Vikan - 27.02.1964, Qupperneq 24

,.Þú verður sjálfur að finna
ráð til þess“, svaraði ég og lét
útrætt um málið.
Mér hafði aldrei til hugar kom-
ið, að hann mundi taka mig al-
varlega, en nákvæmni Yorkshire-
mannsins lét ekki að sér hæða.
í' fangabúðunum var Hollend-
ingur einn, sem nú kemur nokk-
uð við sögu, van Doorninck
höfuðsmaður. Hann dundaði við
að gera við úr manna, og vann
slíkt jafnvel fyrir Þjóðverja gegn
því að fá varahluti og verkfæri,
svo að hann gæti drepið tímann
með þessum hætti. Hann hafði
þess vegna undir höndum alls
konar smáverkfæri og efni af
flffllNNF
FRAMHALD5SAGAN
lO. hlutí - Efffiir Patrick Reid
Teiknig: Ealfiasar
ýmsu tagi, sem föngum var ann-
ars stranglega bannað að hafa
í fórum sínum. Gaf hann Þjóð-
verjum aldrei nein loforð varð-
andi notkun verkfæranna.
Lulu Lawon varð þess brátt
áskynja, að van Doorninck var
a’.veg sama þótt hann fengist eitt-
hvað við lása í staðinn fyrir úr,
og árangurinn varð sá, að Hol-
Jendingurinn fann upp aðferð til
að stinga upp lása, og hefði hver
innbrotsþjófur getað verið
hreykinn af því handbragði, sem
hann sýndi þar.
Fyrir skrifstofu Gephards var
krosslás, sem ég hefi lýst áður,
en hann var líkastur fjórföldum
Yale-Iás. „Innýfli" hans voru sex
eða átta litlir stimplar og var
hver tæplega áttungur þumlungs
í þvermál. Ekki var hægt að opna
lásinn nema stimplum þessum
hefði verið þröngvað í sitt hólf
hieð lykH. Hver stímpill hreyfð-
íst Örlítið með nákvæmní, sem
nam þúsundasta hluta úr þuml-
ungi.
Undírstöðuatriði lássins voru
eins og í venjulegum Yale-lás.
Lykilraufin var hins vegar kross-
mynduð, og hver rauf um sext-
ándi hluti þumlungs á breidd, en
lykilrauf Yale-lása er aftur á
móti zigzag-laga, og hefði slíkt
að líkindum verið erfiðara við-
fnags fyrir van Doorninck, þótt
ég sé þeirrar skoðunar, að hann
hefði ekki verið i vandræðum
með að leysa gátuna. Hann leysti
hins vegar vandann með því að
smíða hárnákvæman mæli, sem
mældi hreyfingu hvers stimpils
nákvæmlega. Síðan smíðaði hann
krosslykil og lét lykilkambana
vera nákvæmlega í samræmi við
stimplana, sem hver átti að lyfta.
Smíðisgripurinn varð eins og
Yale-lykill með fjórum álmum.
Þessi lykill van Doornincks
var mesta völundarsmíð, og höf-
undur hans gat nú opnað hvern
krosslás, sem fyrir varð, þótt
þeir væru allir talsvert frá-
brugðnir innbyrðis, engir tveir
eins. Upp frá þessu fórum við
eins og svipir um dyr, sem Þjóð-
verjar héldu, að engin leið væri
að opna.
En snúum okkur aftur að skrif-
stofuhurð Gephards. Enginn
vandí reyndist fólginn í að opna
hengilásínn, þegar tekizt hafði
að leysa krosslásinn. Þegar svo
var komið, fór flóttaáætlun Lulu
Lawtons að taka á sig greiní-
legri mynd. Hann hafði gengið
í félag við annan fanga, flug-
foringja að nafni Bill Fowler,
og þeir höfðu tekið tvo menn til
viðbótar, van Doorninck og ann-
an Hollending, í félag við sig.
Dock Howe, sem hafði á hendi
undirbúning flóttans, þar sem
hann var flóttaforingi okkar,
kom einn daginn til fundar við
mig.
„Pat, ég hef verkefni handa
þér“, sagði hann. „Lu’u og þrír
aðrir ætla að brjótast út gegn-
um skrifstofuglugga Gephards.
