Fálkinn - 17.12.1938, Page 21

F Á L K I N N
15
Hún kom heim
Jólasaga.
Gunilla Jan var að hugsa um
hvernig það hafði borið við, þegar
hún kom alveg óvænt heim á jól-
unum, þó að hún hefði verið búin
að skrifa heim, að hún mundi ekki
koma. Þvi dýpra sem hún sökti sj?r
ofan í minningar sínar því undar-
legra fanst henni þetta jólakvöld.
Og hjer kemur nú frásögnin um það,
sc-m fyrir hana hafði komið:
Hún hafði komið til háskólans
haustið eftir að hún hafði lokið
stúdentsprófi með góðri einkunn.
Það hafði kostað foreldra hennar
mikið fje að liafa hana í skólanum
til að húa hana sem best undir
framtiðina. Og nú þegar hjer var
komið hafði hún byrjað á háskóla-
nánii. Læknanámið hafði leitt hana
inn i hóp fjelaga, sem töluðu ineð
litilsvirðingu um trúna og fanst
heimskulegt að trúa á guð. Og Gun-
illa Jan hafði orðið gripin af skoð-
unum þeirra, og nú taldi hún sig
,,frjálsa“ manneskju og var dálítið
upp með sjer af þvi.
Hugurinn hvarflaði þó stundum tit
bernskuheimilisins i átthögunum
i'ögru og hún sá foreldra sína-ljós-
lifandi fyrir sjer lieima á prestsetr-
inu og alt hitt fólkið, sem hún þekti
svo vel frá bernskudögunum. Og
stundum fanst henni það næstum
skritið að hún skyldi alt í einu
vera orðin svo „frjáls“, að geta ekki
lengur hugsað og trúað eins og fólk-
ið heima. Dag nokkurn, skömmu
fyrir jól, hafði hún sest niður og
skrifað brjef, þar sem hún sagði,
að hún gæti ekki komið heim um
jólin. Hún gat ekki lengur hugsað
lil þess, eftir að hafa eignast þessar
fyllilega ljóst hve fólkið var
klæðlitið. Sumir voru berfættir,
aðrir í sundurleitustu fataspjör-
um. Einhverjir tóku þá að
barma sjer og töldu litlu betra
að krókna úr kulda, en verða
eldinum að bráð, en frú Guð-
rún vildi ekki hlusta á slíkar
tölur.
— Það er nær að þakka guði
lífgjöfina, sagði hún, en kveina
og kvarta. Það er vissulega full
ástæða til að lofa hann og veg-
sama fyrir það kraftaverk, sem
hjer hefir orðið, að engan skuli
saka.
Og prestkonan hóf upp raust
sína og söng sálm, en hitt fólkið
tók undir smámsaman. Söngur-
inn styrkti hugann og tók skjálft
ann úr fólkinu í fjárhúsunum.
Dagur var af lofti og allra
eyru hlustuðu eftir hverju liljóði
að utan, sem borist gæti af
mannhjálpinni utan af bæjum.
Frú Guðrún gekk ósleitilega
fram í því að tala kjark í fólkið
og liðsinna því í bágindum þess.
Nokkra liafði kalið á fótum,
og ljet hún nugga kalblettina
upp úr snjó.
Veðrinu slotaði heldur að
kvöldi annars dags, en svo langt
sem augað eygði var alt á kafi
nýju skoðanir, að taka þátt i jóla-
óttunni, syngja jólasálma og hlusta
á jólaguðspjallið. Hún var „vaxin
frá“ öllu þessu. Henni fanst rjettast
að segja alveg eins og var, og það
gerði hún i brjefinu.
Desemberdagarnir liðu einn af
öðrum, og nú var komin Þorláks-
messa. Það var einkennilegt, hversu
í snjó. Loks kom hjálparliðið
og hafði það meðferðis klæðn-
að handa fólkinu. Sjálf fór
prestkonan í karlmannsföt og
ljet stúlkur sínar gera slílct hið
sama, því það var óhugsanlegt,
að kvenfólk gæti kafað fönnina
í pilsum.
Ferðin var löng og erfið og
þegar loksins var komið heim
á næsta bæ, þóttust menn þar
heimta fólkið úr helju og ekki
að ástæðulausu.
Meira er í rauninni eltki til
frásagnar um bæjarbrunann á
kirkjustaðnum. Hann varð
mönnum, og þá ekki síst frú
Guðrúnu minnisstæður, en um
liann ljet hún sjálf svo um
mælt:
— Aldrei hefi jeg, livorki fyr
nje síðar, fundið betur nálægð
og kraft almáttugs guðs, en á
þessari hræðilegu nóttu. Mjer
fanst hann styðja mig og gefa
mjer þrek á þessari reynslu-
stund. Lof sje hans heilaga
nafni. —
Nú er búið að hyggja upp
bæinn, sem brann. Frú Guðrún
lifir aftur kyrlátu lífi i grand-
varri trú á liandíeiðslu guðs
í blíðu og striðu. Það er styrk-
ur hennar i raun og sæld.
hún var leið, þegar hún vaknaði og
hugsaði til þess að næsti dagur var
aðfangadagur, og að hún þá átti
í fyrsta sinn á æfinni að halda jól-
in fjarri heimili sínu. Þessar hugs-
anir ásóttu hana meðan hún lá i
rúminu. Nú væri mamma hennar
að ljúka við jóla-annirnar og nii
væri sjálfsagt búið að sækja greni-
ungviðið út í skóginn svo að hægt
væri að setja upp jólatrjeð. Og ein-
mitt í dag mundu foreldrar hennar
feiðast um sóknina og heimsækja
alla sem sjerstaklega þurfti að muna
eftir á jólunum; það var eitt það
índælasta, sem Gunilla Jan vissi.
