Vikan - 16.05.1963, Blaðsíða 15

EITT af hlutverkum auk-
innar menntunar er að
finna ujjp varnir gegn
ýmsum sjúkdómum og út-
rýma þeim eftir föngum.
Eitt af merkjum aukinnar
menningar eru alls konar
nýir sjúkdómar, og margir
þeirra sem áður þekktust
hafa ágerzt. Meðal þessara
sjúkdóma eru ýmis konar
hjartasjúkdómar, sem marg-
ir hverjir eiga rætur sínar
að rekja til breyttra lifnað-
arhátta og lífsvenja. Hjarta-
sérfræðingar nútimans hafa
lagt i það mikla vinnu og
hugkvæmni að finna upp
aðferðir til þess að lækna
þessa sjúkdóma eða að
minnsta kosti að bæta svo
úr þeim, að takast megi að
lengja líf hins hjartabilaða
um nokkur ár. Ein aðferð-
in er sú, að setja tilbúna
hluti i stað líkamsvefja og
láta þá taka við hlutverki
þeirra.
Prófessor einn í hjarta-
sjúkdómum við háskólann í
Boston, D. E. Harben að
nafni, hafði lengi velt því
fyrir sér, hvað hægt væri að
gera fyrir þá sjúklinga,
sem áttu fyrir sér að liggja
að deyja vegna þess, að
hjartalokur þeirra voru
bilaðar. Að lokum datt
honum í hug að gera til-
búinn ventil og setja hann í
stað hjartalokanna. Starfs-
bróðir hans í Portland í
Oregon endurbætti ventil-
inn og gaf honum það lag,
sem hann hefur nú. Þessi
ventill er eins og kóróna,
eða kannske öllu fremur
eins og hárböndin, sem voru
í kross yfir kollinn, fest í
hring að neðan, og flestir
strákar voru með fyrstu ár-
in eftir striðið, þangað til
þeir urðu nógu gamlir til
þess að fara að greiða sér
sjálfir. Inni í þessum kross-
boga er svo lcúla, sem opnar
ventilinn með því að ganga
inn i krossbogann, og lok-
ar honum með því að þrýst-
ast fram aftur. Þannig opn-
ast og lokast ventillinn
eftir slætti hjartans. Kross-
boginn er úr þrælsterkum
málmi, vitallium, sem er
'blanda úr stáli og alumin-
ium, enda veitir ekki af, að
vel sé til hans vandað, því
hann verður að þola 40
milljón hjartaslög á ári,
Vinstri myndin sýnir röntgenmynd af sjúklingi, þar sem skipt hefur verið um aðra hjartalokuna, en sú til hægri er af
þeim eina, sem skipt hefur verið um háðar hjartalokurnar í.
VARAHLUTIR
í HJARTAD
eða 1,5 milljarð slaga hjá
manni, sem lifir i 40 ár. Kúlan
er úr silicon, og það á að fyrir-
byggja að á hana safnist blóð-
lifrar, því ef liún stöðvast einu
sinni, fer hún ekki af stað aftur.
Alls hafa 65 hjartasjúkling-
ar fengið þannig ventla í stað-
inn fyrir hjartalokur. Tveir
þriðju hlutar þessa hóps lifðu
upskurðinn af og hafa siðan lif-
að góðu lífi. Hinir dóu meðan á
uppskurðinum stóð. Hann er
heldur ekkert smá fyrirtæki.
Brjóslholinu er haldið opnu í
rúmlega tvo klukkutíma, og
blóðinu á meðan beint fram hjá
lij artanu. Allir hj artaskurðir
eru vandasamir og krefjast mik-
illar nákvæmni, ekki hvað sízt
þegar tilbúnir hlutir eru tengd-
ir við vefi sjálfs hjartans.
Þessir65uppskurðir voru gerð-
ir í Bandaríkjunum og á Aka-
demíska sjúkraliúsinu i Uppsöl-
um. í lang flest skiptin var vent-
illinn aðeins settur í staðinn fyr-
ir aðra hjartalokuna, hin dæmd
starfhæf. En í eitt skiptið — og
það var í Svíþjóð — var sjúk-
lingurinn með báðar hjartalok-
urnar óstarfhæfar. í hann voru
í staðinn settir tveir ventlar, og
uppskurðurinn tókst Ijómandi
vel.
Það gefur auga leið, að svona
vandasamar aðgerðir eru ekki
Framhald á bls. 50
Sænskur hjartalæknir meS líkan af hjarta
og gervilokur.