, af því að ykkur hefur ekki tekizt að
krækja í neinn?
í fyrsta lagi viljum við alls ekki „krækja okkur“ í mann,
með öllum þeim blekkingum, óheiðarleik og samkeþþni,
sem í því felst. Hitt er annað mál, að til eru konur, sem
„krækja sér“ í menn til þess að sjá fyrir sér og til þess að
öðlast í gegnum þá virðingarstöðu í samfélaginu. Við viljum
ekki, að forsenda giftingar sé að ná sér í fyrirvinnu eða þjón-
ustu, heldur eigi hjón að vera jafnréttháir félagar.
Lítið þið niður á húsmóðurstarfið?
Nei, en húsmóðurstarfið fullnægir nú á tímum ekki starfs-
orku og félagsþörf allra kvenna. Þróunin hefur orðið sú, að
vinnuvélar (t. d. þvottavélar), þjónustufyrirtæki (t. d. fata-
hreinsanir) og verksmiðjur (t. d. matvælaverksmiðjur) vinna
nú þau verk, sem húsmæður unnu áður. Hins vegar viljum
við benda á, að þjóðfélagið lítilsvirðir húsmóðurstarfið á
ýmsan hátt, t. d. eru sjúkradagpeningar og slysabætur hús-
móður (þ. e. giftrar konu) mun lægri en annarra.
Hafið þið eitthvað á móti því að konur „haldi sér til“?
Sjálfsagt er, að allir séu hreinlegir og snyrtilegir, og til-
breyting í útliti og klæðnaði gleður ekki síður sjálfan mann
(hvort sem maður er karlkyns eða kvenkyns) en aðra. Hins
vegar finnst okkur fáránlegt allt þetta auglýsingaskrum í
sambandi við fegrunarlyf, klæðnað kvenna og fegurðarsam-
keþpni, þar sem menn gleyma alveg hinum innra manni.
Hafið þið eitthvað á móti móðurást?
Nei, alls ekki, en við álítum, að föðurást sé alveg jafn
mikilvæg fyrir barnið.
Móðirin er sá aðili, sem gengur með barnið og hefur það
á brjósti. Er þá ekki eðlilegast að hún hugsi um það?
Það er rétt, að móðirin gengur með barnið og hún getur
haft það á brjósti, ef hún vill. En barnið verður ekki til nema
af sæði föðurins, og ábyrgð barnauþþeldisins á að hvíla
jafnt á báðum foreldrum, og þeim ber skylda til að ala það
upp saman. Það er leitt til þess að vita, að margir feður
hafa svo mjög langan vinnudag utan heimilis, að þeir sjá
nær aldrei börn sín. Móðirin myndi einnig njóta barnanna
betur, ef ábyrgðin hvíldi ekki á henni einni, og hún yrði
einnig ánægðari, ef hún fengi að vinna að sínum hugðar-
efnum utan heimilisins, og þá gæti faðirinn líka losað sig
við sína eftirvinnu og aukavinnu.
Er ekki skaðlegt fyrir börn að alast upþ á barnaheimilum
eða leikskólum?
Börnum er hollt að vera innan um önnur börn og fleira
fullorðið fólk en móður sína eina. Nú eru heimilin fámennari
en áður, oftast aðeins hjón með fá börn. Þar kynnast börn-
in ekki daglegri lífsbaráttu eins og þau gerðu fyrr á tímum
á sveitaheimilum, því þarf eitthvað að koma hér í staðinn.
Vel rekin, fámenn dagheimili með vel menntuðu starfsliði
(karlkyns og kvenkyns) gætu gegnt þessu hlutverki. Þar er
börnum kennt ýmislegt, sem eykur þroska þeirra og getu,
og þau læra að umgangast hvert annað.
Dagleg dvöl á dagheimili má ekki vera of löng, og miklu
máli skiþtir, að barnið fái eðlilega umönnun heima fyrir
þann tíma, sem foreldrarnir eru með því.
Þannig getur hæfilega löng dvöl á dagheimili eða leik-
skóla orðið betri en leikur á götunni daglangt eða það að
vera eitt að leik með móður sinni án tengsla við önnur börn
eða fullorðna.
Rauðsokkar með Venusar-líkneskju í 1. maí-göngunni 1970
24