Vikan - 02.01.1964, Blaðsíða 40

Það sem mér þykir enn betra
er það, að stundum hitti ég menn
í stöSum, sem kallaðir eru lægri
en stólarnir bankastjóranna, og
þoir eru til með aS sanna konung-
Iegan uppruna sinn án þess að
vita af því sjálfir. Hugsið ykkur
til dæmis, hvað bílaplan hjá lang-
ferðamiðstöð getur verið hvers-
dagslegur staður og iangt frá öllu
aristókratíi. Þar hef ég samt séð
rútubllstjóra, sem sór sig í beinan
karllegg við herkonunga og göf-
uga víkinga. Það kom maður með
stóran kassa og sjálfsagt þungan.
Hann leitaði eftir viðskiptum við
rútubílstjórann; bað hann að
flytja fyrir sig kassann og spurði,
livar hann ætti að láta hann.
— Uppá þak, svaraði rútubil-
stjórinn og leit ekki einu sinni á
manninn.
— Já, en hvar á ég að láta
hann, spurði maðurinn.
— Þeir sem ekki heyra hvað ég
segi verða að eiga sig. Ég sagði
uppá þak.
Þá komu mér enn í hug þessi
gömlu göfugmenni, forfcður vor-
ir, sem sigldu skipum sínum frá
iströndum Skandinaviu og bÖrðu
á ættlitlum smámennum fyrir
vestan Norðursjó, en .skemmtu
sér við konur iþeirra á eftir. Mér
er sem óg sæi það c:f einhver
'befði beðið þá að koma pakka til
'Englands.
GS
SNORRI OG KVIA-
HELLAN Á
HÚSAFELLI
FRAMHALD AF BLS. 15.
sjómaður undir Jökli í æsku
sinni snöri hann á flesta menn
er á móti honum röru; en svo var
hann fiskinn, að þó hann renndi
þar dorg sinni sem flestir menn
töldu dauðan sjó, og ekki urðu
aðrir varir, þá dró hann fiska í
sífellu.
Séra Snorri var þegar á æsku-
skeiði manna hraðkvæðastur. Og
þá er hann var skólasveinn í
Skálholti gerðist hann svo bratt-
stígur í lærdómi að margir læri-
meistarar og gamlir latínugránar
máttu fara að gá að sér. Er það
í minnum haft að um það bil
sem hann útskrifaðist úr skóla,
þá ber þar að garði franskan
tignarmann á staðnum, og hafði
sá meðferðis latínubók eigi all-
litla, og var latína á þeirri svo
harðsnúin, einkum á seinnipart-
inum, að þar var enginn maður
í lærifeðratölu er þættist geta
útlagt slíkan texta. Var þá til
kvaddur Snorri á Húsafelli.
Snorri leit á bókina og glotti,
en síðan tók hann til og snar-
aði á íslenzku hverju orði sem
þar var í letur fært, rétt eins
og það væri móðurmál hans, og
stóðu kríngum hann prestar,
lærifeður og fransmenn einsog
nokkrir sólargapar af undrun
yfir slíkum lærdómi. En þá er
Snorri var spurður þess mörg-
um árum seinna hvílík sú látína
hefði verið að þar ráku Skál-
holtsprestar í vörðurnar, þá
hlær hann við lítinn þann og
segir að slíkt var eigi furða með
því fyrri helmíngur bókarinnar
var á grísku en seinniparturinn
á hebresku.
Séra Snorri á Húsafelli var
slíkur glímumaður að það er
haft fyrir satt að sá prestur hafi
ekki komið á sýnódus í meira
en hálfa öld sem hafi staðið
honum snúníng. Einkanlega var
hann duglegur að fljúgast á við
naut. Eru af því margar sögur
hversu hann oftlega á ferðum
sínum hljóp undir mannýga
griðunga, tck þá fangbrögðum og
snöri þá niður. Þess er og getið
að hann hafi felt blámann á
mjaðmahnykk útí kaupmanns-
skipi við Stapa.
Það er og haft eftir skjalleg-
um mönnum að séra Snorri hafi
lagt skessu á Holtavörðuheiði.
Lagði hann hana á skessubragði.
Járnsmiður var sér Snorri
svo mikill að það var trú manna
í Borgarfirði að hann kynni
kaldabras. Hann var og slíkur
tóbaksmaður að þá er hann fór
á annexíu að Kalmannstungu að
sýngja, en það var beitarhús-
leið frú Húsafelli, þá reiddi
hann með sér til einnar nætur
tvo hrútskylla skekna og troðna
með neftóbaki. Hann var og
hinn mesti saungmaður ...
