Vikan - 27.07.1961, Blaðsíða 21

HÚS OQ
búsbúnaður
Sýnishorn af húsi, seni framleitt
cr í verksmiðju og sett saman á
staðnum. Að neðan er mynd af
hverfi slíkra húsa.
BETNT ÚR VERKSMTDTUNN1
Herra Jón Jónsson er ekki meiri vínmatiur en gengur og gerist, en
hann langaði til að gera svolitið, sem ekki er á venjulegum bæjum,
þegar hann byggði um árið. Hann langaði til að koma sér upp bar,
ekki neinu stórvirki, en hann vilcli hafa hann mjög snoturlega úr garði
gerðan og lagði fram útlitsteikningu. Trésmiðurinn, sem smíðaði fyrir
hann eldhúsinnréttinguna, sagði, að það væri svo sem allt i lagi. Hann
skyldi smiða þetta fyrir hann. Að vísu liefði hann aldrei smiðað svona
innréttingu, en það hlj'ti að hafast.
Svo hófst hann handa og verkið þvældist fyrir honum, meir en búizt
hafði verið við. Jóni var hætt að litast á blikuna, hann sá, að harinn
mundi verða afspyrnudýr með sama áframhaldi. Smiðurinn afsakaði
sig mcð þvi, að teikningin væri talsvert flókin og hann hefði ekki
smíðað sams konar innréttingu áður. Þegar verkinu lauk, var Jón
kominn með alvarlegan höfuðverk út af málinu og sá eftir þvi að hafa
nokkurn tima látið sér detta þetta í hug.
Sömu reynslu liafa fjölmargir þeir, sem reynt hafa að setja per-
sónulegan svip á íbúðir sínar. Hver smáhlutur umfram ]>að allra
venjulegasta vcrður svo dýr, að eigandinn fær samvizkubit og sér
eftir öllu saman.
Ef menn hafa á annað borð fyrir því að byggja ódýrt, þá orkar ])uð
ekki tvímælis, að sérstakar persónuTegar óskir samræmast ekki þeirri
liugsjón. Þetta er þó mjög slæmt að mínu áliti; það er eitthvað fátæk-
legt við ibúð án séreinkenna. Fyrir marga er það samt sem áður nxegin-
atriði að koma sér upp einhverju þaki yfir höfuðið og þá skipta fjáí’-
múlin venjulega verulegu máli. Það verður að sitja á hakanum að íbúð-
in fái persónulegan svip og séreinkenni.
í Bandaríkjunum líðkast það, að skipulögð séu allstór hverfi með
svipuðum eða nálega alveg eins húsum. Þessi hverfi eru þá boðin út,
síðan byggt eitt liús sem sýnishorn og þá veit fólk nákvæmlega að
hverju það gengur, bæði um útlit og verð. Þegar þetta skipulag er við-
haft, geta verktakar boðið lægra verð, sökum þess hve mörg eintök
vcrða af sömu einingunni. Þá er teikningum hagað þannig, að hagkvæmt
verði i framleiðslu og síðan eru einingarnar fjöldaframleiddar.
Ýmsar athyglisverðar lilraunir hafa verið gerðar erlendis með
fjöldaframleiðslu á húsum. Það byggist á „standardiseringu,“ eða stöðl-
un eins og það hefur verið nefnt á íslenzku. Ekki alls fyrir löngu
var sýnd kvikmynd hér og fjallaði hún um þetta efni. Hún var tekin
í Danmörku, Rússlandi og víðar. Þar voru sýndar nokkrar árangurs-
rikar tilraunir með fjöldaframleiðslu ú húsum, jafnvel stórum blokk-
um og liáhýsum. Þá er húsið að öllu leyti framleitt í verksmiðju,.
Veggjunum er skipt í einingar, og í þeinx er komið fyrir einangrun og
öllum nauðsynlegum leiðslum. Grunnur hússins er að sjálfsögðu það
eina, sem ekki verður framleitt í verksmiðjunni. Þegar hann er tilbúinn
er húsið boltað saman og tekur ótrúlega skamman tíma.
í Bandaríkjunum eru starfandi fyrirtæki, sem verksmiðjuframleiða
hús og miða við talsverða tilbreytingu og mismunandi persónulegar
þarfir. Þar i landi liraðans er mikil áherzla lögð á lipra þjónustu og
þessi fyrirtæki hafa stundum haft sýningar á starfsemi sinni. Þau taka
ITrnmímlfT á hle