ViUu gera mér þann greiða að
vera þeim innan handar?“
„Það gleður mig, hvað þú hef-
ur mikið álit á mér“, svaraði
ég. „Hvenær eigum við að hefj-
ast handa?“
„Þegar þér hentar“.
,,Ég er ekki alveg viss um, að
heppilegt sé að notast við glugg-
ann, Dick“, mælti ég. „En ég
skal vitanlega athuga það atriði
vandlega. Varðmaður er rétt hjá,
og hann getur ef til vill séð
gluggann á varðstað sínum“.
„Kenneth Lockwood mun
leggjast veikur, jafnskjótt og þú
segir til um það“, sagði Dick.
„Hann verður þá lagður í sjúkra-
stofuna, sem er beint á móti
Ekrifstofuherberginu, og hann
mun sjá fyrir tveim lyklum, sem
þörf er fyrir".
„Ágætt! Enginn þýzkur hjúkr-
unarmaður er á verði um nætur,
svo að ég get leynzt undir rúmi
Kenneths frá nafnakalli að
kvöldlagi, þar til Ijós hafa verið
slökkt. Þá get ég tekið til starfa.
Ég hef mann mér til aðstoðar".
Ég leit inn í skrifstofuna. Hún
var mjó og löng, og í krók yfir
24 — VIKAN 9. tW.
Ég fjarlægði nauSsynlegan
lega. SíSan sneri ég mér a
hafði alltaf grunað, og inn.
hurðinni var lítill gluggi með'
vírneti fyrir. í króknum var
einnig skrifborð og stóll Gep-
harcs. Annar húsbúnaður í skrif-
stofunni voru hillur með sund-
urleitustu hlutum. Margir þeirra,
s .’o sem vasaljós og rafhlöður í
sh'k tæki, hefði komið okkur að:
góðu gagni, en við snertum ekki
við neinu af þessu. Glugginn var
rtórhættulegur sem útgangur
fióttamanna. Með nákvæmri at-
hugun og mælingum varð ég þess
áskynja, að hægt var að rjúfa
gólfið í skrifstofunni, brjótast
gegnum 18 þumlunga þykkan
steinvegg cg komast þar inn í
geymsluherbergi sem var undir
skrifstofunni. Þaðan var auðvelt
að strjúka, því að ekki þurfti
annað til þess en að opna dvr út
að stígnum, sem lá umhverfis
kastalann. Á þessu var þó einn
hængur. Yar krosslás eða venju-
legur lás á hurðinni á geymslu-
herberginu.
Við komumst að þessu með því
að fylgjast með geymsluherberg-
inu dögum saman úr glugga ein-
um. Að vísu gátum við ekki séð:
sjálfa hurðina, en við sáum Þjóð-
verja, sem nálgaðist hana. Og
einn góðan veðurdag sáum við:
Þjóðverja gan??a þangað með:
venjulegan lykil í hendi! Van
Doorninck ætlaði að hafa með-
ferðis allgott úrval lykla, svo að
þetta átti ekki að verða vand-
kvæðum bundið.
Við urðum að starfa um nætur,
því að menn voru að verki í
skrifstofu Gephards alla daga.
Skrifstofan var fyrir enda gangs
á neðstu hæð, og handan gangs-
ins var sjúkradeild fangabúð-
anna. Sjúkradeildin var handan
kastalagarðsins, miðað við her-
bergi okkar, svo að við urðum
að leitast við að komast inn í
sjúkrastofurnar, áður en aðaldyr-
unum var læst fyrir nóttina, og
vera í felum undir rúmunum,
þar til allt var orðið kyrrt —
því að varðmaður var nú í
kastalagarðinum nótt sem nýtan'
dag. Það var ekki rúmt undir
sjúkrarúmunum, sem stóðu þar
að auki mjög þétt, svo að þarna
voru næg fylgsni.
Sem hjálparmann minn valdi
ég Derek Gill, sem var frá Nor-
folk. Hann var rétti maðurinn
því að hann lét sér aldrei bregða
við neitt. Við tókum til starfa
jafnskjótt og Ken Lockwood
hafði verið lagður í sjúlcradeild-
ina með heiftugar innantökur.
Jafnskjótt og hurðum hafði ver-
ið lokað og varðsveitin farin sína