Vikan - 15.06.1961, Blaðsíða 30

Ef þ]er eruð farin að hugsa
fyrir sumarferðalaginu
þá æftuð þjer að athuga að það er auðvefdara nú en áður að
velja malinn. Hinar Ijúfiengu Honigs vörur eru á boðstólnum í
næslu búð. T.d. Honigs Júlienna súpa í pökkum, súputeningar,
sem gera má úr einn hinn Ijúf fengasta drykk á svipstundu. —
Makkarónur og búðingsmjöl. — Allf fyrsta flokks vörur.
Heildsölubirgðir:
Eggert Kristjánsson & Co. — Sími 11400.
MOORLEY STYLE
Tízkulitir. 100% ítölsk ull. Fyrsta flokks framleiðsla.
Hagstætt verð.
G. BERGMANN
Laufásvegi 16. — Sími 18970.
1^9
Sendiför til Ungverjalands.
Framhald af bls. 5.
— Hlutlaust land stæði betur að
vígi með að veita hjálp, skaut
Wallenberg inn í.
— Alveg rétt! En auðvitað mundu
ríkisstjórnir Bandaríkjanna og banda-
manna veita yður allan hugsanlegan
stuðning.
Mundi alþjóða-flóttamannahjálp
hafa nokkur áhrif í Ungverjalandi?
Og hvernig var unnt að veita hinum
ofsóttu mönnum virka hjáip? Þess-
um spurningum velti Wallenberg fyr-
ir sér, eftir að hann kom til Búda-
pest og hafði rætt við Danielsson,
sendiherra lands síns, og ýmsa full-
trúa í sendiráðinu.
— Hugsanlegt er, að „siðferðileg-
ar sprengjur", ef svo mætti kalla,
gætu haft einhver áhrif, mælti sendi-
herrann. Nokkrum slíkum „sprengj-
um“ hafði Þegar verið varpað, þar
sem bæði páfinn og Gústaf Svíakon-
ungur höfðu snúið sér persónulega
til Hortýs ríkisstjóra. Þá höfðu og
Bandaríkin sent honum orðsendingu
um Sviss, og Rauði krossinn hafði
látið málið til sín taka.
Wallenberg komst að þvi, að Hortý
og stjórn hans hafði hlýðnazt öllum
skipunum Þjóðverja um andstöðu
gegn Gýðingum.
— Af 900.000 ungverskum Gyðing-
um hafa meir en 500,000 verið fluttir
til Þýzkalands. Þeir, sem eftir eru,
hafa misst atvinnu sína, verið rændir
öllum verðmætum og athafnafrelsi
þeirra verið stórum takmarkað. Þeim
er hrúgað saman i sérstökum húsum
og skipað að bera hina gulu Daviðs-
stjörnu, hvar og hvenær sem er. En
Hortý leikur tveim skjöldum — eða
reynir að gera það. Hann leitar und-
anbragða, því að honum er ljóst, að
Þjóðverjar munu bíða ósigur í stvrj-
öldinni. Hann vill gjarnan verða við
óskum bandamanna varðandi Gyð-
inga, þar sem hann telur, að það muni
verða honum til framdráttar síðar
meir.
En hvenær sem Þjóðverjar fitja
upp á trýnið, hlýðir hann á stund-
inni. 1 hans augum eru Gyðingar
orðnir eins konar gjaldmiðill, sem
er gildur hjá báðum aðilum.
— Það er alls. ekki sem verst fyrir
okkur, mælti Wallenberg. — Það get-
um við notað okkur.
— Vissulega svaraði sendiherrann. —
Þér hafið væntanlega heyrt um hug-
mynd okkar með verndarvottorð?
Það er skjal, sem bæði er fullgilt
vegabréf og tryggir eiganda þess
nokkra vernd af hendi ríkis þess, sem
gefur það út. Vegabréf þettá hafa
margir Ungverjar fengið, sem fjöl-
skyldu eiga í Svíþjóð eða hafa staðið
í sambandi við okkur um verzlunar-
eða menningarmál. Hafa þessi
verndarvottorð þegar frelsað fjölda
manna frá ósköpum þeirra örvakross-
manna. Upp frá þessu eiga þau heima
í yðar deild!
Sendiherrann gekk út að glugg-
anum með Wallenberg.
Hann benti Wallenberg á gráa
byggingu efst uppi á Várhegy, einni
af hæðum þeim, sem Búdapest er
byggð á. Sendiherrann hélt áfram:
— Vinstra megin er einnig
Szabadsahegy. Það nafn vekur ógn,
því að þar hefur Gestapó höfuðstöðv-
ar sínar. Þar eru og nokkur skraut-
hýsi fyrir þýzka stjórnarerindreka
og Gyðingamálanefndina. Sjálfir er-
um við í borginni sunnanverðri, á
Gellérthegy. Þannig er staðan.
— Já, svaraði Wallenberg og horfði
hugsandi út yfir land og borg.
— Margar skemmtilegar sögur eru
tengdar nöfnunum á Búdapesthæðum,
hélt sendiherra áfram. — Várhegy er
gerð af leiri, sem hefur álika styrk-
leika og konungar þeir, sem þar hafa
búið. Það eru ekki margir í þeirra
hópi, sem þolað hafa þrýsting að
utan eða hafa getað staðið við lof-
orð sín.
Það er líka mjög hert að hinum
núverandi ríkisstjóra. Gellérthegy er
nefnd svo eftir Gellért biskupi, sem
var velt í tunnu efst ofan af hæðinni
niður I Dóná fyrir níu hundruð ár-
um. Hann kom frá Vestur-Evrðpu
til að boða Ungverjum siðgæði og
mannúð, en þeir voru þá menningar-
snauð þjóð. Hann hefur víst haft
gilda ástieöu til að Ihuga árangurinn
af boðun sinni, þegar í tunnuna var
komið.
Wallenberg sneri sér við og leit
á sendiherrann.
— Ég vona, að fyrirætlanir vorar
endi ekki á svo óþægilegan hátt,
mælti hann hugsandi, — né heldur,
að við fáum þær fátæklegu sárabæt-
ur einar, að hæð eða gata verði nefnd
eftir okkur, þegar við erum allir!
Það var þessi Wallenberg, sem við
Gabor, unnusti minn, vildum fá að
hitta. Faðir minn þekkti hann og
hafði unnið með honum, og fleiri
hugprúðir menn höfðu stutt hann 1
starfi. Til þess að gefa sýnishorn af
starfsháttum þeirra ætla ég að skýra
frá^ atviki, sem hafði gerzt skömmu
fyrir áminnztan októberdag.
Einu sinni hringdi Csipkes ofursti
til föður míns. Það var hættulegt,
þvi að hann vissi mætavel, að hlustað
var í öll heyrnartæki hans og öll sim-
töl hans tekin upp á segulband. En
hann notaði síma, sem hann hafði
getað haldið leyndum til þessa, því
að hann var skráður á gamlan og
meinlausan stjrrkþega.
— Það er Laszlo, hóf hann máls.
— Ert það þú, Elek?
— Já, svaraði faðir minn. Er nokk-
uð I fréttum?
—• Heilmikið. Talarðu við hann i
kvöld?
— Alveg áreiðanlega. Hann situr
Inni 1 næsta herbergi.
30 VIKAN.