Fálkinn - 31.01.1966, Side 14

Það hefur
víst ekki
versnað,
fólkið
Björn Daníelsson
heimsækir elzta
bókavörð landsins
sem er 97 ára
gömul kona,
Jóhanna Björnsdóttir
í Víðidalstungu
14 FÁLKINN
BÁÐIR réttadagarnir voru
liðnir. Það var haustlitur á
jörðinni, gulur og brúnn og
rautt lyng í holtunum. Ég hafði
farið vestur í Víðidal og séð
þegar safnið kom af heiðinni.
Síðan ég var smástrákur hef ég
haft svipaða ánægju af því að
sjá hvítar fjárbreiðurnar renna
niður dalinn. En nú var sem
sagt búið að réttai i Kerarétt-
inni féð af Tungunni og Vestur-
bæjunum og daginn eftir í
Víðidalstungurétt, sem að vísu
er ekki lengur í Víðidalstungu-
landi, heldur á melnum sunn-
an við túnið á Litlu-Ásgeirsá
— Kjálkamelnum.
Réttadagurinn hefur löngum
verið gleðidagur allra íslenzkra
barna, sem þekkja sveitina,
kindur og hesta, og ég hef það
á meðvitundinni að fullorðna
fólkið finni líka vissa fullnægju
við réttarvegginn. Og sem að
venju hafði lagið verið tekið í
kaffiskúrnum með „bætt kaffi“
í bollunum fyrir framan sig:
Hér er ekkert hrafnaþing.
hér er enginn tregi.
Farðu vel með Vatnsdæling
vinur elskulegi.
En Vatnsdalurinn er næsta
sveit austan Víðidals, afréttar-
löndin liggja saman og þar af
leiðandi mikil samskipti manna
og dýra.
Áður fyrrum ráku allir fé
sitt úr réttum. Nú sé ég að
Vatnsdælingar flytja sitt á
stórum bílum.
Og karlarnir í skúrnum end-
urtaka:
Farðu vel með Vatnsdæling
vinur elskulegi.
Þetta er gamall húsgangur, ég
man eftir honum síðan ég var
strákur.
Og meðan ég ek hægt og
gætilega fram með brekkunum
hjá Dæli finnst mér ég heyra
óminn af þessari fallegu
gangnavísu eftir Ásgrím í Ás-
brekku, sem ég heyrði líka
kveðna í gær:
Þegar halla að hausti fer
heiðin kallar löngum.
Hugurinn allur unir sér
inn til fjalla í göngum.
Skjannahvít fjallafála stendur
á veginum rétt framan við bíl-
inn, stappar niður öðrum fram-
fætinum og snippar, þýtur síð-
an upp í brekkuna fyrir ofan
veginn — virðist allsóþreytt
þrátt fyrir langan rekstur
framan af Sandi eða úr Rétt-
arvatnstanga.
Ég er á leið fram í Víðidals-
tungu. Ég geri það oftast á
haustin, þegar ég fer í réttirn-
ar, að líta sem snöggvast inn
hjá Jóhönnu í Tungu. Ég ólst
upp á næsta bæ og er því kunn-
ugur. Og ég er að rifja upp
gamlar minningar frá þeirri
tíð, er við vorum að reka
rekstra milli bæja strákarnir í
Valdarási. Oft vorum við seint
á ferð. Það var ekki svo mikið
verið að spyrja um, hvað tím-
anum liði j fjárraginu. En
aldrei skyldi það bregðast, að
við fengjum mjólk og meðlæti,
eða þá kaffi, ef við vorum svo
mannalegir að þiggja þann
drykk. Meðlætið var oft borið
fram á fati með upphleyptum
bláum fuglamyndum. Ég get
enn séð fatið fyrir mér, hvern-
ig minnkaði á því smátt og
smátt, unz allir fuglarnir komu
í ljós. En þegar svo var komið,
var húsfreyjan ekki lengi að
bæta við brauði og bakkelsi,
svo fuglarnir týndust aftur.
En það var gaman fyrir svona
svanga stráka að éta ofan af
þeim á nýjan leik. Þó skyldum
við alltaf eitthvað eftir að lok-
um. Okkur fannst það kurteisi.
Og eitt af því fyrsta sem ég
spyr Jóhönnu um, þegar ég
er setztur inn til hennar, er
hvort fatið með fuglamyndun-
um sé enn til.
— Ég held ekki, segir hún,
það fór víst í brunanum eins
og svo margt fleira.
Og nú fer ég að impra á því
við gömlu konuna, að hún segi
mér eitthvað, sem ég megi
hafa eftir henni og birta á
prenti. Það telur hún næstum
fráleitt, segist hafa fátt sér til
ágætis, sem öðrum sé ekki gef-
ið, nema þetta með aldurinn,
hann sé að vísu orðinn býsna
hár.
— En hvað er svosum unnið
við það? spyr hún snöggt og
tinar dálítið. — En nú þarft þú
að fá kaffi. Ég hef þetta allt
hérna. Og hún stendur upp úr
stólnum og fer að bjástra við
að ná í bolla og skálar innan
úr skáp og setur kökur á fat.
En það er fat, sem er tengt
nýjum tima og ég kannast
ekkert við það Mér finnst það
ópersónulegt. Og ég fer að
horfa í kringum mig í herberg-
inu, sem er notalegt og hlýlegt.
Tvennt er sérstaklega áberandi:
fjöldi af fj ölskyldumyndum og
skáparnir, bæði opnir og lok-
aðir bókaskápar.
Meðan ég bíð eftir kaffinu,
sem Jóhanna sækir niður i eld-
hús fer ég að rifja upp, það
sem ég man úr sögu Víðidals-
tungu: