Vikan - 18.07.1963, Blaðsíða 50

ÚTLAGAR. Frh.
Það slokknaði á eldspýtunni, og
Dmitri flýtti sér að kveikja á
annarri, en um leið sá hann þá
sjón, sem varð til þess að hann
reyndi að halda ^thygli hennar
fanginni, svo að henni yrði ekki
litið í kringum sig.
„Ertu slösuð?" spurði hann.
„Ég veit það' ekki. Það liggur
eitthvað ofan á fótunum á mér,“
svaraði hún.
„Ekkert, sem nein þyngsli eru
að. Reyndu að ýta því til og að-
gættu hvort þú sért nokkuð
brotin."
Það var sem drægi til muna
úr skelfingu hennar, þegar hún
hafði einhvern hjá sér til halds
og trausts. En þegar hann kveikti
enn á eldspýtu, varð henni litið
í kringum sig og hún rak upp
skelfingarvein.
„Nei,“ mælti Dmitri skipandi.
„Ekki að líta þangað . ..
En nú var það um seinan.
Hún starði sem dábundin á
fætur karlmanns, sem stóðu út
undan stórri hrúgu af braki og
steinsteypuhnullungum, og konu,
sem fengið hafði stóran stein-
steypuhnullung ofan á höfuðið.
Og skammt frá þeim lá likami
drengs, hroðalega útleikinn und-
ir brakinu.
Allt í einu reis hún á fætur,
ekki hennar hljóðnaði, og hún
reyndi að klöngrast þangað, sem
líkin lágu. Það kváðu við skruðn-
ingar og rykmökkur fyllti skút-
ann, og enn hrundi brak úr loft-
inu og huldi líkið af litla drengn-
um.
Dmitri náði taki á henni. „Nei,
ekki,“ mælti hann höstum rómi.
„Það getur orðið til þess að allt
hryndi ofan á okkur.
Hún reyndi að losa sig, og það
slokknaði á eldspýtunni og þau
tókust á í myrkrinu. Hún barð-
ist um og kallaði hástöfum á for-
eldra sína.
Dmitri sætti færis og rak
henni löðrung, eins fast og hann
gat. Hún hætti að berjast um
eitt andartak, en tók strax til
aftur. Hann rak henni enn löðr-
ung, og hún gaf upp alla vörn.
Brakið hrundi niður allt í kring-
um þau í myrkrinu.
„Reyndu að klöngrast út héð-
an,“ mælti hann og röddin var
valdsmannsleg.
„En foreldrar mínir og ...“
„Reyndu að klöngrast út,“
endurtók hann og ýtti henni á
undan sér.
Þau skriðu á höndum og fót-
um í áttina að opinu. Þegar kom
upp úr rústunum, hneig hún nið-
ur á götuna og grét lágt.
„Við skulum koma okkur á
brott,“ sagði hann. „Það er engu
að treysta í þessum rústum."
Hann reisti hana á fætur,
neyddi hana til gangs. „Komdu,“
sagði hann.
Hún spurði ekki hvert. Mælti
ekki orð af munni. En hún fylgdi
honum.
gQ _ VIKAN 29. tbl.
FYRIR ÞVÍ ÚRSKURÐAST
Framhald af bls. 46.
Mál þetta lýtur að því úrlausnarefni, að fjárhagslegt tjón
hefur átt sér stað. Réttur verður ekki sóttur á hendur hin-
um raunverulega tjónvaldi, og er tjónið því dæmt til að
koma niður á „saklausum“ aðila. En hver á sá aðili að vera
af þeim þremur, sem til greina koma?
Um spurninguna, hvort Jón Jónsson eigi að bera tapið,
þarf ekki að fara mörgum orðum. Það væri fráleit niður-
staða, að láta hann bera hallann. Þótt e. t. v. megi segja,
að Jón hafi ekki gætt eyðublaða sinna sem skyldi, á sú
vangæzla ekki að valda honum fjárgreiðslum. Ef Jón væri
hér látinn bera tjónið, getur hver sá, sem glatar tékkeyðu-
blöðum, átt von á að verða öreigi. Verður því ekki frekar
fjallað um þann möguleika.
Hitt getur mjög orkað tvímælis, hvor bankinn eigi að
bera tjónið. Búnaðarbankinn kaupir upphaflega hinn falska
tékka og á viðskiptin við svikahrappinn. Þessi banki' hefur,
a. m. k. í fyrstu umferð, tekið á sig áhættuna á þvi, að tékk-
inn væri „góður“. Ef starfsmenn Útvegsbankans hefðu kom-
izt strax að raun um sviksemina, er ljóst, að engum nema
Búnaðarbankanum er til að dreifa varðandi ábyrgðina á
andvirði tékkans.
Það, sem gerir málið torvelt úrlausnar, er sú ráðstöfun
hins unga bankamanns hjá Útvegsbankanum að taka við
tékkanum og færa hann á reikning viðskiptamanns bankans.
Spurningin er þessi: Verður þessi ráðstöfun talin fela í sér
að með henni hafi áhættan færzt yfir á Útvegsbankann?
A því, hvort þessari spurningu verður svarað játandi eða
neitandi, velta úrslit málsins.
Úrlausnarefni sem þetta hefur aldrei komið til kasta
dómstóla hér á landi, svo vitað sé. En í Danmörku var
fyrir nokkrum árum rekið svipað mál af mikilli hörku
milli Handelsbanken og Privatbanken. Málið fór fyrir öll
dómstigin þrjú, sem þar eru í landi, og urðu ýmsir fletir
uppi á teningnum. Borgardómurinn í Kaupmannahöfn og
Landsrétturinn, svo og tveir af sjö dómendum Hæstaréttar
voru þeirrar skoðunar, að Privatbanken (þ. e. Útvegsbank-
inn í dæmi mínu) hefði tekið á sig ábyrgðina með því að
innleysa tékkann til sín og færa hann á viðskiptareikning.
