Vikan - 02.05.1963, Qupperneq 48

una niilli baks og fóta, og má aldrei
slaka á spennunni. YiS höfum æft
okkur dálítið í þessu áður, þvi við
gerðum ráð fyrir því að geta farið
þannig síðasta spölinn. Það leið
heldur ekki á löngu, þar til ég gat
teygt ísöxina upp á efstu brún lá-
réttra klettanna, og eftir nokkrar
mínútur drógum við Sigurð', sem
ennþá var síðastur, uppfyrir brún-
ina.
Sigurinn var unninn.
En við höfðum varla rænu á að
fagna honum nógu veglega, því svo
örþreyttir vorum við, að við köstuð'-
um okkur þegar niður við brúnina
og tókum okkur verðskuldaða hvíld.
Fyrir ofan okkur sveimuðu hundruð
fugla, en við rætur Eldeyjar barðist
brimið við 'klettaveggina. í fjarska
sáum við fiskibáta að veiðum, en við
gáfum okkur varla tíma til að njóta
útsýnisins, — því nú var eftir að
komast niður aftur.
Það þarf varla að lýsa því, hve
erfiðara það getur oft verið að fara
niður þverhnýpta hamra, — en upp,
enda höfðum við haft af því miklar
áhyggjur ef við þyrftum að fara nið-
ur eftir veggjum Eldeyjar eftir þeirri
leið, sem lýst hefur verið. Við viss-
um samt af leiðinni, sem Hjalti og
félagar hans fóru forðum, og þótt
hún sé illfær neðanfrá, vissum við
að keðjan lá uppi á eynni, og því
ekkert annað að 'gera fyrir þá, sem
þar eru staddir, en að henda neðri
enda hennar framaf, og ganga niður
eftir henni. Keðjan er tvöföld og
keðjurimlar á milli, líkt og á stiga,
svo að auðvelt ætti að vera að kom-
ast þar niður.
En fyrst þurfum við að' hvíla okk-
ur og litast um, áður en til þess
kæmi að við' færum að hugsa til
niðurgöngu.
í næstu grein verður skýrt frá
því hvernig við komumst aftur til
mannabyggða eftir mikil ævintýri og
basl, og hvernig Vikan hagnýtti sér
nýjustu tækni og aðferðir til ljós-
myndatöku af ferðinni, sem fram-
kvæmd var af ljósmyndara Vikunn-
ar, Kristjáni Magnússyni. G. K.
SPILIN Á BORÐIÐ.
Framhald af bls. 16.
komnir að spilaborðunum til að
heyra hvað þarna væri eiginlega á
seyði. Umsjónarmaðurinn sneri sér
að Rafferty og mælti lágt: „Viljið
þér ræða við mig einslega rétt sem
snöggvast, herra minn.“
„Við getum talað saman hérna,“
svaraði Rafferty. En þá leit umsjón-
armaðurinn á hann, og eitthvað var
það víst í þessu tilliti hans, sem
varð til þess að Rafferty yppti öxl-
um og reis úr sæti sínu. „Jæja, á
sama stendur mér,“ sagði hann og
gekk rólega spölkorn frá spilaborð-
unum og áheyrendum, sem þar
höfðu tekið sér stöðu. Umsjónar-
maðurinn beygði sig undir böndin,
sem afmörkuðu spilavítið, og hélt í
humáttina á eftir honum.
„Hvað hafið þér tapað miklu?“
spurði umsjónarmaðurinn lágum
rómi, þegar þeir voru komnir nokk-
uð afsíðis.
„Það veit ég ekki svo nákvæm-
lega,“ svaraði Rafferty. „Tveim þús-
undum, kannski. En hvað kemur
það málinu við?“
„Sjáið til,“ sagði umsjónarmað-
urinn. ,,í fyrsta lagi vil ég taka það
fram, að þetta er að öllu leyti heið-
arlegt af okkar hálfu. f öðru lagi,
þá kærum við okkur ekki um að
verða fyrir neinum óþægindum. Við
erum því fúsir að ganga að öllum
kröfum — vitanlega innan sann-
gjarnra takmarka — til að jafna
málin.“
„Þér viljið ekki ganga að því að
nota þau spil, sem ég hef boðið,“
sagði Rafferty.
„Innan sanngjarnra takmarka,
sagði ég,“ maldaði umsjónarmaður-
inn í móinn.
„En þau spil eru af sömu gerð
og þið notið. Ég keypti þau af stúlk-
unni þarna í vindlingasölunni í
horninu," sagði Rafferty.
