Fálkinn - 17.12.1938, Síða 25

F Á L K I N N
19
voru honum boðin metorð, en
honum fanst staða sín í bóka-
safninu yfrið verkefni og ærinn
lieiður, og í auðmjúkri alvöru
hað liann um undanþágu frá
tigninni — var aftur hoðinn
heiðurinn, en neitaði. Að end-
ingu, líklega sökum þess, að
Gladstone rjeði honum ein-
dregið til að taka við tignar-
heiti, gerðist Panizzi sir G. M.
Panizzi. — Árið 1866 dró hann
sig í hlje, enda orðinn mjög
lieilsuveill og þreyttur af of-
reynslu. Hið æfintýralega æfi-
skeið var á enda runnið. Því-
líkan heila er slíkur maður hef-
ir orðið að hafa, til að hrinda
í framkvæmd jafn umsvifa-
miklu fyrirtæki.
Hin fyrstu áhrif lestrarsals-
ins eru ekki undir eins fokin í
veður og vind. Þúsundir að-
komumanna frá öllum löndum
jarðar koma þangað á liverju
ári, steinþegjandi, því samtöl
eru bönnuð, til að sjá þennan
feikna-lestrarsal með hinum
lesandi og skrifandi fólksskara.
Lestrarsalurinn líkist lieilsteyptu
bókmentaverkstæði, þar sem
menn geta fengið bækur, fagur-
fræði- og vísindalegs eðlis, sem
ófáanlegar eru á öðrum bóka-
söfnum. Hjer eru 2005 bindi
með stafrófslyklum og 10.000
bindi bókaskráa af ýmsum teg-
undum. Hver siða í öllum liin-
um prentuðu bókaskrám er í
tveim dálkum. Hver dálkur er
útfyltur með bókanöfnum, sem
prentuð eru á degi hverjum.
Hvern mánuð er gefin út prent-
uð bók, er inniheldur öll hóka-
nöfn, sem skrásett hafa verið
yfir mánuðinn. Þau eru síðan
sett á sinn rjetta stað í skrán-
um. Þegar hvert skrárbindi er
útfylt, er því skift i tvo eða 3
hluta. Bókasafnið varðveitir
milli 5 og 6 miljónir binda, og
yfir 30.000 ný bókalieiti bætast
við árlega. Það eru lög i Eng-
landi, að af hverri einustu bók,
útgefinni undir bresku krún-
unni, skuli eitt eintak gefið til
„British Museum“, og lielstu
bækur, sem gefnar eru út í
öðrum löndum, eru keyptar til
safnsins. í lestrarsalnum eru
458 sæti. Veggirnir liringinn í
kring eru þaktir bókaskápum,
sem í eru orðabækur og al-
fræðirit.
Hjer er margt skemtilegt og
girnilegt til fróðleiks og at-
hugunar, margt að sjá og læra
í þessari miðstöð fróðleiks og
menningar. Hinar þrásæknuslu
verur, er sjást eru rithöfundar
i ritbragðarannsóknum, — sagn-
fræðingar í leit eftir staðreynd-
um og gagnrýnendur i leit eftir
hausavíxlunum og mótsögnum.
Þar sitja nasistinn og konnnún-
istinn blið við hlið eins og góð-
ir bræður í Kristó. Svartir
menn og hvítir eins og ein
Geslur, sem er sofnaður yfir skræðimum.
hjörð, þögulir og önnum kafnir
í eftirgrenslan sinni undir hvelf-
ingunni. Reynið að ímynda yð-
ur í miðju þess stærsta bóka-
safns, sem heimurinn hefir aug-
uin litið — að þjer entð í snert-
ing við það kerfi, er eftir drykk-
langa stund færir yður hverja
merkishók af vorri jarðnesku
framleiðslu.
Hið fyrsta athyglisverða við
inngöngu vora undir hvolfþak-
ið, er undarlega römm og megn
jarðlykt, sem er sjerkennileg
fyrir þennan stað, og leggi mað-
ur i gönguferð í gegn nm sal-
inn, mæta oss einkennileg og
rík álirif. Hjer sjer maður fyrir
sjer voldugan skapnað. Svo
virðist sem alt vísindasamsafn
áranna í þessu mikla safni hafi
tekið sjer aðselnr í maga þess-
arar vern, svo ofboðslegnr er
bann. Andlitið er hnöttótt eins
og lcúla og. fremnr góðlegt, og
livirfillinn er þakinn af lítilli
svartri kollliúfu. Ef nokkur leyf
ir sjer að pískra of liátt í grend-
inni, lyftir hann höfðinu hægt
og varlega og' sendir friðrofan-
um ávítunartillit. Hann þolir
ekki truflanir. Sjer til beggja
hliða hefir hann mikla bóka-
stafla. Venjulega er opin bók
efst á staflanum, aðra hefir
hann reista upp fyrir framan
sig og þá þriðju á sjálfu púltinu,
en hinsvegar skrifandi eftir
þeirri fjórðu. Á hillunni, sem
fylgir hverju pulti, liggur lítil
handtaska og uppi á henni sit-
ur hár pípúhattur. Hversdags-
lega er hann klæddur lafa-
frakka. Þetta er franskur ábóti
„Father Leclaire“, sem siðast-
liðin tuttugu ár hefir verið dag-
legur gestur hjer. — Það er sagl
að hann vinni að vísindalegri
alfræðiorðabók.
