Veðrið - 01.09.1956, Blaðsíða 8

JÓNAS JAKOBSSON veðurfrœdingur:
Hitastig yfir Keflavík árið 1955
í íyrsta hefti þessa rits voru birt línurit, er sýndu daglegar liitabreytingar í
500 og 1500 metra hæð yfir Keflavík árið 1954, og var þá útskýrt í fáum orðum,
hvernig þau voru fengin. Að þessu sinni koma hér fyrir almennings sjónir sams
konar línurit íyrir árið 1955.
Við lauslega athugun sést þegar, hvenær hinir ýmsu hlýinda- og kuldakaflar
ársins hafa gengið yfir landið. í janúar hefur verið mjög hlýtt fyrstu vikuna,
en þá tekur við mesta kuldakast ársins og stendur í liálfan mánuð. Eftir það
er fremur hlýtt til mánaðarloka.
Febrúar einkennist lielzt af viku hlýindum um miðjan mánuðinn, og mun
nánar vikið að þeim síðar. í marz er að sjá umhleypingasöm tíð. Hlýindi og
kuldar skiptast á, þangað til þann tuttugasta, sem er kaldasti dagur ársins, en
þá um kvöldið klukkan átta mældist 22ja stiga frost í 1500 metra hæð. Úr því
fer að hlýna jafnt og þétt til mánaðamóta.
Aprílmánuður er yfirleitt mjög hlýr, því að aldrei kemur teljandi frost i 500
metra hæð nema síðasta vetrardag og á sumardaginn fyrsta. Um maí gegnir öðru
máli. Þá er svo kalt fyrstu þrjár vikurnar, að aldrei þiðnar í 1500 metra hæð.
Þó tekur út yfir dagana 11. til 16., enda var þá og næstu daga á eftir vorhretið
mikla, sem Ólafur Einar Ólafsson ritaði um í 1. tölublað jressa rits.
Tímabilið frá 20. maí til 6. október einkennist af jrví, að aldrei mældist frost í
500 metra hæð. Þetta má kalla hið eiginlega sumar. Hitasveiflur eru þá litlar,
eða a. m. k. miklu minni en yfir vetrarmánuðina. Eftir sömu reglu liófst sum-
arið 1954 liálfri annarri viku fyrr og entist jtrem vikurn skemur en sumarið í fyrra.
Þrátt fyrir frostleysu í lausu lofti 500 metra fyrir ofan sjó, hefur þó án efa á
þessu tímabili komið næturfrost í þessari hæð á fjöllum og hálendi. Nægir
í Jtessu sambandi að minna á, að á kyrrum nóttum mælist hitastig oft fjórum
til fimm gráðum lægra niðri við grasrót en í tveggja metra hæð frá jörðu. Þessu
veldur kólnun landsins vegna útgeislunar á nóttunni, Jtegar hlýir vindar eða
sólargeislar eru engir til að bæta upp hitatapið.
Eftir hlutfallslega hitasveiflulítið veðurfar sumarsins kemur svo veturinn, sem
má teljast byrja nteð kuldakasti rétt fyrir miðjan oktober, eða viku fyrir vetur-
nætur. Nóvember er fremur hlýr mánuður með tólf daga lilákukafla um og
eftir miðjan mánuðinn og stuttum kuldaköstum á undan og eftir. Allan desem-
bermánuð er kalt, sem bezt sést á því, að í 500 metra hæð er aldrei þíða svo
heitið geti nema þrjá daga rétt fyrir miðjan mánuðinn og svo aftur á gamlársdag.
KULDARNIR Á VETURNA OG VORIN.
Kuldarnir, sem koma á veturna og líta út eins og djúpir dalir á línuritun-
um, berast til landsins með norðlægum vindum. Þeir koma norðan af Dumbs-
hafi og af norðanverðu Grænlandshafi. Allra kaldast verður þó, þegar hingað
44