Veðrið - 01.09.1964, Page 3

VEÐRIÐ
TÍMARIT HANDA ALÞYÐU UM VEÐURFRÆÐI
KEMUR ÚT TVISVAR Á ÁRI - VERÐ ÁRG. KR. 40.00
2. HEFTI 1964 9. ÁRGANGUR
RITNEFND: JON EYÞORSSON
FLOSI H. SIGURÐSSON
PÁLL BERGÞÓRSSON
HLYNUR SIGTRYGGSSON
AFGREIÐSLUSTJÓRI:
GEIR ÓLAFSSON
DRÁPUHLÍÐ 27 . SÍMI 15131
JÓN EYÞÓRSSON:
Jón Þorsteinsson iandlæknir og veöurathuganir hans
Jóu Þorsteinsson var fæddur að Kúgastöðum í Svartárdal og ólst upp í Holti
á Ásum í Húnavatnssýslu. Stúdent úr Bessastaðaskóla 1815 og lauk prófi jneð
ágætiseinkunn í læknisfræði við háskólann í Kaupmannahöfn sumarið 1819.
Tók við embætti landlæknis vorið 1820 og gegndi til æviloka, 15. febr. 1855.
Á árunum 1820—1833 bjó Jón landlæknir að Nesi við Seltjörn, en fékk þá
leyfi til að flytjast til Reykjavíkur, og var bústaður hans í „Doktorshúsi", sem
enn stendur við Ránargötu (13). í ársbyrjun 1823 hóf Jón veðurathuganir í Nesi
fyrir Vísindafélagið danska og hélt þeim uppi af ótrúlegri elju fram á efstu ár.
Á árunum 1847—1851 birti hann jafnan mánaðarlegt yfirlit yfir tíðarfar í Reykja-
vík í Reykjavíkurpósti og Lanztíðindum.
Eins og sakir standa er mér ekki kunnugt um, hvort nokkuð af veðurbókum
Jóns Þorsteinssonar er við lýði eða hvar niður komnar. Á Landsbókasafni eru
þær ekki. Helzt mun þeirra að leita í skjalasafni Vísindafélagsins danska. Það
lagði honum til mælitæki og þangað hefur hann sent veðurskýrslur sínar að
ininnsta kosti lil júlíloka 1837.
Árið 1839 lét Vísindafélagið (Societas scientiarum danica) prenta í einni bók
veðurathuganir Jóns Þorsteinssonar frá 1. jan. 1823—31. júlí 1837. Er þetta all-
rnikil bók, 234 bls. í fjórblöðungsbroti. Jafnframt eru prentuð vandlega unnin
meðaltöl úr öllu efninu: loftþrýsting, liita, úrkomu, vindátt og veðurhæð. Eru
meðaltöl jafnan reiknuð með tveimur desimölum, en því miður stendur sú ná-
kvæmni ekki í neinu skynsamlegu hlutfalli við gæði áhaldanna, staðsetningu
þeirra eða álestur. T. d. er hiti jafnan lesinn í heilum Reamur-stigum. Meðal-
tölin eru reiknuð af S. Holmstedt cand. philos og polyt. Allar greinargerðir í
mæltu máli eru á latinu.
Hér verður í stuttu máli gerð grein fyrir hitamælingum Jóns Þorsteinssonar
1823-1837.
Fram til 1. júlí 1829 var notaður venjulegur kvikasilfurmælir í Reamur-stig-
um. Var hann festur norðan á stólpa um eitt fet frá jörð norðan undir húsinu
VEÐRIÐ
43