Fálkinn - 20.12.1940, Page 28

22
F Á L K I N N
K. Magleby - Sörensen:
Happdrættismiði
Fríðu frænku
\Ð var haust — danskt haust
með fölnuðum blöðum á feykingi.
Trjen, sem fyrir skömmu höfðu
skartað með grænu laufi, voru alt
i einu orðin gamalleg og þreytuleg.
Ennþá ómaði loftið al' brestandi
bergmáli sumarsins, en skuggarnir
voru orðnir langir og kaldir ....
En það var bjart 02 notalegt inni
i stofunnni hennar Fríðu frænku.
Þetta var stór og rúmgóð stofa, en
svo full af liúsgögnum, að manni
fanst hún lítil. Það lá við að Fríða
frænka, sem var lítil og grönn, hyrfi
i stóra flauelssófanum, sem hún sat
í og naut sólarglætunnar, sem lagði
inn í stofuna.
Hún hafði hendurnar aðgerðar-
lausar í kjöltunni. Prjónarnir, sem
annars voru altaf á hreyfingu, höfðu
verið lagðir til hliðar i dag.
Það var nefnilega afmælisdagur-
inn hennar Fríðu frænku.
Og hann varð þó að vera eitthvað
svolitið öðruvísi, en allir aðrir dag-
ar ársins. Lif Friðu frænku var
ekki tilbreytingaríkt — það voru
ekki margir, sem höfðu hugsun á,
að gleðja þessa einmana gömlu
konu, sem hafði stitið s;er úr fyrir
aðra. Hún var elst af fimm systkin-
um, og þegar foreldrar hennar dóu
— með fárra mánaða millibili —
fanst henni það fyrsta skylda sín, að
hjálpa yngri systkinunum til manns.
Þau höfðu notað sjer þá hjálp í
ríkum mæti. „Fríða systir“ var á-
kölluð bæði seint og snemma. Seinna
giftust systkini hennar og eignuðusl
börn og þá breyttist nafnið og varð
„Friða frænka“, en altaf var þörfin
söm fyrir hjálp hennar. Nú vnr hún
orðin gömul og gat ekki hjálpað
öðrum. Og þessvegna fjekk hún að
eiga sig sjálf ....
Og þessvegna bjóst hún ekki við
neinu sjerstöku af þessum degi. Ætt-
ingjarnir höfðu ekki til siðs að sýna
henni neinn sóma á afmælisdaginn.
Anna og Betty — bróðurdætur henn-
ar .. höfðu ekki komið að óska
henni til hamingju tvo síðustu af-
mælisdagana. Þær komu yfirleitt
sjaldan til hennar. Fríða frænka
misvirti það ekki við þær — þær
voru giftar og höfðu vist nóg að
hugsa. En Davið systursonur henn-
ar kom altaf við og við. Hann mundi
áreiðnnlega koma í dag. Og Fríða
frænka hlakkaði til þess. Hún hafði
dálítið óvænt handa honum í bak-
hendinni, dálítið, sem mundi gleðja
hann og flæma á burt dimmu skugg-
ana, sem höfðu verið yfir svip hans
upp á síðkastið.
Friða var svo niðursokkin i hugs-
anir sínar að hún hrökk við þegar
bjöllunni i anddyrinu var hringt.
Hver gat það verið? Davíð? Ekki
var hann vanur að lcoma svona
sneriima.
Fríða frænka stóð upp úr sófanum,
fór fram og lauk upp — og lá við að
hún dytti aftur yfir sig af undrun.
Á ganginum stóðu þær Anna og
Betty. — Anna var með blómvönd
í hendinni — stóran og dýran rósa-
vönd. Svo að þær höfðu þá munað
eftir henni í ár. En hvað það var
fallegt af þeiml
„Þakka ykkur fyrir, blessunirnar!“
sagði hún er hún tók við1 blómun-
um. „En hvað það var gaman að
sjá ykkur! Komið þið nú inn fyrir,
jeg set undir eins upp ketilinn. Jeg
er einmitt nýbúin að baka systra-
köku.“
Anna og Betty liengdu yfirliafnirn-
ar sínar i forstofunni og komu inn
í stofuna.
