Fálkinn - 17.12.1938, Síða 16

10
F Á L K I N N
• •
JOLAKVOLD
4
4
4
m m m m m
w
ÓGLEYMANLEGT
í þessari sögu gerast ótrúlegir
viöburðir er fáir munu upplifa
s.em betur fer. En engu að síður
eru þeir sannir. Þeir gerðust fyr-
ir nokkrum árum þegar jeg var
búsettur við Amazónfljötið.
Þar gefur að líta liin einkenni-
legustu náttúrufyrirbrigði, ef
auga áborfandans er vant því
að taka eftir — annars fara þau
framlijá ósjeð.
Eitt af þessum náttúrufyrir-
brigðum er hið svokallaða „terra
cahida“, sem einna belst verður
lagt út með „sökkvandi land“.
Þegar bið mikla Amazónfljót
tekur við vatnsflaumnum úr
Andesfjöllunum frá snjónlun,
sem er að bráðna og regntíminn
liefir náð hámarki, þá hefir fljót-
ið hækkað um marga metra, og
hið mikla fljót hefir eyðilagt
bakka sína. -—
Gerum nú ráð fyrir, að þjer
sjeuð farþegi á einum af liinum
stóru útbafsgufuskipum, sem
sigla eftir Amazónfljótinu. Þjer
standið á þilfarinu og horfið á
skógi vaxna fljótsbakkana, þar
sem risavaxin trje, pálmar og
jungelkjarr myndar tilbreyting-
arlítinn dimmgrænan vegg, næst-
um óslitinn á 2000 milna færi.
Og gerum nú einnig ráð fyrir
þvi að „terra cahida“ sje að
gerast.
Alt í einu sjáið þjer þá röð
af trjám, sem gróa við vatns-
borðið, þau fara alt í einu að
liallast fram yfir sig, þau liallast
meira og meira uns þau steyp-
ast ofan í fljótið með braki og
brestum. Stórar bárur skella á
slcipinu og rugga því. Auga yðar
leitar skýringar á þessu fyrir-
brigði, en þjer sjáið ekkert það,
sem skýrt getur „terra cahida“.
Fleiri og fleiri trje steypast
ofan í vatnið, eins og þau væru
feld af ósýnilegri risahendi, þang
að til landræma 10 álna breið
og nokkurra milna löng er sokk-
in i djúpið. Þetta er sýn, sem
manni gleymist aldrei; maður
heldur að heimsendir sje í nánd.
í nokkrar mínútur verður ógur-
legt uppþot, stór fuglasveimur
flýgur fram og aftur með kveini
og gargi, af því að lireiður þeirra
eru borfin. Það er krökt á fljót-
inu af slöngum og öðrum skrið-
dýrum, sem hafa verið ómökuð
i dvala sínum.
Effir nokkur augnablik er alt
búið. Yfirborð fljótsins verður
aftur sljett eins og spegill, —
og alt verður dauðahljótt á ný
eins og um ekkert liefði verið
að ræða. Þjer hafið orðið vitni
að „terra cahida“. Það á sjer
stundum stað að „cahida“ af
þessu tagi gerist við mynni ein-
hverrar þverár, og þá getur kom-
ið fyrir að landtungan, sem
myndast hefir á mótum tveggja
fljóta, sje slitin frá meginland-
inu og við það skapast svo smá-
eyja. Ef þessi eyja er vaxin lág-
um trjám, og rætur þeirra eru
samvaxnar, þá höfum við sjálf-
mj'ndaða, ,,selfmade“ eyju, sem
ferðast ein út af fyrir sig margar
mílur og ef til vill vikum sam-
an, þangað til hún strandar einn
góðan veðurdag og festir aftur
rætur eða þá liún liðast sundur
i þessu ægilega fljóti.
Nú höfum við fengið að vita
nokkur atriði, sem gera okkur
hægara að skilja það sem hjer
fer á eftir og fyrir mig kom eitt
jólakvöld fyrir mörgum árum.
Við höfðum keypt allstóran
flota verðmikilla trjábola, sem
voru um 4 mílur frá mynni Pary
fljótsins. Um tvö þúsund trjá-
bolir flutu á vatninu og biðu
þess að við kæmum og sæktum
þá. —
Dag nokkurn í desembermán-
uði koniuni við svo til staðarins,
þar sem þeir lágu, með flutn-
ingagufuskipi og bjTjuðum að
ferma.
Á hverjum degi meðan jeg var
þarna gekk jeg mjer til skemt-
únar ásamt skipstjóranum og
ameriska skipslækninum. Dag
nokkurn — það var rjett fyrir
jól — gengum við eftir strönd
fljótsins og komum að litlu húsi,
þar sem við hvíldum okkur eftir
nokkuð langa göngu.
Utan á húsinu var stórt skilti,
og á það voru máluð orðin:. —
„Popre Diabo“ (Fátækur djöf-
ull) með þeirri skemtilegu upp-
lýsingu að hænsni, egg og skjald-
bökur væri þar til sölu.
