Vikan


Vikan - 02.01.1964, Blaðsíða 43

Vikan - 02.01.1964, Blaðsíða 43
Hann svaf uppréttur og fól andlit- ið í höndum sér, en lét olnbog- ana hvíla á borðinu, svo að haus- inn yrði í nokkurn veginn upp- réttri stöðu. Penninn stóð upp úr greipinni við vinstra eyrað. Svo datt penninn. Drengurinn hrökk u.pp, roðnaði, leit flótta- lega á mig, roðnaði meir. Það var óþarfi. Ég sá þetta ekki. Heyrði það ekki. Nema kannski út und- an mér. En drengurinn var þreyttur. Rétt hjá honum að fá sér blund. Kominn alla leið að norðan. Það þarf svolítið lag til þess að sofa í tíma, án þess að kennar- inn taki eftir því. Fyrst og fremst þarf að geta sofið í uppréttri og sennilegri stellingu, og gæta þess, að bókin sé í sennilegri afstöðu við andlitið, eins og fylgzt sé með af áhuga. Brennivíddin þarf að ná yfir alla síðuna; það getur vak- ið tortryggni, ef maður les efst á vinstri síðu, þegar allir aðrir lesa neðst á hægri. Það er líka nauðsynlegt að halda á penna, eins og þessi ungi maður gerði. Enginn kennari tor- tryggir þann, sem getur haldið penna á lofti, því samkvæmt te- óríunni á maðurinn að vera mátt- laus, meðan hann sefur. Og sá sem er máttlaus, getur ekki hald- ið á neinu. Og það er um að gera að notfæra sér hinar ýmsu teórí- ur með því að gera það, sem þær segja að sé ekki hægt. Loks er veigamikið að velja sér góðan sessunaut, því það er undir honum komið, hvort mað- ur fær réttar upplýsingar, hvert komið er í lexíunni, ef kennar- inn tekur upp á því að ávarpa mann. Og utangarna má aldrei vera, ef svefnfriðurinn á að hald- ast framvegis. Það er kannski ekki rétt að segja frá þessu. Það er hættulegt að upplýsa kennara um of mikið af svona brellum. Og ekki síður hættulegt að kenna nemendum þetta. Þeir gætu farið að iðka þetta í stórum stíl, og þá er voð- inn vís. Vekjaraklukka á hvert borð. Ég ætti kannski frekar að segja svolítið frá þessum litla, pjakks- lega ógreidda í óburstuðu skón- um. Hann kom of seint. Svo sat hann lengi hugsi og rýndi við og við prófverkefnið. Ég hélt, að drengurinn væri spekingur. Að því loknu leit hann í kring um sig, eins og til að gá að, hvað hinir væru vitlausir, svo skrif- aði hann nafnið sitt efst á úr- lausnablaðið. Því næst tók hann sér hvíld. Honum lá ekkert á. Hann gat vel leyft sér að sóa tímanum. Til þess að gera þetta allt saman vísindalega, númer- aði hann svörin fyrirfram inn á úrlausnablaðið og ákvað þar með, hve miklu rúmi skyldi eytt í að svara hverri spurningu Það er oft, að þessir litlu, Pjakkslegu og hálfóhreinu strák- ar eru skínandi vel gefnir. Hann tók sér góðar hvíldir eft- ir hvern tölustaf, sem hann setti á blaðið. Hann horfði lengst af beint á mig; það lá við að hann væri hálfglottandi. Ég kæfði löngun mina til þess að gefa honum auka rissblað, svo hann gæti strokið af skónum sínum, og fór í þess stað að skrifa. Ég dútlaði við setningu eftir setn- ingu og leit þétt upp. Allt í einu heyrði ég hvíslað í stofunni. Ég leit snarlega upp, hauk- fránum gleraugum. Sá litli, pjakkslegi, ógreiddi, var að pískra evtthvað til þess litla, ógreidda barnalega, sem sat til hliðar við hann. Hvað hafði hann sagt? Það var áreiðanlega ekkert merkilegt, því