Fálkinn - 07.06.1933, Qupperneq 13

F Á L K I N N
11
Útsýn ijfir Vemork-stöðina, 5 km. fyrir ofan Rjukan. Vatnsþrýstipíþurnar niður fjallshlíðina leiða vatn-
ið niður að Vemork-orkuverinu, sem liefir um 200.000 hestöfl fyrir rafstraum. Beint fyrir framan orku-
verið — og skgggir að kalla á-það -- er vatnsefnisverksmiðjan. Þessi verksmiðja er sii stærsta í heimi
sinnar tegundar.
uin 200.000 hestöfl. Köfnunar-
efnisloftið er framleitt með ná-
kvæmri eimingu á fljótandi
lofti. Síðan er köfnunarefnis- og
vatnsefnisloftinu blandað í
hlutföllunum 1 :3 (1N+3H).
Þessi blanda er þjöppuð saman
með 250—földum loftþrýstingi
og leidd með sama þrýstingi
gegnum svokallaða „syntese-
stöð“ þar sem köfnunarefnið og
vatnsefnið mynda efnasamband-
ið ammoníak (NH3). Ammoní-
akið sem myndast kemnr fljót-
andi frá stöðinni en er svo iát-
ið sjóða í gufu, sem streymir
ásamt lofti gegnum glóandi
platínusigti og breytist þá am-
mouiakið í sambönd af súrefni
og köfnunarefni. Þau eru látin
ganga gegnum báa turna úr
graniti og seitlar vatn niður
turnana, sem drekkur sambönd-
in í sig og myndar saltpjeturs-
sýru. Saltpjetursýran uppleysir
kalkstein og fæst þannig upp-
lausn af kalksaltpjetri. Er liún
síjuð og 5% al' ammoniaksalt-
pjetri lilandað saman við og síð-
an er þessi blanda soðin þangað
til bún innibeldur 15.5% af
köfnunarefni; er lnin þá kæld
og látin streyma niður frá topp-
imim á stórum, svonefndum
storknunarturnum. — Storknar
blandan i fallinu og kemur til
jarðar eins og liaglkorn, sem
bægt er að dreifa út.
Áburðartegundir Norsk Hydro.
Eins og áður er frá skýrt er
kalksaltpjeturinn aðalfram-
leiðsla Norsk Hydro og ínni-
beldur 15.5% köfnunarefnis. í
þessu áburðarefni keniur köfn-
nnarefnið fram sem saltpjetur,
sem er það köfnunarefnissam-
band, sem fljótast leysisl upp og
verkar fljótast á jarðveginn.
Þessi saltpjetur er bundinn
kalki, — af því eru 28% i á-
burðinum. Kalksaltpjeturinn
inniheldur þannig þau tvö nær-
ingarefni, sem jurtunum eru
mjög mikils verð og einmitt
T. v. Kalksalpjeturssekkiir.
T. h. Kalkammonsalpjeturssekkur.
þessi mynd — kalksaltpjeturinn
— er samkvæmt jarðvegsrann-
sóknum eðlileg fæða nytjajurta
vorra. — Af þessu leiðir að i
kalksaltpjetri befir maður köfn-
miarefnisáburð sem öllu fremur
ur er hentugur öllum jurtum,
þegar á því ríður að veita þeim
mikla köfnunarefnisnæringu, t.
d. á vaxtarskeiðinu. — Kalksalt-
pjeturinn er seldur í þjettuðum
og svo að segja vatnsheldum og
loftþjettum sekkjum, og vegna
þess bve smákornóttur bann er
. er mjög auðvelt að fást við bann
og dreifa bonum út.
.Tafnframt er framleiddur kalk
ammousalpjetur, sem er þýðing-
armikill áburður bjer á landi og
bentugur fvrir kartöflur og rót-
arávexti og annað, sem þarl'
langan vaxtartíma. Auk 20,5%
af köfnunarefni innibeldur þessi
áburður 20% af kalki. Kalkam-
monsalpjeturinn er lika seldur
í „impregneruðum“, svo að
segja vatns- og loftþjettum jiok-
um, og er mjög jafnkornóttur
og því Ijett að bera liann á.
Kalksalpjeturinn og kalk-
ammonsaltpjeurinn eru að því
leyti ólíkir að binn fvrnefndi
Loftmgnd af salpjetiirverksmiðjiinum í Eidanger - hinum nýju verksmiðjum fjelagsins. Fremst á mgnd-
inni sjest 700 metra langur hafnarbakki og fast við hann stærsla geynisluhús Noregs, sem tekur gfir
22.500 fermetra.
er alveg livítur en hinn siðar-
nefndi grænleitur.
Þriðja köfnunarefnissam-
band fjelagsins natron sal-
pjetur liefir svo að segja
enga þýðingu til notkimar bjer
í landi, vegna þess að það bæf-
ir einkum sem áburður fvrir
sykur- og fóðurrófur og aðrar
natrónjnirfandi jurtir. Þessi
natrónsalpjetur samsvarar ann-
■u's bipum svonefnda Cbilisal-
pjetri.