Hún mintist líka hinna inörgu hljóðu
stunda pabba síns fyrir jólin, þegar
hann í algerri einveru undirbjó hin-
ar mörgu jólaprjedikanir. Gunilla
lcomst í einkennilegt skap, þegar hún
mintist alls þessa.
Og mamma! Nú var hún áreiðan-
lega tilbúin með alla jólapakk-
ana, sem hún hafði keypt af litlum
efnum handa börnum sinum með
því að neita sjálfri sjer um margt.
Og nú ætlaði Gunilla, elsta dóttirin,
með allan hugann við sjálfa sig, um
sinn framgang og sína framtíð, að
vera að heiman á sjálfum jólunum.
Þessi hugsun kvaldi hana, en hún
gat ekki losað sig við hana.
Hún ákvað sig í skyndi, þaut upp
úr rúminu, klæddi sig og tók frain
ferðatöskuna og raðaði niður í hana.
Og þegar hún var búin að þvi, sím-
aði hún eftir bíl og kom mátulega
ti1 stöðvarinnar til að ná í daghrað-
lestina. —
Jólagjafir!-----— Það var fyrsta
hugsunin, sem hjá henni vaknaði,
þegar hún hafði fengið sjer sæti i
lestinni, sem var troðfull. Jólagjafir!
—--------Svo mikið var víst, að ekki
gat hún keypt þær lijeðan af. Það
heima varð að taka á móti henni
sjálfri sem jólagjöf og gera sjer það
að góðu, hugsaði hún. Henni varð
ljettara, en svo greip liana þessi
„frjálsi“ hugsunarháttur. Jæja þá,
og eftir alt saman held jeg þá jólin
eins og vant er, hugsaði hún, jiar
sem hún sat í mestu þröng ásaml
öðru ferðafólki í lestinni, sem ætl-
aði að flytja hana heim. Hún sagði
þetta í hálfum liljóðum við sjálfa
sig. Heiðarleg, öldruð bóndakona
sem sat á móti henni, hafði tekið
eftir ókyrð hennar, og sagði vin-
gjarnlega: „Hvernig er það, hef.r
ungfrúin mist nokkuð?“ „Ja, ekki
eiginlega,“ svaraði Gunilla „Ef ti!
vill get jeg eitthvað hjálpað,“ hjelt
konan áfram. En nú gat Gunilla ekki
Iengur tára bundist. Hún hafði vissu-
lega mist eitthvað, en hún var sann-
færð um, að konan sem sat á móti
henni var svo hamingjusöm að eiga
það. Gunilla hjelt vasaklútnúm fyrir
augunum, sein voru full af tárum.
En nú skifti konan sjer ekki meira
af henni. „Sorg er nú einu sinni
sorg,“ hugsaði liún, „það er best, að
hún fái að gráta út“. Og það var
nú líka best.
Það leið ekki á mjög löngu áður
en Gunilla sá heim i átthagana.
Hæðirnar kringum kirkjuna heima
gægðust fram. Hún stilti sorg sína
og minningarnar vöknuðu. í þessari
kirkju hafði hún verið fermd.
Iiversu glögt mundi hún nú hátíð-
legu fermingarstundina! Höfðu hin-
ir „frjálsu“ á rjettu að standa, þegar
þeir kölluðu alt ímyndun og hug-
arburð? Það var þó skrítið, ef boð-
skapurinn um Krist, sem hafði verið
boðaður í heiminum i næstum tvö
þúsund ár, og ennþá er boðaður
þrátt fyrir allan áróðurinn gegn
honum, og sýnir mátt sinn i þvi
að vinna altaf nýja einstaklinga
og þjóðir, væri tóm ímyndun.
Hvað er sannleikur, og hvað er ekki
sannleikur? Nú hyrjuðu heilabrotin
á ný. Sæll hver, sem ekki þurfti að
hugsa! En henni fanst nú næstum
að hið gamla og góða væri senni-
legra en þessar hugsanir, sem „hin-
ii frjálsu" voru altaf með á vör-
unum.
Lestin nam staðar á heimastöð-
inni, og hún varð að láta þessar
erfiðu hugsanir þoka. Rjett fyrir ut-
an stöðina sá hún Jón gamla i Mar-
þorpinu með litla körfusleðann hans
pabba hennar og Brún gamla fyrir.
Gunilla þaut út iir lestinni og að
sleðanum. „Það er þó ekki jeg, vænti
jeg, sem Jón er að sækja? spurði
hún efins, er þau höfðu heilsast.
„Jú, hver ætti það annar að vera?
spurði hann fáorður að vanda. —
Þetta gat Gunilla ekki skilið. Hún
hafði skrifað heim fyrir skömmu og
sagt, að hún mundi ekki koma, ig
samt sem áður stóð ökumaðurinn
þarna og beið hennar á stöðinní,
einmitt þegar liún kom. En hún
þoldi ekki fleiri heilabrot í dag. Alt
var svo flókið og óskiljanlegt, og
ómögulegt að gera sjer grein fyrir
því.
„Nú, hvernig líður Lenu?“ spurði
hún Jón gamla. „Lena var kölluð
heim i mánuðiuuin, sem leið,“ svar-
aði hann og bar höndina fyrir aug-
að. „Ó, hvað það er sorglegt að
Lena skuli vera dáin,“ hjelt Gun-
illa áfram.“ Iiún hafði sjerstaklega
tekið eftir orðunum kölluð heim,
og liún hafði, þrátt fyrir sína
,,frjálsu“ afstöðu skilið það rjett.
„Sorglegt“, endurtók gamli maður-
inn í spyrjandi rómi. „Nei, hver
sem deyr slíkum dauða, sem Lena
mín, hann er sæll. Það er að vísu
tómlegt, mjög tómlegt lieima, en. . . .