Vikan - 27.02.1964, Side 36

Tvöfalt CUDO-einangrunargler gegn kulda
og hávaða.
MERKIÐ SEIVI NÝTUR TRAUSTS ER
CUDOGLER H. F.
SKÚLAGÖTU 26 — SÍMAR 12056, 20456.
8. Bjarni Herjólfsson
(986).
Árið 98G hrakti annan islenzk-
an farmann upp að ströndum
Ameríku, en svo gramur var
hann yfir þeim duttlungum
veðra og strauma, er ráðið liöfðu
ferðum lians þangað, að hann
afsagði að stíga á land. Þessi
þóttafulli kaupdrengur var
Bjarni Herjólfsson.
í fornsögum okkar segir all-
greinilega frá ferðum .Bjarna.
Hann var á leið frá Noregi og
hugðist hafa vetursetu hjá föð-
ur sinum, sem hann hélt að
ennþá sæti að búi sínu úti á
íslandi. En þegar þangað kom,
I
reyndist karlinn stokkinn til
Grænlands með Eiríki rauða.
Bjarni ákvað að leita liann þar
uppi, cn bar þá út af réttri leið
og kom að skógi vöxnu landi
með lágum hæðum, en engum
l'jöllum Þar eð Bjarni vildi ekki
fara í land, var stefna tekin i
norðaustur og siglt i tvo daga
unz annað land kom í augsýn
Var það einnig láglent og skógi-
vaxið. Ekki vildi Bjarni heldur
lenda hér, og líkaði mönnum
hans illa. Var nú enn siglt í
norð-austur i þrjá daga, unz
þriðja landið kom í augsýn;
var það hálent og jöklar i hæstu
fjöllum. Bjarni fylgdi nú strönd-
þessa lands um hríð, en stefndi
síðan frá landi og sigldi enn
i fjóra daga, unz hann tók Græn-
land við Herjólfsnes, þar sem
faðir hans hafði þá fest sína
byggð.
9. Leifur heppni (1003).
Þá er komið að þeim manni,
sem fremur öllum öðrum hefur
af hálfu norrænna manna verið
talinn forgengill Kólumbusar
sem fyrsti Evrópumaður í Am-
eríku.
Leifur hepjini, sonur Eiríks
rauða, hafði orðið til að ganga
þeirra erinda hins kvalsjúka
trúskiptings Ölafs Tryggvasonar,
er þá var konungur i Noregi,
að flytja kristni föður sínum og
jjjóðbræðrum i Grænlandi. En
gamli víkingurinn lýsti yfir
fullri andstyggð sinni á liinum
austrænu töfrum og réð það ef-
laust nokkru um, að sonur hans
ákvað að leita þeirra nýju landa,
er Bjarni Herjólfsson hafði fund-
ið skömmu fyrr.
Eftir að hafa fengið sér skip
og mannað, lét liann þvi í haf
og sigldi suður um Davissund
og koin til þess lands, er Bjarni
hafði siðast séð áður hann næði
til Grænlands. Leizt Leifi engu
hetur á það en Bjarna og kallaði
Helluland. Er það að Hkindum
hið sama og núverandi Labra-
dor. Áfram sigldi Leifur og enn
eftir fyrirsögn Bjarna og fann
það land, er fyrirrennari hans
hafði séð annað í röð; kallaði
það Markland. Er liald margra,
að þar heiti nú Nýja Skotland.
Áfram sigldi Leifur fyrir norð-
austan vindi, unz hann kom til
hins jiriðja landsins og hafði
þar vetursetu. Voru þar land-
gæði svo mikil, að biipeningur
virtist geta gengið sjálfala á
vetrum, en vínviður óx sjálf-
sáinn. Af þeim sökum nefndi
Leifur landið Vínland hið góða.
Ekki varð hann þar manna var,
og að vetri loknum sigldi hann
aftur til Grænlands.
Mjög liefur verið deilt um
staðsetningu Vinlands, en flestir
munu telja það einhversstaðar
í Nýja Englandi, og þá einna
helzt í Massachusetts, litlu sunn-
ar en aðalbyggðir írlands hins
mikla. Telur Boland — og nefn-
ir fleiri fræðimenn til stuðnings
sér i því máli — oð Leifur hafi
fyrst stigið á Iand á Þorskhöfða
(Cape Cod), ekki langt þar fyrir
sunnan sem .Boston er nú, en
síðan við mynni Jonesár, jiar
sem nú heitir Bocky Nook Point,
og þar hafi vetursetuliús hans
staðið.
Það er furðuleg og skemmti-
leg tilviljun, að örskammt það-
an er Plymouth, þar sem fyrstu
ensku landnemarnir í Nýja Eng-
landi — hinir svokölluðu píla-
grímar — stigu á land mörgum
öldum síðar.
Boland leiðir mörg sterk rök
að þessari kenningu sinni, og
dregur þau hæði af landslagi,
veðurfari, gróðri og fleiru, sem
komi heima við Massachusetts. ■
Einnig telur hann líkur á að
fornar byggingarleifar, sem
fundizt hafa á þessum slóðum,
séu minjar um búðir Leifs.
10. Þorvaldur Eiríksson
(1007).
Þar eð Leifur heppni hlaut
að taka við mannaforráðum í
Grænlandi eftir föður sinn, varð
lítið úr frekari könnunarferð-
um af hans hálfu, en fáum ár-
um siðar mannaði bróðir lians,
Þorvaldur Eiriksson að nafni,
skip og sigldi til Vínlands. Enda
þótt sagan segi að hann hafi
tekið sér vetursetu i Leifsbúð-
um, telur Boland það með ó-
líkindum og álítur liann hafa
siglt lengra suður og vestur —
til Connecticut. Þar hafi hann
reist sér skála við mynni Conn-
ecticutár.
Um vorið hermir svo sagan
að Þorvaldur hafi sent nokkra
af mönnum sínum í könnunar-
leiðangur vestur með strönd-
inni. Leizt þeim vel á landið,
en sáu annars fátt markvert.
Næsta sumar lagði Þarvaldur
svo sjálfur af stað og stefndi
austur eftir. En óheppnin elti
liann: skip hans rak á land á
nesi nokkru og brotnaði þar
kjölur þess; skírði hann þvi nes-
ið Kjalarnes. Er Grænlendingar
liöfðu hætt skaða skips síns,
héldu þeir ferðinni áfram og
komu að mynni fjarðar nokkurs;
leizt Þorvaldi landið fagurt og
liafði orð um, að þarna vildi
hann gjarnan ilengjast. Skammt
þar frá rákust þeir á þrjá húð-
kcipa með niu mönnum og drápu
alla nema einn, sem slapp úr
klóm þeirra. Hvað þessi mann-
dráp áttu að þýða, er ekki
skýrt i sögunni, en kannski liafa
hinir innfæddu gripið til vopna
í fáti, er jieir sáú komumenn.
Sem jieir könnuðu landið
betur, þóttust þeir þar sjá ýms
merki mannabyggðar. Þar kom,
að þeir örmögnuðust svo af
höfga, að þeim rann öllum í
brjóst. Hrukku jieir svo upp af
værum blundi við að hrópað
var hástöfum á Þorvald og hann
livattur til að flýja sem skjótast
ásamt félögum sinum. Komust
g0 _ VIKAN 9. tbl.