Umsjónarmaðurinn hristi höfuðið,
en gætti þess vandlega að halda ró
sinni. „Það getur enginn kallað slíkt
sanngirniskröfu, Rafferty. Hvað það
snerti, hefur stokkarinn okkar á
réttu að standa. Við höfum ekki
neinar sannangir fyrir því, að þér
hafið keypt spilin þarna. Og við get-
um ekki heldur vitað hve langt er
síðan. Ef þér keyptuð þau þarna
núna að okkur ásjáandi, og við
tækjum þau sjálfir úr umbúðunum,
að yður ásjáandi, þá væri það vitan-
lega í lagi.“
„Jæja þá. Allt í lagi,“ sagði
Rafferty.
„Fyrirgefið . ..“
„Ég sagði — allt í lagi. Það vor-
uð þér, sem settuð skilmálana, og
ég geng að þeim.“
„Ég skil yður víst ekki fullkom-
lega ...“
„Við skulum ganga saman þarna
að vindlingasölunni," sagði Raffer-
ty. „Ég kaupi spilin þar, eins og þér
lögðuð til, og að því búnu höldum
við aftur að spilaborðinu og tökum
til aftur, þar sem frá var horfið,
nema hvað við notum þessi nýju
spil.“
„Heyrið þér mig nú, Rafferty
minn góður,“ sagði umsjónarmaður-
inn. „Verið þér ekki að þessari vit-
leysu.“
„Vitleysu?" Rafferty hækkaði
röddina nóg til þess að umsjónar-
maðurinn leit felmtraður í kring-
um sig. „Kallið þér það vitleysu,
þegar ég lýsi mig reiðubúinn að
ganga að skilmálum, sem þér hafið
sjálfur sett?“
„Ég meinti það auðvitað ekki
þannig," dró umsjónarmaðurinn í
land. „Gerið yður í hugarlund hvaða
dilk það kynni að draga á eftir sér.
Setjum sem svo að allir gerðu það
að kröfu sinni að spila á sín eigin
spil eða varpa sínum eigin tening-
um. Það yrði með öllu ógerlegt fyr-
ir okkur að ganga úr skugga um að
viðkomandi hefðu ekki nein brögð
í frammi við okkur.“
„Ég er ekki allir,“ svaraði Raff-
erty. „Ég bauð ekki þessa skilmála,
heldur voruð það þér. En um leið
og ég lýsi mig fúsan að ganga að
þeim, viljið þér ekki fyrir nokkum
mun standa við þá. Þér hafið sjálfur
viðurkennt, að spilin, sem þarna eru
seld, séu nákvæmlega þau sömu og
þau, sem þið notið. 1 rauninni er
þar því alls ekki um að ræða mín
spil, heldur yðar, eins og þér hljótið
að sjá.“
„Hvaða mismun gerir það þá?“
„Mismunurinn er í því fólginn,
að þér segið að það séu nákvæmlega
sömu spilin, en ég held því fram að
svo sé ekki. Þér hafið sjálfur stung-
ið upp á — við getum kallað það
tilraun — sem skæri úr um hvort
það eru nákvæmlega eins spil, sem
seld eru þarna í vindlingasölunni og
þau, sem þér notið á spilaborðun-
um, og þar með væri sannað að þér
hefðuð á réttu að standa, en ég færi
með rangt mál ...“
Rafferty gekk yfir að vindlinga-
sölunni í horninu, og umsjónarmað-
urinn á eftir honum. „Hvað hyggist
þér eiginlega fyrir, Rafferty?“
spurði hann.
„Ég ætla einungis að kaupa ein
spil að yður ásjáandi," svaraði
Rafferty. Hann kinkaði kolli til af-
greiðslustúlkunnar. „Ein spil,“ sagði
hann.
„Einn dollar, herra minn,“ svaraði
afgreiðslustúlkan um leið og hún
lagði spilin á glerplötuna á borðinu.
Rafferty lagði einn silfurdollar á
borðið og tók spilin. Síðan sneri
hann sér að umsjónarmanninum og
rétti spilin að honum. „Gerið svo
vel,“ sagði hann. „Þér skuluð taka
við þeim. Þá getið þér verið þess
fullviss, að ég hafi ekki nein svik
í frammi."
Umsjónarmaðurinn tók við spil-
unum og starði á hann um hríð.
„Þér hafið tapað meiru en þér hafið
efni á, er ekki svo?“ spurði hann.
„Og nú eruð þér að reyna að koma
illu af stað í hefndarskyni."
„Ég er ekki að reyna að koma
neinu illu af stað, heldur þér,“ svar-
aði Rafferty rólega. Ég hef ekki
farið fram á annað en það, að fá
úr því skorið hvor okkar hafi þarna
rétt fyrir sér. Og ég hef ekki sett
yður neina skilmála, heldur einung-
is gengið að þeim skilmálum, sem
þér settuð sjálfur."
Umsjónarmanninum svelgdist á.