Síðar um daginn sagði eigand-
inn okkur, gamall, veðurtekinn
innfæddur maður, að fyrir mörg-
um árum hefði hann búið, á-
samt stórri fjölskyldu, ættingj-
um og vinum dálítið lengra upp
með fljótinu og liefði náð þeim
metorðum að verða höfðingi yf-
ir 50 sálum. Fimtán hús með
smágörðum fyrir utan, lítil höfn,
þar sem nokkrir fiskibátar lágu
við akkeri, var ríkið lians, og
það var alþekt undir nafninu
„Bone jardine" (Góði garður-
inn). —
Mennirnir veiddu fisk og
skjaldbökur, konurnar ræktuðu
jörðina og sáu um heimilisstörf-
in. Þáð var liamingjusamt lítið
þorp, sem lá þarna á vinstri
bakka Amazónfljótsins með út-
sýni yfir hinn mikla vatnsflöt
þess, og langt við sjóndeildar-
hring þaðan mátti greina fljóts-
bakkann hinumegin, í 12 mílna
fjarlægð.
Eina nóttina, þannig sagði
Piaymundo gamli frá, var „fi-
esla“ veisla með musik og dansi
í liúsinu hans. Margir gestir voru
þar saman komnir í tilefni af
því og fólkið i „Bone jardine“
skemti sjer vel eins og það líka
verðskuldaði. Raymundo og son-
ur hans liöfðu gengið frá í nokkr
ar mínútur til að líta eftir dýra-
gildru, sem komið liafði verið
fyrir í skóginum á hverju kvöldi,
svo sem 200 metra frá smá-
þorpinu.
Það var þessi gildra, sem
bjargaði lífi Raymundo, því að
meðan liann og sonur hans voru
að huga að henni, kom „terra
cahida“, og liirti þorpið, íbúa
þess, gestina, bátana, — alt týnd-
ist. — Þegar hann heyrði gnýinn
og viltu neyðarópin, þá vissi
hann strax hvað fyrir liafði kom-
ið. Snarbrött fljótsströnd, sund-
urtætt trje og greinar og gul
leðja var alt og sumt sem eftir
var af þessu hamingjusama, litla
þorpi.
Raymundo tókst þó að bjarga
lítilli stúlku, frænku sinni, allir
aðrir liöfðu farist. Þegar tímar
liðu fram hafði hann svo flutt
til þessa staðar og eyddi nú síð-
ustu æfistundum sínum með því
að setja á trjástofni fyrir utan
húsið, og stara í heimspekileg-
um liugleiðingum út yfir fljótið,
sem á svipstundu hafði rænt
hann öllu, sem honum liafði þótt
vænt um.
Við spurðum hann þá að þvi,
hvar þessi „cahidas“ væru tíðust,
og svaraði liann þvi á þessa leið:
Hvar sem vera skal með fljótinu
þar sem trjen ná niður í það.
Frá bakkanum getur maður
mælt 40—50 feta dýpi.
Þegar samræðu okkar var lok-
ið, gaf hann okkur fjórar tylftir
af skjaldbökueggjum — i jóla-
eggjaköku og lofaði að senda
okkur indæla feita gæs, niður í
skip, sem einnig skyldi liafa til
jólanna. Við buðum lionum að
sjálfsögðu til væntanlegrar mál-
líðar, en hann vildi heldur vera
lieima — einn um hugsanir sín-
ai og söknuð. Við kvöddum hinn
alúðlega gestgjafa og gengum
svo til skips.
Aðfangadagur kom, og við
vorum mjög ánægðir að liugsa
til þess að ekki voru nema fáir
dagar þangað til við gætum
lokið við að ferma skipið.
Fyrri part dagsins ákváðum
við þrir, skipstjórinn, læknirinn
og jeg, að við skyldum eiga
kyrlátt jólakvöld út af fyrir okk-
ur, en ekki um borð. Það var
ekkert í það varið að sitja í
hinni mollulegu káetu í svita-
baði alla nóttina. Nei, við urðum
að halda okkar jólanótt undir
berum, stjörnubjörtum liimni.
Við höfðum þá rjett áður á
einni af skemtigöngum okkar
fundið yndislegan stað ekki langt
í burtu þaðan sem Paryfljótið
rennur út í Amazon.
Þar var dálítill tangi, og jarð-
lagið í skóginum nokkuð lireint.
Þar að auki var þar svalara en
annarsstaðar, því opið fljótið var
til beggja hliða.
Við framkvæmdum eins og
við höfðum ákveðið. Skipsdreng-
urinn vann baki brotnu allan
seinni hluta dagsins, hásetarnir
báru jólagjafir, luktir, drykkjai-
föng og’ matvörur niður að „jóla-
heimilinu“ okkar, og um fimm
leytið fórum við þangað sjálfir.
Þarna var sannarlega góður
staður til jólahalds. Tanginn
myndaði hornlivassan þríhyrn-
Við sátum í kring um jólaborðið. Læknirinn var í: forsœti, þar cð
hann var vanaslur að beita hnífnum.