sá litli, ógreiddi, barnalegi anzaði engu, en brosti eldrjóður út að báðum eyrum. Ég rýndi á þá félaga um stund, og sá ógreiddi pjakkslegi fór úr sambandi, að ég held. Hann gat ekki haft augun af mér. Sama hvort ég horfði á hann eða ekki. Hann gat ekkert gert. Ekki einu sinni númerað blaðið sitt upp á væntanleg svör. Ef ég tók þann kostinn að horfast fast í augu við hann, fór hann að drepa tittlinga og glotta og líta í kring um sig, en sjónir hans leituðu alltaf á mig. Þetta endaði með því, að ég tók mér stöðu aftast í stofunni til þess að trufla hann ekki. Hann gaf mér nokkrum sinnum auga um öxt, iðaði dálítið en fór svo að skrifa. Og nú er hann búinn að skila. Ég er hættur að halda, að drengurinn sé spekingur. Svo er kominn síðasti dagur prófsins. Reikningspróf. 1 dag eru kollarnir mínir flest- ir skollitaðir, eða 7 af 13. Fjórir eru nokkurn veginn Ijósir, einn rauðsleiktur og einn logarauður. Það er óvenju margt kvenfólk í þessari stofu, eða fjórar af þrett- án. Þær eru svo sem ekkert hýr- leitar, blessaðar, enda hefur reikningur aldrei verið sterka hliðin veika kynsins. Tvær eru með túberað hár, sú þriðja með rúlluliðað hár, h'klega ofboðlítið túberað í hnakkanum, en ég er ekki viss um, hvernig lýsa ber hárafari þeirrar fjórðu. Hún er með þverklipptan topp fram á ennið og skil þvert um rétt fram- an við hvirfil, þar sem afganur- inn af hárinu er greiddur aftur af, en að aftan endar hárið í ein- hvers konar hnút. Ég kann ekki við að gera mér ferð til þess að rannsaka hnútinn nánar. En það er hvorki slaufuhnútur, rembi- hnútur né pelastikk. Ég hef nú setið yfir í flestum stofunum og gefizt kostur á að virða hópinn fyrir mér. Hér er margur sauður misiafn, en yfir- leitt er þetta heldur gæfulegt fólk. Samft geri ég ráð fyrir, að a.m.k. 60% nái ekki prófi. Próf eru dálítið hugsunarverð fyrirbrigði. Ég er þeirrar skoð- unar, að þau séu brigðull mæli- kvarði á gáfnafar og getu. Mað- ur getur trassað flest sín fræði en samt fengið allgóða heildar- einkunn út úr prófi. Aðrir leggja mikla elju í fræðin en fá fremur lágar einkunnir. Mönn- um tekst misjafnlega vel upp á prófum. En það er víst ekki hægt að leggja annan mælikvarða á námsárangur. Ég veit þess dæmi, að skussar hafa t.d. komist inn í Samvinnuskólann í fyrsta sinn, sem þeir reyndu við inntöku- prófið. Einnig hefur prýðilega vel gefið fólk fallið á sama prófi Sumt hefur reynt aftur, komizt inn og reynzt góðir nem- endur. Það er svona með hæfi- leikaskiptingu manna, sumir hafa námshæfileika en enga próf- hæfileika eða öfugt; sumir hafa líka hvort tveggja. Mér hefur virzt, að yfirleitt yrði lítið úr dúxum. Hins vegar hafa fúxar iðulega reynzt hinir mestu harðjaxlar og komið sér og sinu vel áfram. Miðlungar eru traustur kjarni. En svona dómsorð er tvíbent eins og allt annað, sem við kemur prófum. Það er nefnilega ekki alltaf nóg að sjá einkunnir, til þess að dæma hver er dúx, fúx eða miðlungur. Þegar unglingarnir fara héðan út á eftir, hafa þau lokið við að þreyta inntökupróf í Samvinnu- skólann. Svo líða tveir dagar, þangað til að þeir fá að vita árangurinn, og trúlega þykir mörgum biðin löng. En prófið sjálft er afstaðið. Annars