Meirihluti Hæstaréttar, fimm dómendur, voru gagn-
stæðrar skoðunar, og dómur þeirra var lokaorðið. Þeir
töldu, að áhættan hefði ekki færzt yfir við viðtöku tékkans
og byggðu þá skoðun að nokkru á þeirri sérstöðu, sem bank-
inn hefur, þar sem hann er viðtökubanki samkvæmt tékk-
eyðublaðinu.
Af ástæðum, sem því miður ekki eru tök á að útskýra
hér, virðast þau rök, sem fram koma hjá meirihluta Hæsta-
réttar, meira sannfærandi, en hin gagnstæða skoðun. Með
tilliti til þessa verður talið, að Búnaðarbankinn eigi að
bera tjónið.
Ályktunarorð: Búnaðarbankinn á að bera hallann.
J. P. E.
■
KATYA hafði ekki hugmynd
um hvort hún myndi venjast
starfinu í veitingasölum Intour-
ist gistihússins, eftir því að
dæma, sem hún kynntist þar
fyrsta kvöldið. Fyrst í stað var
ýmislegt, sem vakti áhuga henn-
ar. Það var í nógu að snúast, ótal
skýrsluform, sem kröfðust útfvll-
ingar, ákvarðanir, sem varð að
taka. En eftir því sem á kvöldið
leið urðu gestirnir ruddalegri og
hirtu minna um að hafa stjórn
á framkomu sinni; orðbragð
þeirra gerðist gróft og örlætið
iskyggilegt. Þegar þeir komust
að raun um, að það var hún sem
réði þarna mestu, reyndu þeir
með alls konar brögðum að fá
hana til að auka við sig áfengis-
skammtinn. Þeir reyndu að múta
henni til þess með sápu, nælon-
sokkum, kjöti, kaffi, sígarettum
og rúblum, jafnvel með salernis-
pappír. Gamall skipstjóri, sem
ekki virtist sérlega sólginn í
áfengi en því meir í mun að
koma sér í mjúkinn hjá henni
til vissra hluta, bauð henni
hundrað pund af smjöri ef hann
fengi að sofa hjá henni. Tilboðið
var svo skoplegt í sjálfu sér, að
hún gat ekki stillt sig um að
hlæja.
Yfirforinginn á „Kvöldstjörn-
unni“, hann hét Kennedy vissi
hún, sat þarna nálægt við borð
og hjá honum maður með al-
skegg. Katya skildi það, að þeir
hlutu báðir að hafa heyrt bæði
hvað gamli skipstjórinn sagði við
hana og eins að hún hló. Hún
roðnaði upp í hársrætur, vand-
ræðaleg og gröm, um leið og hún
gat varla að sér gert að svara
glettnisbrosi Kennedys yfirfor-
ingja. Skeggjaði maðurinn virtist
þó veita því sem fram fór jafn-
vel enn meiri athygli, því að
hann grannskoðaði hana með
augunum og þó með samúð.
Loks reis sá skeggjaði úr sæti
sínu og gekk til hennar. „Þér
eruð nýkomin hingað til Mur-
mansk, er ekki svo?“ spurði
hann.
Henni fannst þessi afskipta-
semi hans óþægileg. „Hvers
vegna haldið þér það?“ svaraði
hún stutt í spuna.
„Ég telst bráðum til elztu íbú-
anna hér í Murmansk," svaraði
hann. „Ég hef dvalizt hérna í
meir en ár. Og ég hef komið
hingað á hverju kvöldi, en ekki
séð yður hér fyrr.“
„Ég er nýkomin."
„Það hlaut að vera. Ég heiti
Grant Hollis. Mig langaði ein-
ungis til að segja yður, að þér
skuluð ekki taka sjóarana okk-
ar alltof hátíðlega. Sumir af
þeim hafa ekki komið í land
mánuðum saman. Þeim verður
því varla láð þó að þeir reyni
til við fallega konu, ef hún verð-
ur á vegi þeirra.“
„Það er ýmislegt, sem þið
eigið ólært. Þó að þið hafið rek-
ið þrælasölu sjálfir, höfum við
ekki mannlegt hold á boðstól-
um í skiptum fyrir smjör.“
Hann kinkaði kolli. „Það skal '
ég segja pólitísku föngunum
ykkar, ef ég rekst á þá,“ sagði
hann.
Orð hans vöktu með henni sár-
an sviða, eins og snarpur löðr-
ungur. Hún hafði hafnað þeirri
samúð, sem hann vildi auðsýna
henni; fyrir bragðið hafði hann
vegið að henni þar sem hún var
berskjölduðust og orð hans um
fangana minntu hana á dauða
Rodions. í fyrsta skipti, allt frá
því er Arnoldov hafði tilkynnt
henni hvað orðið væri, gerði hún
sér fulla grein fyrir því að
Rodion væri dáinn, hvers vegna
hann væri dáinn og hvar og
hvernig dauða hans hefði að
höndum borið. Hún varð allt í
einu yfirkomin af sársauka og
harmi og augu hennar fylltust
tárum.
„Farðu,“ sagði hún. Hún fann
mjög til einmanaleika síns. Hing-
að var hún komin, í þessa borg
á hjara veraldar, Rodion hafði
verið tekinn af lífi og allt í ó-
vissu um framtíð hennar sjálfr-
ar, og henni hafði verið meinað
að sinna því starfi meðal ungl-
inganna, sem þó var ætlazt til að
hún innti af höndum. Þess í stað
átti hún fyrir höndum ótal kvöld