Fálkinn - 20.03.1963, Blaðsíða 28

Willr Breiiiliolst
Framhald aí bb. 9.
náttúrunnar, er við höfðum virt fyrir
okkur þennan dag, og heimsborgarbrags-
ins á næturlífi Reykjavíkur, var okkur
næstum ofviða að innbyrða á einum
•og sama deginum — en er Breinholst
fór eindregið fram á að heimsækja
veitingahús Reykjavíkur meðan á dvöl-
hans stæði, urðum við eftir heimkom-
una að taka til við margréttaðan kvöld-
verð með nýjum sérréttum — án græn-
sápu! Breinholst keypti á meðan á dvöl
hans stóð, allar þær hljómplötur með
íslenzkum danshljómsveitum, sem hon-
um tókst að ná í, — sérstakan áhuga
hafði hann á Hauki Morthens og Ragn-
ari Bjarnasyni. Einnig keypti hann
bunka af plötum með íslenzkum þjóð-
lögum, gömlum rímum, Sinfóníu-
hljómsveit íslands, Smárakvartettin-
um á Akureyri o. s. frv.
Á miðvikudaginn var veðrið slæmt,
svo að við urðum að fresta flugferðinni
til Austurlands. í þess stað skoðuðum
við Reykjavík nánar, og um kvöldið
fórum við með flugvélinni til Akureyr-
ar. Forstjóri Ferðaskrifstofunnar á Ak-
ureyri, Jón Egilsson, tók á móti okkur
á flugvellinum. Ég þekkti Jón frá fyrri
ferðum og mér fannst undarlegt, að
hann skyldi halda hægri hendinni fyrir
munninum, einkum er hann brosti. Ég
spurði hann hvernig stæði á þessu og
hann svaraði: ,,Ég missti gervitönn.
Ég held, að ég hafi borðað hana.“
Breinholst sagði hughreystandi: „Borð-
að hana? Þá þarftu ekki að hafa áhyggj-
ur! Þú færð hana aftur á morgun!“
Er við höfðum komið okkur fyrir á
Hótel Kea, bauð Jón okkur heim í kaffi.
Þéð féll Breinholst vel í geð, þar sem
íslenzk heimili voru eitt af því, sem
hann langaði til að sjá. Hann kom inn
á nokkur slík, og í nýju bókinni hans
um Norðurlönd verður sjálfsagt heil-
mikið skrifað um íslenzku heimilin, —
ekki sizt til þess að leiðrétta þann út-
breidda misskilning, að íslendingar búi
í eins konar jarðhýsum, úr mosa og
hrauni. Danskur almúgamaður tor-
tryggir þann dálítið, sem segir, að
hlutir sem kæliskápar, parketgólf og
rafmagnseldavélar séu alls ekkert óal-
geng sjón á íslenzkum heimilum.
Það var orðið framorðið — eða öllu
heldur snemmt — er við yfirgáfum
hið gestrisna heimili Jóns. Okkur til
dálítillar undrunar, sáum við að gestir
voru að koma fram undir miðnætti,
en það sáum við seinna á öðrum heim-
ilum á íslandi. Það tíðkast ekki í Dan-
mörku. Þegar gesti er boðið klukkan
sjö, og komi hann klukkan hálf átta
— þá er það í lagi. Komi gesturinn
klukkan níu, er honum ekki boðið inn
— eða að öðrum kosti er hann litinn
hornauga allt kvöldið!
Morguninn eftir ók Jón okkur til
Mývatns. Það var dásamleg ferð. Veðr-
ið var einstaklega gott og landslagið
var óviðjafnanlega fagurt. Við fórum
norður fyrir Mývatn og við settumst
að á hótelinu við Reykjahlíð. Þaðan
fórum við meðal annars að brennisteins-
hverunum í Námaskarði, við skoðuðum
Dimmuborgir, ennfremur skoðuðum
við sérkennilegar hraunmyndanir við
Mývatn, — við fórum einnig í neðan-
jarðar ,,sundlaugarnar“. Við klifruð-
um niður í gjána, fórum úr fötunum
og syntum í 35 stiga heitu, tæru vatni
inu. Þetta var stórkostleg reynsla fyrir
mann af dönsku þjóðerni. Þegar við
vorum komnir aftur í fötin var okkur
sagt að við hefðum synt í „kvenna-
gjánni“.