... Það er annað dæmi af trú-
arþreki og andlegum krafti séra
Snorra er hann sánkaði saman
draugum þeim flestum, svo og
skottum og andskotum er þá
voru á reiki um ofanverðan
Borgarfjörð, og lét þar fljóta
í meðal nokkurt smákaðak sem
jafnan verður til óþrifnaðar í
sveitum, snakka, tilbera, fjósa-
'drauga og margvíslegar send-
íngar, en þær voru sumar hverj-
ar ætlaðar Snorra presti sjálf-
um af öfundarmönnum hans.
Þennan söfnuð lætur nú Snorri
prestur koma að Húsafelli, set-
ur þeim stefnu í sólroða á hvíta-
sunnumorgun hjá Stórasteini við
réttarhornið þar utanvert í
Húsafellstúni. Þessir gestir voru
tuttugu og einn talsins. Hefur
Snorri það að fyrirslætti að
hann vill sýngja svörtumessu
fyrir þessu hyski, en í þeirri
messu er signíngu, faðirvori og
amen snúið öfugt. En hér mis-
reiknaðist kauðum illa, því ekki
hafði Snorri prestur fyr upp-
byrjað introitum en hann fer
heldur en ekki útí aðra sálma
og tekur að hella yfir fansinn
andheitum og íburðarmiklum
særíngum þar sem jesúnafn og
Maríu meyjar svo og Maríu
Magdalenu var marglæst, bund-
ið og samansnúið svo hatram-
lega að fyrir slíkum lærdómi
skreppur allur þessi fénaður
saman og fer í pöddulíki; lurf-
ast síðan allur söfnuðurinn undri
Stórastein þar í réttarhorni að
Húsafelli og hefur eigi komið
upp síðan, né heldur orðið vart
við neitt svo teljandi sé um
ofanverðan Borgarfjörð frá þeim
degi...“
Þetta segir Laxness um þann
ágæta klerk Snorra og er nú
meira í stíl ævintýra en sagn-
fræði. Hann lætur Álfgrím
segja:
„Vel má vera að ég rugli at-
riðum úr ævum annara merkra
íúlendinga samanvið ævi séra
Snorra, en hvað gerir það til?
Það er þá af því að undirniðri
finst mér að þannig, einsog séra
Snorri á Húsafelli, ættu merkir
íslendingar að vera“.
Ég hygg nú samt, að fæstir
íslendingar hafi heyrt mikið af
trúarþreki og göldrum séra
Snorra, en kannist fremur við
hann sökum þeirra geipilegu
krafta, sem hann hafði í köggl-
um. Og þá er komið að hell-
unni frægu, sem Guðmundur
bóndi á Húsafelli hampar á
myndum þeim, sem hér fylgja
með.
Svo segri sagan, að séra Snorri
hafði kvíar svo sem títt var.
Þær stóðu á rennisléttri skriðu
austur af bænum. Þar hafði
presturinn einhvern þann ram-
byggilegasta dyraumbúnað, sem
um getur og mætti af því ráða,
að honum hafi þótt nokkurs um
vert, að kvíær slyppu ekki út.
Hann hafði sem sé hellu eina
mikla í dyrunum, eða svo
greina sögur. Sumar sagnir
herma jafnvel, að sr. Snorri hafi
fundið helluna uppi á fjalli og
haldið á henni undir hendinni.
Allavega átti hann auðvelt með
hana og labbaði gjarnan með
hana í höndunum hringinn í
kringum kvíarnar.
En nú er hún Snorrabúð stekk-
ur og kvíarnar hans sr. Snorra
eru að miklu leyti hrundar. Hell-
an hin mikla liggur enn á renni-
sléttum vellinum framan við
kvíadyrnar og margir hafa reynt
krafta sína á henni síðan prest-
inn leið. Mér er sagt, að Húsa-
felísbændur hafi jafnan verið
svo afrenndir að afli, að þeir hafi
átt manna auðveldast með að
haldfjatla helluna. Það er mikill
Straumur ferðafólks að Húsa-
felli og það þykir sjálfsagður
hlutur að staldra við hjá kví-
unum og reyna við helluna.
Flestir eru nú ekki sterkari en
svo, að þeir geta með herkjum
velt hellunni við og þeir menn
eru taldir sæmilega hraustir,
sem bifa henni. Hún er 360 pund,
en afslepp og þegar blautt er
um, þá er mjög erfitt að ná tök-
um á henni.
í Húsafelli er tvíbýli. Þar búa
þeir Kristleifur Þorsteinsson frá
Húsafelli og mágur hans, Guð-
mundur Pálsson, sonur Páls
heitins hagyrðings á Hjálmstöð-
um í Laugardal. Einhver hefur
sagt, að eiginlega sé það skylda,
— VIKAN 1. tbl.