Fálkinn - 07.06.1933, Side 43

F Á L K I N N
11
Ur Sanclviken við fíergen.
inn.... Óbrotið, hreinræktað,
notadrjúgt kaupsýsluvit, sem
lesá má um í lýsinguin Ludvig
Holhergs frá Bergen, einskon-
ar ihaldsöm en i mörgu falli
áh'ætturik kaupsýsla, í fiskversl-
un, í siglingum - og hirisvegar
innri þörf til dramatískrar tjáii-
ingar, til jiess að gerá sig til,
innri þörf á að taka þátt í ein-
hverjii sem náði út ýfir dump-
ung hversdagslifsins - hvort
lieldur var í daglega lífinu eða
i ]>vi að skapa menningargildi,
og ekki síst í þvi að prýða bæ-
inii sinn skrauthýsum, skemti-
görðum, — andstæða í þjóðar-
eðlinu, sem líklega á skýringu
á sjer í þeirri kynhlöndun, sem
stendur að ætt hins eiginlega
Bergenshúa: skoskt, enskt, holl-
lendsk og þýskt hlóð rennur
r<'iinur enn í æðum liinna gömlii
Bergensætta — meira af slikri
hlöndun en í nokkrum öðrum
norskum hæ. Vera má að það
sje líka ])etla, sem veldur því,
að Bergerisbúar hafa jafnaij
verið sjerstaklega róttækir í
stjórninálum, þrátt fyrir að
]iar ræður mestu verslunar-
stjettin, sem að jafnaði er í-
haldssöm.
Og hærinn i dag?
Þangað til fvrir 25 árum var
ekki liægt að komast til Bergen
nema sjóleiðis. Það var stund-
um auðveldara og fljótara að
komast til Englands eða Þvska-
lands cn fara lil höfuðstaðar
landsins sjálfs eða inn í hina
djúpu og fögru firði vestur-
landsins, sem voru í eðli síriu
uppland hæjarins. Járnhrautar-
sambandið milli Bergeri og
Osló, hið mikla mannvirki
Bergenshrautin — var ekki opn-
uð fyr en 1908 og það er
meira en ræðumælgi, þegar
sagt er, að brautin sje járn-
liandið, sem hnýti landshlut-
ana saman. Og' það var eigi fyr
en 1932 að hærinn fjekk ak-
vegasamband við uppland sitl
að miklu leyti, og þá um leið
við aðra landshluta. Hinar
hættu samgöngur, hið eflda
samhand við vesturlandshygð-
irnar hafa aúkið Bergen vöxt,
liafa skapað nýja lífsmögleika
atvinnurekstri l)æjarins, en
jafnframl aukið innflutning til
hæjarins af landshygðinni, sjer-
slaklega af vesturlandinu. Þetta
liefir vitanlega valdið nokkrum
hreytingum á útliti bæjarins,
Ivndiseinkun hans og sjerlcenn-
um. Bergensbúar eru ekki fram
ar eins sjerstæðir, eins sjálf-
cndurnýjandi hergenskir, eiiis
og þeir voru fyrir 50—00 árum.
En jafnframt hefir þetta inn-
dreymi skapað stærra, marg-
hreyttará og þróunaffærara
hæjarfjelag. Sá sem kemur í
dag til bæjarins við hafið, hæj-
arins með rauðu þökunum og
grænu hlíðúnum liittir fyrir al-
gera nýtískuhorg, með stórhýstu
miðliverfi, með stórum verslun-
arliúsum, með góðum gistihús-
i:m, irieð eftirtektarverðum og
fíerc/en sjeð of tindi Ulrikken.
fögriim bygg'ingum fyrir listir
og yísindi, en þcgar komið
er fyrir næsta götuliorn hirtast
gnægðir af myndum frá þeim
tima er hærinn var einmana
og neyddist til að lifa úllegð-
arlifi i Noregi.
En er það höfnin, sem er hið
sísláandi lijarta hæjarins,
liinar miklu siglingar, hæði
leiguskipa og skipa sem sigla
áætlunarferðir á hafnir i öll-
uiii álfum það er irinflutn-
ingurinn og útflutningurinn,
sem enn gefur verslunarstjett-
inni orku til að gegna hinu
mikla og áhrifaríka hlutverki í
norsku atvinnulífi; en jafn-
frairit þessu cr Bergen hin
nauðsynlega liöfuð liins stóra
og fólksmarga vesturlands
hærinn með 100.000 ibúana,
sem liggur í miðjum Hörða-
lands og Sognsfylkjum, sem
liafa um 260.000 íbúa, - hær-
inn, sem hefir daglegar sam-
göngur við þessi hjeruð, á eim-
skipum og vjelhátum og nú
orðið að nokkru leyti á ak-
hrautum lika.
Það hefir oft komið Noregi
að góðu lialdi, hæði í blíðu og
stríðu að Bergen, sem sterk og
sjálfstæð heild utan höfuðhorg-
arinnar, hefir getað fylgst með
þróuninni og hefir getað
„tekið fram í“, frá nýjum sjón-
armiðum og með nýjum kröft-
um, þegar lieill landsins krafð-
ist. Oft hafa hlotist af ])essu
ínólsetningar —- stundum har-
átta en það hefir orðið hæði
landinu og hænum til góðs.
Bærinn hefir sakir legu sinn-
ar, og sjerkenna vegna feg-
urðar sinnar or'ðið fremsli og
s iáIfsagðasti ferðamannahærin n
i Noregi. Hina fáu hjörtu sum-
aimánuði fara 30—10 þúsund
útlendir skemtiferðamenn um
götur bæjarins og dreifast það-
an mn hina stórfenglegu firði,
meðfram ströndinni ihnan
skerja upp í fjallaauðnirnar og
um hinar víðlendu bygðir.
Bergen hefir orðin hin eðli-
lega inngönguleið mesta hlut-
ans af ferðamannastraumnum
frá öðrum löndum, sem evkst
ár frá ári og leitar lil Noregs
til |iess að iðka íþróttir, hvila
sig, hressa sig og skemta sjer
i umhverfi hinnar sterku og
sjerkennilegu náttúru landsins.
„Bergens-lyrik“ hefir or'ðið
einskonar skammaryrði víða
um landið. Þeir voru tímarnir,
er samkvæmissöiigvarnir og gíf-
urvrði ofurmælginnar voru
kend við hæinn milli fjallanna
Þýskábrijggjctn í fíergcn, með líkn snifíi og á dögum JiamtaslaSakauj)-
munna. Frá fíergen.