Um kvöldið skemmti gestgjafinn,
Snæbjörn okkur með frásögnum um
íslenzka jarðfræði og almennt um ís-
lenzka náttúru, og sérstaklega um þenn-
an sérkennilega hluta landsins.
Morguninn eftir reyndii ég að fá
Breinholst í útreiðartúr, en það hafði
ég reyndar reynt áður — og reyndi það
einnig nokkrum sinnum síðar — en í
hvert skipti heppnaðist Breinholst að
koma sér undan því. Honum fannst allt
í lagi að klappa íslenzkum hesti og
jafnvel gefa honum gulrót — en fara
á bak, það fannst honum of langt gengið.
í stað þess ókum við að Dettifossi og
þetta var á sinn hátt mesti viðburður
ferðarinnar. Eins og Breinholst sagði:
„Það er synd og skömm að svona stór-
kostlegt náttúruundur skuli vera hér
engum að gagni!“
Við fengum góðan, veltilreiddan mat
á Grímsstöðum, og við undirleik ofsa-
legs sandroks, sem var svo heiftarlegt,
að í marga daga á eftir bruddum við
hraúnkorn á milli tannanna.
Á þessum hluta ferðarinnar vorum
við samferða ungum, enskum hjónum
á brúðkaupsferð. Það var erfitt að gera
sér grein fyrir eftir hverju þau sóttust
á íslandi. Þau sáu ekkert nema hvort
annað, og einu svörin sem við fengum
við því sem við sögðum þeim, var á-
hugalaust: Really? — eða: You don’t
say? Við vorum sammála um, að er
þau kæmu aftur heim til „good old
England“, myndu þau áreiðanlega ekki
vita hvar í heiminum þau hefðu verið
niðurkomin — nema ef þau hefðu verið
svo skynsöm að geyma farmiðana.
Frá Grímsstöðum héldum við áfram
austur á bóginn — með Jón við stýrið,
— eftir að hafa verið viðstaddir „rétt-
ir“. Síðasti spölurinn milli Egilsstaða
og Neskaupsstaðar þótti okkur ógleym-
anlega fagur.
Það kom dálítið flatt upp á Brein-
holst að við urðum að búa á einkaheim-
ili á Neskaupstað. Gestgjafar okkar,
Lilja og Haraldur Guðmundsson, reynd-
ust vera eins og allir sem við höfðum
kynnzt fram að þessu, sérstaklega að-
laðandi fólk, og okkur var boðinn
glæsilegur hádegisverður. Um kvöldið
fórum við í gönguferð um bæinn til
þess að anda að okkur hreinu lofti, og
það er óhætt að segja, að Breinholst
brá dálítið er allt í einu heyrðist sagt
í myrkrinu á bak við hann á dönsku,
dimmri raust: „I lovens navn! De er
anholdt!“
Þetta reyndist vera yfirvaldið á
staðnum, Daninn Ewald Christensen,
sem hafði komið til íslands fyrir ca.
30 árum, kvænzt íslenzkri stúlku og
hélt nú uppi lögum og rétti á Aust-
fjörðum. Nýlega hafði hann fengið
nokkra Norðmenn í heimsókn í litla
fangelsið og notaði tækifærið til þess
að sýna okkur hversu sterkir Norð-
mennirnir voru, er þeir tóku á fyrir
alvöru, — ofninn í fangelsinu höfðu
þeir rifið út úr veggnum með rörum
og tilheyrandi, og brotið hurðina með
honum!
Daginn eftir sýndi Ewald Cristen-
sen og Haraldur það sem markvert var
að sjá á Austfjörðum, og ennþá einu
sinni nutum við góðs af matreiðslu-
snilld Lilju. Heimabakaða brauðið henn-
ar hafði mikil áhrif á Breinholst. Hann
bað hana að gefa sér uppskriftina svo
að hann gæti farið með hana heim til
konunnar sinnar. Er hann hefði eytt
næstum klukkutíma í að skrifa þetta
niður, spurði Breinholst hvaðan upp-
skriftin væri komin, hvort hún hefði
gengið í erfðir eða hvað?
Það reyndist nú ekki vera. Þá kom
á daginn, að hún var komin frá Wenn-
berg yfirbakara á Hotel d’Angleterre í
Kaupmannahöfn!
Frá Neskaupstað fórum við til Egils-
Breinholst uppgötvaði strax, að kvenfólkið var í meirihluta ó veitingahúsum
Reykjavíkur (það var líka það eina, sem hann uppgötvaði).
28 FALKINN