er það svolítið bland- að gaman að ganga út úr síðasta prófi. Eða svo fannst mér, þeg- ar ég stóð í svona löguðu. Það er léttir, að vita sig ekki sár- lega þurfa að læra á nokkrum klukkustundum, það sem maður hefur trassað heilt námstímabil, og léttir að vita til þess, að nú geti maður gert það sem manni sjálfum sýnist, en það er oft- ast fólgið í að gera alls ekki neitt. Hins vegar finnst mér alltaf einhver oftæming fylgja próf- um, eins og maður hafi gengið of nærri sér og tekið meira en fyrir hendi var. Mér finnst yfir- leitt að loknu prófi, að sálar- skjóðan sé eins og belgur á dropateljara, sem er tæmdur af lofti og tappa stungið í opið. Nú er kominn tími til að hætta þessum þankagangi. Síð- asti próftakinn, ung og lagleg stúlka, sem ég hef haft mér til augnayndis, stendur upp til að skila. Það er önnur þessara tú- beruðu. Með nettum höndum tekur hún penna sína og reglu- stikuna og stingur í veskið. Svo réttir hún mér úrlausnimar. Það er ekkert fum á henni, og lík- lega ætlar hún að ná prófinu þessi. Við verðum samferða út úr stofunni, og um leið og leiðir okkur skiljast segir hún: — Heyrðu. Hvar er annars eðlisþyngd vatns? Það er nú það. Ég var einmitt að velta þessu sama fyrir mér. Líklega var rétt af mér, að ger- ast ekki kennari. Það hlýtur að vera erfitt fyrir kennara að fá á sig spurningar, sem hann getur ekki svarað. LANGT FINNST ÞEIM SEM BÍÐUR FRAMHALD AF BLS. 13. væntingu, þegar ég svaraði. - - Leyfist mér sá heiður á afmælisdaginn, að — hlýleg rödd Raymonds þagnaði, og þeg- ar ég svaraði ekki hélt hún áfram: Ertu þama Lucy? Viltu borða hádegisverð með mér í dag? Vertu nú skynsöm, sagði ég við sjálfa mig. Þú getur ekki set- ið hér inni í allan dag til þess að bíða eftir símtali. - Það vil ég gjarnan, sagði ég. Þakka þér fyrir, Raymond. Mér fannst Raymond vera þreytulegur, en hann var jafn skemmtilegur og alltaf áður. Þokki Raymonds var alltaf til staðar, ólíkur Adams, sem tendr- aðist og hvarf. Raymond var indæll og þægilegur. Fyrir löngu hafði það verið Raymond, sem hjálpaði Adam, þá ungum og óþekktum, að kom- ast áfram. Einn góðan veðurdag, hafði Raymond sagt, skrifar Adam bók. Þegar hann hefur fundið sjálfan sig. Að vísu hefur hann skrifað nokkrar bækur, en þær ná ekki því, sem Adam getur gert. Þetta síðasta ár hafði ég hitt Raymond oftar en áður. Það hafði valdið mér nokkrum áhyggjum, því að hann hafði beðið mín tvisvar. Ég hafði kom- ið mér hjá því að svara í bæði skiptin. Mér fannst indælt að sitja við hlið hans í bílnum, meðan við ókum út úr London. Tíminn leið í þægilegri þögn, sólin var heit, og suð vélarinnar gerði mig syfjaða. Háttstemdar vonir, sem svo bresta, draga úr manni all- an mátt. f fyrsta skipti hugsaði ég um það í alvöru, hve auðvelt það væri að lifa lífinu með Raymond, taka á móti því öryggi, sem hann gat boðið mér. Meira að segja mestu bjart- sýnismenn eiga sínar vonleysis- stundir. Mín stund var í þann mund er bíllinn sveigði upp að vina- legu veitinvahúsi í fallegum garði og með útsýni út á glitrandi ána. — Þetta er dásamlegt, sagði ég, hér hef ég aldrei komið áður. VXKAN 1. tbl. — 43

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.