„Fáið þið yltkur nú sæ’ti!“ sagði
Friða frænka og benti á stóla.
„Nei, frænka, við þurfum ekki að
sitja!“ sagði Anna. „Sestu lieldur
sjálf — jeg skal hita kaffið!“
Fríða frænka horfði forviða á
hana. Það var ekki Önnu l'kt að
yera svona verkfús og hjálpsöm.
Yfirleitt voru þær svo alúðlegar við
liana, að hún varð alveg forviða, því
að hún átti.ekki því að veninst. En
slcritið var það, að þær höfðu alls
ekki óskað henni til hamingju með
afmælisdaginn ....
Friða frænka stóð fast á því, að
hún hitaði kaffið sjálf — þær voru
gestir honnar — og svo hvarf hún
fram i eldhúsið.
„Hún virðist ekki hafa orðið fyrir
sjerstökum áhrifum af þessu,“ sagði
Anna, þegar systurnar voru orðnar
einar.
„Nei, hún tekur því með stillingu.
Nú verðum við að vera klókar og
hjálpast að. En hvað henni þótti vænt
um blómin, kerlingargarminum! Hún
á því heldur ekki að veniast af okk-
ur, að við gefum henni blóm.“
„Nei, það segirðu satt. En sannast
að segja, Betty, finst mjer ekki hægt
að ætlast til, að maður sje ginkeypt-
ur fyrir að koma liingað. Það er
fúkkalvkt af þessum gömlu húsgögn-
um. Úff!“
Anna var gift bankagjaldkera og
átti heima í fínu húsi fyrir utan bæ-
inn — með stnlhúsgögnum og öðru
sem heyrir nýtískunni til.
„En —“ bætti hún við, „nú er
dálitið öðru máli að gegna.“
Betty kinkaði kolli.
í sama bili kom Fríða frænka inn
með kaffibakknnn og fjell samtal
systranna þá niður.
„En hvað þú hefir notalega stofu,
Fríða frænka," sagði Betty rjett á
eftir, er þær voru sestar við borðið.
„Þú kant lagið á þessum gamla
Iieimilisþokka. Óskar er altaf að
finna að því, að jeg skuli ekki heim-
sækja þig oftar. Jeg er svo mikið
ein og hefði svo sem nægan tima
til þess.“
Hvað það síðasta snerti þá mátti
það til sanns vegar færa, því að
maður Betty var seljari fyrir stórt
olíufjelag og var oftast á ferðalagi.
„Jeg átti að heilsa þjer frá Vil-
hjálmi, Fríða frænka!“ sagði Anna.
„Það vantar svo sem ekki, að jeg
hafi fengið orð að lieyra líka, fyrir
að vanrækja hana frænku mina. Vil-
hjálmur er nýbúinn að kaupa bif-
reið, síðustu gerð, yndislegan vagn!
Sá getur nú sprett úr spori! Hann
bað mig að spyrja þig, livort þig
langaði ekki til að koma og aka
með okkur á sunnudaginn.“
„Jú .... þakka þjer fyrir ....
Anna mín!“ Friða frænka varð enn
meira hissa á dálæti frænkna sinna.
„En .... jeg veit ekki .... það er
svo langt síðan jeg hefi ekið i bif-
reið.“
„Vilhjálmur ekur svo gætilega,
frænka, svo að þú þarft ekkert að
óttast! Við sækjum þig fyrir hádeg-
ið. Og svo ökum við út í Dýraskóg.
Það er svo fallegt þar á þessum
tíma árs, þegar laufið er orð'ð ryð-
rautt á litinn. Við getum fengið okk-
ur miðdegisverð einhversstaðar og
ekið svo út Strandveg á eftir —
eða kanske eitthvað annað, ef þú
vilt fremur. Jú, frænka, við skulum
svei mjer gera okkur tyllidag.“
„Og hvað segir þú um, að við
sækjum þig hinn sunnudaginn,
frænka?“ spurði Betty.
