Fálkinn - 06.12.1961, Blaðsíða 34

móti og hjartagóð, en sérlega barnaleg
og fljótlát í tali.
Einu sinni þegar Kristín var að
hengja upp þvott í þurrkloftinu, eftir
að kvöldsett var orðið, kom frúin til
hennar og sagði:
„Það er víst ljóta frostið núna, eins
kalt og er hérna á loftinu.“
„Ég hugsa, að það sé nú litlu minna
frostið hérna en úti, sagði Kristín, „því
hér eru tveir gluggar opnir og hlerinn
yfir loftgatinu.“
„Já, það segirðu satt,“ mælti frúin,
og síðan fór hún að horfa á lampaljósið.
Allt í einu leit hún til Kristínar og
mælti: „Alveg er ég hissa á því, að
blessað ljósið skuli þola þennan ógnar
kulda, Kristín min.“
„Jú,“ svaraði Kristín, „ljósið þolir
kulda alveg furðanlega, en því er verr
við trekkinn, — enda sjáið þér, frú, að
það nötrar og skelfur, ef gustur kemur
að því.w
„Jáhá, auðvitað, þetta er hreint eins
með sjálfa mig, ég þoli trekk ógurlega
illa, enn verr en kulda.“
„Þér ljómið líka eins og ljósið, frú
mín góð!“ sagði Kristín. . . . Og það
mátti til sanns vegar færa. Frúin hafði
fagurhvítt hörund, og segja mátti, að
góðmennskan skini út úr augunum og
svipnum.
Húsbóndinn hafði þá aðstöðu, að hann
gat fengið matvæli geymd í íshúsi, og
einn daginn var Kristín að hreinsa
hjörtu, lifur og nýru í eldhúsinu. Frúin
kom inn, gekk til Kristínar, tók eitt
nýrað milli góma þumalfingurs og vísi-
fingurs á hægri hendi, bar það upp að
birtunni og sagði:
„Ósköp þóttu mér góð nýru, þegar ég
var telpa. Ég hlakkaði alltaf til að fá
þau, þegar pabbi fór að slátra.“
„Æ, ég hef nú eiginlega aldrei verið
mikið fyrir nýru,“ sagði Kristín. „Ég
held bara að ég hafi fengið ógeð á þeim,
þegar mér var sagt, hvaða hlutverki
þau þjónuðu í skepnunni."
„Ha? Hvað segið þér, Stína? Hlut-
verki í skepnunni?“
„Já, að þvagið síast í gegnum þau.“
„Jesús minn! Er það satt Stína!“
„Ég veit ekki betur.“
„Oj bara,“ sagði frúin og sleppti
nýranu.
Svo varð þögn og Kristín bjóst hálf-
vegis við einhverju spaugilegu frá
frúnni. Og loks sagði hún:
„Hvað eru þau annars mörg nýrun í
kindinni?“
„Mér hefur alltaf verið sagt, að þau
væru ekki nema tvö.“
„Uss, ég held það væri þá ekki skað-
inn skeður, þó þeim væri fleygt,“ mælti
frúin.
Og aðeins það, að húsbóndanum þóttu
nýru afbragðsgóð, bjargaði sjö eða átta
fallegum nýrum frá ruslafötunni.
4
Kristín hafði nú verið fjögur sumur í
Reykjavík, og svo hafði þá vaknað hjá
34 FÁLKINN
henni löngun til að vinna eitt sumar í
sveit, helzt utan átthaganna. Og á næsta
vori réðst hún vestur að Hlíð í Hörðu-
dal í Dalasýslu.
Þar bjó mikill bóndi, og vel efnaður.
Hann hét Teitur Bergsson. Hann var
orðinn aldraður, en var þó enn hress og
fullur af áhuga fyrir búskapnum. Hann
haíði verið kvæntur Ingibjörgu Guð-
mundsdóttur frá Hraunsnefit duglegri
og hagsýnni búkonu, og höfðu þau verið
sérlega samhent um allt. Hann missti
hana fimmtugur, en kvæntist eftir
nokkur ár stúlku, sem einnig hét Ingi-
björg. Hún var Þorleifsdóttir. Teitur
átti tvo sonu af fyrra hjónabandi, Stur-
laug og Berg, og þau Ingibjörg Þorleifs-
dóttir áttu fjögur börn, Þorleif, Hall-
dóru, Kristínu og Laufeyju. Kristín og
Laufey voru innan fermingaraldurs.
Ingibjörg Þorleifsdóttir var ágæt hús-
móðir og röggsöm búkona. Hún var
gestrisin og gestaglöð, og hjúum sínum
var hún veitul og notaleg. Hún var
greind og glaðvær og unni ungu fólki
gleði og gamni. Hún hafði lag á að
stjórna þannig vinnu jafnt úti sem inni,
að verkin yrðu leikur, sem allir gengju
að af glöðu geði. Það var ekki nýtt, að
stúlkurnar í Hlíð ynnu að heimilisstörf-
um og búverkum eins og starfsíþrótta-
keppni og síðan rykju þær á engjar með
húsmóðurina í broddi fylkingar, höm-
uðust við raksturinn, unz sláttumenn-
irnir sáu, að ætlunin væri að taka hvert
strá af Ijánum — og gengju berserks-
gang til þess að storka kvenfólkinu, en
yrðu loks að lúta í lægra haldi og tækju
þá ósigrinum þannig, að góða stund var
ekkert unnið, heldur skilmazt í orðum,
unga húsmóðirin stakk upp á því, að all-
ir tækju sér hvíld og fengju sér ein-
hverja hressingu.
