Fálkinn - 24.01.1966, Side 32

Ágúst Jónsson fyrsti meistari hefur verið á sjónum síðan árið 1919.
inlegast er að vera svona mikið
fjarri heimili sínu, sérstaklega
meðan börnin voru ung.“
„Hvað eigið þið mörg?“
„Tvö. Katrín dóttir okkar er
handavinnukennari, en Hauk-
ur er við guðfræðinám í há-
skólanum, þ. e. a. s. hann er
nú sem stendur úti í Englandi
við enskunám um nokkurra
mánaða skeið.“
„Þú hefur náttúrlega verið í
siglingum öll stríðsárin?"
„Já, og þá var erfitt fyrir
konuna mína að vera ein heima
með tvö lítil börn. Flestir túr-
arnir tóku einn og hálfan til
tvo mánuði, en stundum gátu
liðið fjórir og jafnvel upp i sex
mánuðir milli þess sem maður
kom heim, og það var ekkert
hægt að láta vita af sér meðan
á ferðum stóð. En það er bezt
að tala sem minnst um þau ár-
in — það er nóg að hafa geng-
ið í gegnum þetta.“
„Hefurðu verið á mörgum af
fossunum?“
„Öllum nema Guilfossi, held
ég. Það er ágætt að vera flutt-
ur til, því að þannig kynnist
maður fleiru. Fjögur ár á
hverju skipi eru að mínum
dómi mátulegur tími.“
„Og nú ertu að hætta og fara
á eftirlaun — hvernig hugs-
arðu til þess?“
„Það verða sjálfsagt töluverð
viðbrigði eftir meira en fjöru-
tíu ár á sjónum maður gerir sér
varia grein-fyrir hvað það er
að vera í landi, og auðvitað
hefur margt farið framhjá
manni svo að það ætti að verða
nóg um að hugsa að kynna sér
eitt og annað.“
„Hlakkar konan þín ekki
ósköp til að fá þig heim?“
„Jú. hún hefur oft talað um
það — og ég vona, að hún verði
ekki fyrir vonbrigðum.“
Langaði að verða smiður.
Guðmundur E. Guðmundsson
bryti á það sameiginlegt með
skipstjóranum að vera sjóveik-
ur í hverri ferð og hafa enga
ofurást á starfi sínu. Hann lang-
aði að vinna í landi og vildi
helzt verða smiður, en sú ósk
rættist ekki vegna þess að hann
var örvhentur, og það þótti
með öllu ótækt á hans yngri ár-
um, að örvhentir menn legðu
fyrir sig smíðar. Þá fór hann á
sjóinn og var ýmist á árabát-
um, línuveiðurum eða togurum,
en mætti aftur sömu örðugleik-
unum — örvhentir menn máttu
ekki fletja fisk. Guðmundur
var samt ekki af baki dottinn
og gerðist nú matsveinn; eng-
inn bannaði kokkum að halda
með vinstri hendi um sleifina
eða steikarhnífinn ef þeim hent-
aði það betur. Hann fetaði sig
smám saman upp mannvirðing-
arstigann — annar kokkur, búr-
maður, matsveinn, bryti — og
er nú kominn upp á toppinn
í sinni grein. „Þetta er ágætis
atvinna,“ segir hann, „en ég
færi ekki á sjóinn ef ég væri
ungur núna. Á mínum æsku-
árum var fyrir mestu að fá
eitthvað að gera, það var eina
vonin tiFað geta lifað, en ekki
um svo margt að velja.“
„Það hlýtur að vera hræði-
legt fyrir kokk að vera sjóveik-
ur.“
„Ojá, sjóveikin er aldrei
þægileg og getur orðið aldeilis
hroðaleg í sinni verstu mynd.
Ég finn til hennar enn i dag í
hverri ferð, ekki þannig að ég
kasti upp, en maður er þun.gur
í höfðinu og öðruvísi en maður
á að vera. Ég er reyndar ekkert
að gera mér rellu út af því.“
„Eldarðu stundum fyrir kon-
una þína þegar þú ert heima?“
„Nei, riei, aldrei, hún er al-
veg einfær um það og býr til
prýðismat.“
Guðmundur er kátur og
skrafhreyfinn og segir vel frá,
en til allrar óhamingju fylgir
hverri skemmtilegri sögu jafn-
an ströng skipun: „Þetta máttu
ekki setja í blaðið." Margt hef-
ur fyrir hann komið um dag-
ana, þótt lesendur Fálkans fái
minnst um það að heyra, og
meðal annars var hann háseti á
línuveiðaranum Fróða þegar
hann fór sína afdrifaríku ferð
í marzmánuði 1941. Guðmund-
ur stóð við stýrið er sprengju-
kúla hitti brúna, og þrír menn
voru skotnir til bana við hlið-
ina á honum. „Þetta kom svo
óvænt, að maður vissi ekki
hvaðan á sig stóð veðrið. ’Það
er þá svona að deyja', dartt mér
í hug þegar ég var að lognast út
af og fannst lítið til um. En ég
dó ekki og slapp óskaddaður
nema hvað hljóðhimnurnar
sprungu í báðum eyrunum á
mér. Þegar ég rankaði við mér
fór ég að athuga hvernjg á-
standið væri um borð — brúin
var öll í maski, og fimm menn
af skipshöfninni dóu. Við vor-
um heppnir að vera þetta ná-
lægt íslandi, hundrað riíutíu og
tvær mílur suðsuðaustur af
Vestmannaeyjum.“
„Ég hef heyrt, að þú hafir
unnið mikið afrek þegar þú
sigldir skipinu til Vestmanna-
eyja.“
„Nei, við skulum nú ekki
tala um nein afrek — við kom-
um skipinu til Vestmannaeyja
á tólf tímum og hjálpuðumst
32
FÁLKINN
náttúrlega að. En ég vil helzt
ekkert vera að rifja þetta upp.“
„Varstu ekki hálfsme.vkur að
fara aftur á sjóinn eftir þessi
ósköp?“
„Nei, ætli það, ég held ekki
— það var ekki um annað að
gera, ég var ekki á neinu kaupi
og hafði ekki vit á að fara í
tryggingarnar út af þessu. Ég
fór beint á togara með bómull
í eyrunum og ekki meira með
það.“
„Varstu ekki lengi að jafna
Þig?“
„Jæja, maður var dálítið
aulalegur úti á götu, þvi að ég
áttaði mig ekki á hvaðan hljóð-
in komu og varð að líta í allar
áttir til að gá að bílunum, þeg-
ar þeir flautuðu. En hljóðhirrin-
urnar greru saman aftur með
tímanum.“
„Hefurðu ekkert gaman af
ferðunum milli landa?“
„Ja, maður er orðinn vanur
þessum flækingi. En mér finnst
gaman að ferðast um ísland,
fara stað úr stað með tjald og
geta verið alveg frjáls með
fjölskyldunni — við eigum tvo
stráka, tíu og tólf ára, alveg á
rétta aldrinum til þess.“
Guðmundur E. Guðmundsson
bryti stendur vel í stöðu sinni,
þó að liann langaði meira til
að gerast smiður.