Andlitið á Fríðu frænku varð að
stóru spurningarmerki.
„Við vorum að líta á hús n-Olega,”
hjelt Betty áfram, „og Óskar langar
til að þú sjáir það, og segir þina
skoðun á því. Þnð er yndislest hús,
en eigandinn vill aðeins selja það
fyrir borgun út í hönd — 50.000
krónur.“
50.000 krónur — fyrir hús handa
einni fjölskyldu?“
„Já — en þetta er stórt hús! Með
möreum lierbergjum — og mið-
stöðvarhita. Og yndislesum garði,
gömlum óðalssetursgarði. Það er
ekki ofmikið fyrir lnisið, það er
þvert á móti ódvrt, mjög ódvrt. J>að
mun þier finnast þegar þú sjerð liað.
En sem sagt — það fæst nðeins fvrir
þetta verð ef borsunin er út i hönd.“
„Oetur Óskar þá borgað það út
i liönd?“
„Það verða einhver ráð með það!
Okkur hefir dottið í hug, að við
gætum lánað peningana hjá ....
hjá .... já, við eigum svo marga
efnaða kunningja."
„Vilhjálmur hefði óðara lánað
Óskari þessa peninga,“ greip Anna
fram í, „ef ekki hefði staðið svo á,
að liann þarf einmitt á þeim að
halda þessa stundina. Það stendur
svoleiðis á, að .... “ hún hallaði
sjer að Fríðu frænku, eins og hún
væri að trúa henni fyrir leyndar-
máli, „það stendur nefnilega svo-
leiðis á, að Vilhjálmi liafa boðist
nokkur hlutabrjef — alveg sjerstakt
tilboð — langt undir sannvirði. Og
þvi meira sem hann getur keypt fyr-
ir, því meira græðir hann.“
„Er það satt?“ andvarpaði Fríða
frænka. „Jeg og mínir líkar hotna
ekkert í þessháttar.“
„En þetta er bráðörugt fyrirtæki, '
frænka. Áhættan engin! Fjelagið hef-
ir greitt tíu af hundraði í ágóða
síðustu árin. Svo að þetta er upp-
lagður gróðavegur — ef Vilhjálmur
glatt hana hve Vilhjálmi og Óskari
hann þarf.“
Fríða frænka leit á þær á vixl.
Þarna sátu þær og sögðu henni frá
einkamálum sínum og áhyggjum.
Það var langt siðan nokkur mann-
eskja hafði sýnt henni það traust.
„Þið glímið við stórar tölur, börn-
in góð,“ sagði hún lágt. „Þær yfir-
ganga minn skilning! Ef hann fað-
ir ykkar hefði lifað, mundi það hafa
glatt hann hve Vilhjálmi og Óskari
vegnar vel í lífinu. — En — viljið
þið ekki fá ykkur í bollann aftur?“
Anna og Betty lieltu í bollana lijá
sjer aftur. Því varð nefnilega ekki
neitað, að enainn gat búið til eins
gott kaffi og Fríða frænka.
„Hafið þið sjeð hann Davíð ný-
lega?“ spurði Friða.
„Nei,“ svaraði Anna.
„Sem betur fer,“ bætti Betty við.
„Sem betur fer?“ Friða frænka
hnyklaði brúnirnar.
„Já .. já .. já .. jeg meina,“
stamaði Betty vandræðalega, „þú
veist, að liann Óskar hefir aldrei
getað felt sig við liann Davíð. Hann
verður altaf ergilegur þegar Davíð
kemur. Þessvegna harma jeg ekki
þó jiað sje orðið langt síðan, að
Davið heimsótti okkur. Þú skilur,
frænka, að maður vill ógjarnan að
heimilisfriðurinn truflist — jafn-
vel þó að frændi minn eigi í hlut.“
„Davið kæmi vel að njóta hlýju
lijá ættingium sínum,“ sagði Fríða
frænka. „Tilveran hans er ekki of
björt fyrir því.“
„Það er honum sjálfum að kenna.“