Vikan - 25.11.1965, Qupperneq 41

Skemitanir skammdegisins
eru framnndan
RICHARD HUDNUT ELSKAR ALLAR KONUR
Eichard Hudnut Fashion Style
hæfii bezt síSu hári. Einu sinnl
heima hárliðun, og hárið helzt
liðað um langan tíma.
Richard Hudnut Egg Shampoo
hæfir öllu hári og töfrar fram
eðlilega fegurð þess. Fyrir feg-
ursta og bezta útlit yðar —
byrjið ávallt með Richard Hud-
nut Egg Shampoo.
Þegar hátið fer í hönd. eða
tíminn naumur, notar stúlkan
með stutta hárið auðvitað Ric-
hard Hudnut Rollquick heima-
hárliðun — og hárið l’er betur
en nokkru sinni fyrr.
Aðlaðandi og ánægð með RICHARD HUDRUT
ekki jafnað sig eftir enn þann
dag í dag. Enda kváðu þeir nú
skammast sín svo fyrir Torque-
mada og rannsóknarrétt hans, að
þeir minnast naumast á þessi fyr-
irbrigði í kennslubókum þeim í
sögu, er kenndar eru í skólum
landsins.
Það verður fyrrnefndri og al-
ræmdri Borgíaætt til ævarandi
sóma, að Alexander sjötti batt í
páfatíð sinni enda á ógnarferil
Torquemada. Sjálfsagt hefur sá
iífsglaði renessansheimsmaður
haft megnan viðbjóð á hinum
fúllynda trúþræl, og þegar Tor-
quemada eitt sinn hafði látið
fangelsa biskup nokkurn fyrir þá
sök, að hann var af Gyðingaætt-
um, ákvað páfi að lækka í hon-
um rostann. Það gerði hann með
því að skipa marga inkvisitora,
sem að nafninu til skyldu vera
Torquemada til aðstoðar, en; í
rauninni drógu þeir stjórnai'-
taumana smátt og smátt úr hönd-
um hans. Skömmu síðar dó sá
maður, sem Gyðingar minnast af
meiri andstyggð en nokkurs ann-
ars — þó trúlega að einum und
anteknum — og hlaut hægt and-
lát.
Torquemada var um flest ger-
ólíkur söguhetjum síðustu grein-
ar. Hann lét steikja í hel tvö þús-
und (sumir segja fjórfalt ileiri)
manneskjur í inkvisitorstíð sinni,
auk hamagangsins gegn Gyðing-
unum, sem getið er áðan. En allt
þetta vann hann í þeirri irú, að
hann væri að gera rétt; villutrú
var í þann tíð af kaþólskum
mönnum verri en nokkur önnur
synd og engin meðöl of sterk til
útrýmingar henni. Raunar var á-
litið að það væri fórnarlömbun-
um sjálfum í hag að vera kvalin
sem rækilegast, því þá mundi
Guð kannski draga að sama skapi
úr kvölum þeirra í hreinsunar-
eldi eða helvíti.
Það styrkir þá skoðun, að Tor-
quemada hafi á sinn hátt verið
heiðarleg sál, að hann neytti
stöðu sinnar aldrei sjálfum sér
til auðgunar, og skorti hann þó
ekki tækifæri til þess, þar eð
eignir allra uppvísra trúvillinga
voru gerðar upptækar og voru
inkvisitornum ætlaðar ríflegar
prósentur af því fé. Þeim aurum
varði Torquemada til styrktar
kirkjum og klaustrum, en lifði
sjálfur jafn fábreyttu lífi sem
fyrr. Eini munaðurinn, sem hann
leyfði sér, var fjölmennuv líf-
vörður, sem sjálfsagt hefur ekki
verið vanþörf á. Aldrei neytti
hann heldur matar án þess að
hafa við hönd sér tungu úr
skorpíón, en þetta sérstaka líf-
færi var talið búa ylir eindæma
kyngi gegn eitrun.
Þótt heldur drægi úr ógnun
Rannsóknarréttarins eftir dauða
stórmeistara hans, var hann þó
við lýði í þrjú hundruð ár í við-
bót, sóma og hag Spánar til stór-
tjóns. Þar að auki voru að
spænskri fyrirmynd stofnaðir
rannsóknardómstólar um trú-
villu í mörgum öðrum Evrópu-
löndum. Slík fyrirmynd varð
þessi guðhrædda ófreskja sinni
samtíð og öldunum á eftir.
ívan hræðilegi.
Um ívan þennan, síðasta af-
komanda Hræreks (Rúriks) Vær-
ingja í rússnesku hásæti og
fyrsta rússneska keisarann (sar-
inn), hefur verið sagt, að hann
hafi „farið út fyrir öll þau mörk,
er Skaparinn hafi sett skepnum
sínum um illgerðir“. Og líklega
er þjóðhöfðingi þessi, þegar allt
kemur til alls, viðbjóðslegasta
skepnan af öllum þeim, semtekn-
ir . eru til meðferðar í greinum
þessum. Hjá flestum hinna tólf
má þrátt fyrir allt finna ýmsa já-
kvæða eiginleika, sem velcjasam-
úðarvott þótt lítill kunni að vera
hjá þeim er skyggnast í ævir
þeirra. En við ívan hræðiiega
skilur maður með afdráttarlaus-
um viðbjóði.
Kannski mætti færa honum til
afsökunar, að Rússland sextándu
aldar var flestum ríkjurn verr
úr garði gert til að ala upp nokk-
ur guðsbörn. Andi Mongólanna,
þeirrar óþjóðar morðingja og
nauðgara, sem drottnað höfðu yf-
ir landinu í aldaraðir eftir daga
Gengis Kans, sveif þar enn yfir
vötnunum. Líf íbúanna mótaðist
af einangrun, menningarlausum
ruddaskap og svartri villi-
mennsku.
Svo er sagt, að eftirlætisleikur
ívans litla í bernsku hafi verið
að hrinda hundum framaf háum
múrum og sjá þá engjast í fallinu
og knosast á steinstéttum undir
niðri. Þegar hann komst til vits
og ára, varð honum fljótlega ljós
sú gleðilega staðreynd, að sem
þjóðhöfðingi hafði hann tak-
markalaust vald á lífi og eignum
þegnanna, samkvæmt mongólskri
fyrirmynd. Uppáhaldsdægra-
stytting hans varð nú um hríð að
fara í gönguferðir um götur
Moskvu, berja á vegfarendum
sér til gamans og nauðga á al-