Ef gott var veður á sunnudagsmorgni,
lét húsfreyja gjarnan í ljós, að undar-
legt þætti henni, ef ekki yrðu hestar
sóttir og unga fólkið brygði sér á bak.
í Hlíð var margt góðra hesta, og eins
var á næstu bæjum, og unga fólkið, sem
þar átti heima, gat ekki horft á Hlíðar-
ungviðið teygja gæðingana án þess að
taka hnakk eða söðul og leggja á reið-
skjóta. Gat hópur ríðandi ungmenna
orðið ærið stór suma sunnudagana, og
var þar mikil gleði ríkjandi. Gæðing-
arnir voru reyndir á melum og grund-
um, en þess á milli áð í árhvammi
móti sól, teyguð angan gróðrar og notið
æskufjörsins í leikjum og söng — eða
skotizt á skeytum glettni og ertni, sagð-
ar gamansögur og hermt í sakleysi eftir
sérkennilegum körlum og konum, en af
slíku fólki var enn margt á þessum ár-
um.
Kristín á svo hugljúfar minningar frá
veru sinni í Hörðudal, að enn skýtur
þeim oft upp í huga hennar. Þá sér hún
hýr augu og brosandi andlit ungra karla
og kvenna, heyrir duna sér fyrir eyr-
um klið kátra radda, heyrir hringla í
beizlisstöngum og marra í mélum —
og finnur leggja að vitum sér barkandi
ilm af hrossum og angan af reyr og
lyngi. Svo hugstæðar hafa þær verið
henni, Hörðudalsminningarnar, að ann-
að veifið, þegar henni birtist ísland á
þeim árum, sem hún var þúsundum
rasta vestar á hnettinum, var það sá
dalur með útsýn yfir Hvammsfjörð og
fjallhnúkaraðir Breiðafjarðar, sem hún
sá, en ekki héraðið, þar sem Baula
stendur vörð og horfist í augu við
Eiríksjökul.
Og nú hefur hún frétt, að ýmsir bæir
í Hörðudal séu komnir í eyði — og þar
sé fólkið orðið innan við hundrað. Sé
það og aflagt, að ungt fólk þeysi um
grundir og mela á drottinsdögum eða
sitji í syngjandi hópum í anganhvömm-
um við hin bláu bergvötn dalsins.
Einltalíf Stalíns
Frh. af bls. 13
með ýmsum vínum stóðu hér og
þar á borðum 1 stofunni. Tveir þjónar,
sem ég hafði ekki séð áður, gengu um
og fylltu glösin. Vassili, sem var i ein-
kennisbúningi, dansaði við unga stúlku
með sítt, ljóst hár. Hún lyfti hendinni
og heilsaði. Ég varð alveg rugluð af
hávaðanum og sígarettureyknum. Svo
var valsinn á enda. Margar ungu stúlkn-
anna báðu um einn vals í viðbót. Þá
gekk lítill og þéttvaxinn maður að
grammófóninum, Hann leitaði í plötu-
bunkanum.
— Gjörið þið svo vel: Mariskaia!
sagði hann og sneri sér við.
Þetta var Stalin. Ég stóð á öndinni af
undrun. Allar þær myndir, sem ég hafði
gert mér í hugarlund um Stalin, breytt-
ust í einni svipan. Stalin var ekki eins
hár og ég. Hann var klæddur gráleitum
herjakka með línkraga, án allra heiðurs-
merkja, og buxum í sama lit. Þessi ein-
faldi klæðnaður hans undirstrikaði mjög
hið sérkennilega höfuð hans, — óvenju-
lega stórt höfuð. Augu hans voru mjög
lik augum Svetlönu. Þau ásamt þykku
svörtu skegginu voru það sem maður
tók fyrst eftir á andliti hans, sem annars
var grátt og þakið örum. Hár hans var
grátt í vöngunum. Hann setti plötuna
umhyggjusamlega á skífuna, og sneri
handfanginu. Hann stóð kyrr andartak
og hlustaði og þekkti lagið auðsjáanlega
mjög vel. Síðan greip hann rauðvínsglas
og drakk það í einum teyg.
Þetta litla atvik stendur mér enn
í dag svo ljóst fyrir hugskotssjónum, að
það hefði getað gerzt í gær. Þegar Stalin
kom auga á mig í dyrum dagstofunnar,
varð hann mjög undrandi á svipinn. Ég
skalf af hræðslu um að einhver mundi
kynna mig fyrir honum, því að ég hafði
ekki hugmynd um, hvað ég ætti að segja
eða hvernig ég ætti að 'hegða mér við
það tækifæri. Rósa sagði manni sínum
hver ég væri, en þá leit hann undan.