Vikan - 07.04.1960, Blaðsíða 23

Svo stór er geimurinn
svo langar, aft ekki er nokkurt viölit að
tnæla þær í smærri einingum en ljósár-
um. En ljósár er sú leið, sem ljósið fer
á einu jarðnesku ári, og með tilliti þess,
að, Ijósið berst 300.000 km á einni sek-
ándu, liggur i augum uppi, að það er ekki
neinn smáspölur. Sé ljósárinu breytt í
venjulegar lengdareiningar, verður það
9.500 milljarðar km eða rúmlega 237 millj-
ón sinnum lengra en miðjarðarlínan, 25
milijón sinnum lengra en til mánans og
03.000 sinnum lengra en til sólarinnar.
100 milljarðar sólna i Vetrarbrautinni,
einn milljarður vetrarbrauta — minnst.
Vetrarbrnutin rr stjarnkerfi, sera sól-
kérfi okkar ielst til. Sólkerfi okkar er þó
harla iitill hluti af henni, því að í Vetrar-
brautinni teljast að minnsta kosti 100
milljarðar sólna eða stjarna eins og okkar
sól, sem hafa um sig kerfi af plánetum
og tunglum þeirra.
Það má þvi fullyrða, að Vetrarbrautin
sé talsvert stór. Milli endimarka hennar
eru 10.000 ljósár á breiddina eða 95 millj-
ónir milljarða km, en á lengdina eru það
30.000 ljósár, það er að segja 950 milijarðar
km. Úr þessu tekur þvi varla að minnast
á spölinn heiman að frá mér út í „sjopp-
una“.
. Og þegar þess er gætt, að í himingeimn-
um fyrirfinnast að minnsta kosti eitt þús-
und milljónir sambærilegra vetrarbrauta
öða stjarnkerfa, þá verða það varla kall-
aðar ýkjur, þótt maður fullyrði, að himin- 3
geimurinn sé stór. Jjjj
1,5 metrar til sólarinnar yrðu hlutfalls-
lega 140 milljónir kítómetra til næsta
stjarnkerfis.
Það er að minnsta kosti óhætt að segja,
að drjúgur spölur sé milii Vetrarbrautar-
innar og næsta stjarnkerfis — eða hvorki
meira né minna en 1,5 milljónir ljósára,
svo að óþarfi ætti að vera að tala um
þrengsli í himingeimnum. Lengst hefur
tekizt að sjá tvo milljarða ljósára út í
himingeiminn — með stjarnsjánni miklu
á Palomarfjalli í Kaliforníu, en það
er þvi sem næst 19.000.000.000.000.
000.000.000 km (19 þúsund milljónir millj-
arða).
Sennilega verður auðveldara að gera sér
í hugarlund slíkar vegalengdir, ef maður
tekur sig til og minnkar þær allar hlut-
fallslega jafnt. Ef við segðum, að vega-
lengdin til sólarinnar væri ekki nema 1.5
metrar, þá yrðu 4 millimetrar til tungls-
ins, 55 metrar til Plútós, — en 140 raillj-
ónir km frá Vetrarbrautinni til næsta
stjarnkerfis, það er að segja eins og hin
raunverulega vegalengd til sólarinnar —
óstytt.
Ef til vill er þó auðveldast að átta sig
á þessum vegalengdum, ef við miðum þær
við hraða, — eins og ailt er miðað við á
vorum dögum.
Þotuhraði — 1000 kni á klukkustund.
Ef við miðum við þann hraða, sem ný-
tízku-farþegaþotur ná, 1000 km hraða á
klukkustund, þá gerir það 280 m á sek-
úndu. Til samanburðar má geta þess, að
hljóðið fer með 1.200 km hraða á klukku-
stund við yfirborð jarðar og snúnings-
hraði jarðar er 1.667 kin á klukkustund,
en brautarhraði hennar umhverfis sólina
106.000 km á klukkustund.
En nú skulum við atiiuga, hve fijót við
yrðum í förum með 1000 km hraða á
klukkustund. Það mundi taka okkur fjöru-
tiu klukkustundir að fljúga umhverfis
jöríjina, en sextán sólarhringa til tungls-
Framíiald á bls. 26.
Þaö er augtjóst, að við þurfum miklu hrað-
ari farartæki fyrir ferðalög um himin-
gehninn.
Allir vita, að gras vex ekki með miklum
hraða. Samt sem áður væri það orðið 63,5
metrar á hæð, áður en okkur tækist að
komast tll sólárinnar f þots, — þótt allt
gengl vel.
— Ég borga 50% í þjórfé — kann-
ske hefur þá einhver áhuga. —

Júlla, það er vlst siminn til
FTBELGIR
sem eru 2 metrar I þvermál en 6,5 metrar 1
ummál, hið eftirsóknarverðasta leikfang og
skemmtitækl fyrir unga sem gamla.
Kr. 65.00.
Mjög auðvelt er að blása belgina upp með
þvl að tengja þá við blástursop á ryksugu eða
við útblástursrör bila.
Klippið út og sendið strax.
H ÁS
Pósthólf 57,
Reykjavik.
Vinsamlega sendið mér ....... stk. 1 póst-
kröfu hið fyrsta.
Nafn: ......................................
Hebnili: ...................................
Biröir mjög takmarkaðar.
þín. -
4