Við skrárnar sjest oft lítill
grannvaxinn náungi, sem virðist
hafa reiknað út úr myndabók
frá síðustu öld. Þykt mjallhvitt
hárið nær honum á herðar nið-
ur. Mikið livítt yfirskegg þekur
munninn fullkomlega. Á liöfð-
inu situr pípuhattur, sniðhallur,
tasvígur og daðurslegur. Við
blið hans stendur annar öld-
ungur, sömuleiðis síðhærður og
skeggjaður langt á bringu nið-
ur, allajafna snöggldæddur. —
stæðilegum krafti. Hingað hefir
sægur manna sótt efni i doktors
ritgerðir. Iljer inni hefir liár
hvítnað, silfrast eins og hrím
eða æfihjela. Elsti lesandinn er
kominn á níræðisaldur og hefir
verið lijer daglegur gestur síð-
astliðin 50 ár.
Einhver sjerkennilegasti ein-
staklingurinn i gestasafni lestr-
arsalsins er pólskur greifi,
skáldklæddur riddarabúningi
frá 16. öld. Það er skósíð rauð
skikkja, en þar utan yfir vold-
ugur möttull, er þekur fæturna
klædda ilskóm. Hann er sið-
hærður svo liárið nær honum
í beltisstað og á kollinum situr
annaðhvort rauður flauels- eða
svartur fjaður-„baret“. Markmið
lians er að verða kóngur yfir
Póllandi og láta þegna sina
taka upp hina fornu búninga.
Tíma sínum í safninu ver hann
í leit og rannsókn eftir ætt-
feðrum og gömlum sjerkenni-
legum kvæðum i mánaðarblað
sitt, sem hann er ritstjóri að og
gefur út og prentar sjálfur. —
Háttvirtur lesari má nú ekki
fastskorða sig við þá hugsun,
að það sjeu eingöngu sjervitr-
ingar eða skringimenni, er
heimsækja þennan stað, en hjer
eru án efa samankomnir undir
einu þaki fleiri sjerviskulegir
náungar en á nokkrum öðrum
stað í víðri veröld. Sumar liinna
stærstu byltinga i veraldarsög-
unni eiga sínar uppsprettulind-
ir í „British Museum“ — og
margir hinna mestu stjórnmála-
manna heimsins hafa á vissan
hátt haft sína bækistöð hjer.
Bók Karl Marx, sem sprengl
hefir margar hinar gömlu um-
gjarðir, gefið nýjar liugmyndir
og plægl jarðveg sundurlyndis
var skrifuð í „British Museum.“
„British Museum“ liefir því
hjálpað honum til frægðarinnar
1870. í fótspor Marx fylgdi lieill
straumur ungra manna, sem
þyrsti eftir að nema hans nýja
lærdóm og urðu lærisveinar
Frh. (í bls. 22.
Fræðiefnin koma honum auð-
sjáanlega í hitabeltisástand, því
liitinn þarna er sjaldan þjak-
andi. Við orðabækurnar sjest
skrítileg mannskepna. Hún hefir
drengjakoll, heljarstór horn-
spangargleraugu, er í gauðslitn-
uin frakka, sem nær ekki á
hnjákolla, berfælt i lághæluð-
um ilskóm. Svo er rússneskur
prestur i svörtum embættis-
skrúða með hár niður á axlir.
Sömuleiðis Búdda-prestur með
brúna kollhúfu, frakkaklæddur
í síðum, aðskornum hvítum
buxum. — Þá glæsilegur tísku-
klæddur „gentlemau“ í gljáandi
skóm með driflivítar ristarhlíf-
ar. Því næst ungur stúdent með
slaka andlitsdrætti. Hjer eru
lconur á öllum aldri, vel klædd-
ar og illa klæddar, laglegar og
ljótar. Kolsvartur negri, hvítur
fyrir liærum, sem sagður er að
áður hafa verið konungur, en
nú burtflæmdur, reynir að
drekkja sorgum sínum í lieims-
ins mesta bókaflóði. Indversk
stúlka í litskreyttum ldæðum,
er á kafi í hljómfræðiritum. Þar
er Indverji lesandi stjórnmál.
Næstur honum Arabi, (senni-
lega með Kóraninn). Þá Spán-
verji með fasistarit, og komrn-
únisti með Marxistarit. Svo er
þar Kínverji að lesa evrópiska
sagnfræði. Allir kynþættir sjást.
Hvílíkar furðustrandir. Sitji
maður lireyfingarlaus og virði
fyrir sjer öll hin drjúpandi
höfuð hringinn í kring eins og
sveigðar greinar undilr ofur-
þunga ávaxtanna, og liti til
lofts, upp í hið mikla hvolfþak,
flögrar óhjákvæmilega sú liugs-
un gegn um heilann: llvað liugs
ar alt þetta fólk? Ilverskonar
kendir felur það með sjer?
Ekkert orð heyrist, aðeins bljóð-
látt fótatak og skrjáf í blöðum
þegar hinum miklu hókaskrám
er flett. Staðurinn ríkir yfir sín-
um eigin geðhrifum, hugblæ,
sem lokkar margan með ómót-