„En setjum sem svo að nú bregði
svo við að þér græðið?"
„Þá græði ég ...“
„Og þá fáið þér tilefni til að halda
því fram að við höfum spilað falskt.
Notað merkt spil?“
„Ef svo er ekki, hafið þér ekki
neina ástæðu til að kvíða úrslitun-
um ..
„Og ef þér haldið áfram að tapa
— kennið þér það þá ekki stokkar-
anum?“
„Það verða áreiðanlega nógu
margir sem fylgjast með þessari til-
raun til þess, að hann geti ekki
komið neinum brögðum við,“ svar-
aði Rafferty rólega. „Ég óttast ekki
neina spilagaldra. Ekki að þessu
sinni.“
„En þér væruð aftur á móti lík-
legur til að halda áfram að kvarta
og koma vandræðum af stað, hvern-
ig sem svo til tækist."
„Það er útilokað," sagði Rafferty.
„Sömu spilin eru aldrei notuð leng-
ur en í eina klukkustund, eða er
það ekki rétt? Og ef ég færi fram
á að tilraunin yrði endurtekin, og
ég fengi að kaupa önnur spil, þá
gætuð þér sagt með sanni að ég
gengi einum of langt. Nei, ég hef
gengið að skilmálum yðar, og ég
mun ekki gera neinar aðrar kröfur
til yðar, en að þér standið sjálfur
við þá. Og ég bíð þess með nokkurri
eftirvæntingu að komast að raun um
hvort þér kallið það ósanngirni.“
Umsjónarmaðurinn gerðist undir-
leitur. „Þetta er ekki nein sönnun,"
sagði hann. „Þér hljótið að sjá það
sjálfur, að ef við hefðum rangt við
á annað borð, mundi ekkert auð-
veldara en að haga því þannig að
þér grædduð í þetta skiptið."
„Ég hefði gaman af því,“ sagði
Rafferty. „En ef þér gerðuð það,
mundi tilgangurinn alltaf auðsær."
„Hvað er það eiginlega þá, sem
þér viljið?“
„Að þér standið við skilmála yð-
ar, og spilinu verði haldið áfram —
á þessi nýju spil.“
„Rafferty," sagði umsjónarmað-
urinn. „Ég ...“ Hann hikaði við.
„Allt í lagi ... eina klukkustund."
„Þakka yður fyrir,“ sagði Raff-
erty.
Þeir gengu aftur að spilaborðinu.
Nýr stokkari var kallaður að borði
Raffertys. Umsjónarmaðurinn rauf
sjálfur umbúðirnar af nýju spilun-
um og afhenti honum.
Rafferty spilaði í klukkustund, en
umsjónarmaðurinn og sívaxandi
skari áhorfenda fylgdist með.
Þegar klukkustundinni var lokið,
stóð Rafferty upp frá spilaborðinu.
Hann hafði þá grætt 18,000 dollara.
„Jæja, eruð þér nú ánægður?“
spurði umsjónarmaðurinn, og það
var auðséð á honum, að sjálfur var
hann ekki sem ánægðastur.
„Ekki fyllilega," svaraði Raff-
erty. „Það er þessi dollar.“
„Hvaða dollar?“
„Sem ég greiddi fyrir spilin, sem
þið notuðuð ...“
„Ég skil,“ svaraði umsjónarmað-
urinn. „Ég skil hvað þér eruð að
fara, Rafferty," sagði hann og reyndi
að hafa stjórn á rödd sinni. „En nú
sru spilin notuð, og því ekki framar
dollars virði. Þér skuluð því hirða
spilin sjálfur, og selja þau á það,
sem þér getið fengið fyrir þau. Gerið
svo vel, Rafferty, gerið svo vel. Og
enda þótt það sé gagnstætt því, sem
til er ætlazt að ég segi við viðskipta-
vini okkar, ætla ég að segja það
samt ... þér skuluð ekki koma hing-
að aftur. Það er okkur alltof dýrt
spaug að sanna yður að við séum
heiðarlegir. Og þó eru það ekki ein-
göngu peningarnir, sem koma þarna
til greina. Okkur fellur öllu betur
við þá viðskiptavini, sem taka okk-
ur trúanlega, vegna þess að við
erum heiðarlegir og höfum engin
brögð í frammi, og þetta traust
verður að vera gagnkvæmt. Með
öðru móti er ekki nokkur leið að
reka neitt fyrirtæki til lengdar.
Ekki heldur þetta fyrirtæki. Þér
skiljið vonandi mitt viðhorf, herra
Rafferty ...“
„Ég skil yður og viðhorf yðar til
hlítar, umsjónarmaður,“ svaraði
Rafferty. „Og þér þurfið ekki að
kvíða því, að ég komi hingað aftur,
— VIKAN 18. tbl.