Vikan - 14.04.1966, Qupperneq 27

ins og
ið hesttiúsi
urnveginn sama svæði og nú heftir
Holland. Tilgangur hans var ekki
aðeins sá, að stöðva yfirgang
Franka, heldur og að stórauka enn
ítök Dana í verzlun álfunnar. Frfs-
ar voru sú germönsk þjóð á megin-
landinu, er hvað nákomnust var
Norðurlandabúum. Þeir voru táp-
miklir sjómenn og kaupmenn og á
áttundu öld, þegar Miðjarðarhafs-
verzluninni hnignaði vegna her-
hlaupa Araba, færðust miðstöðvar
viðskipta ( álfunni norður á bóg-
inn og varð Rín aðaltengiliðurinn.
Mikinn hluta áttundu aldar og
lengra fram sigldu kuggar Frísanna
með vörur fram og aftur milli
Norðursjávarlandanna og allt til
Eystrasalts; Dorestad skammt frá
Rínarósum var helzta verzlunarborg
þeirra, á þeirri tíð líklega sú auð-
ugasta í álfunni. Karl Hamar, afi
Karlamagnúsar, sá er stöðvaði Ar-
aba við Tours, lagði Frísa undir
Frankaveldi, og varð verzlun þeirra
ríkinu auðvitað til mikilla þrifa.
Goðfreður varð sigursæll í Frfs-
landi; hernam landið og tók mikið
fégjald af ibúunum. Hafði hann
fullan hug á að sækja þaðan að
höfuðborg Karls, Aachen, en var
þá veginn af einum liðsmanna sinna
út af einhverjum smámunum. Fór
þá herhlaup Dana allt út um þúf-
ur, og Frísland gekk þeim úr greip-
um. Þetta gerðist árið 810.
Hnignun Frankaveldis.
Karl sá gerla, að Danir voru eng-
in lömb að leika við. Lét hann
koma upp víðtæku varnarkerfi með
ströndum fram t ríki sínu, enda
urðu Frankar fyrir litlum frekari
ónáðum af völdum Víkinga næstu
áratugina, meðan þeir Karl og son-
ur hans, Lúðvík guðhræddi, sátu
að völdum. Að frátalinni nefndri
innrás Goðfreðs kvað raunar lítið
að Víkingum í vesturvegi um þess-
ar mundir, þótt fyrstu vikingaferða
sé getið í annálum nokkru fyrir
aldamótin 800. Af þeim er hvað
frægust árásin á klaustrið á Lind-
isfarne við Norðymbralandsstrend-
ur,- voru munkar þessa staðar kvist-
aðir niður af mikilli grimmd og
sumir kvaldir. Víkingar þeir, sem
hér voru að verki, munu hafa ver-
ið norskir. Annars treystu norrænir
menn sér lítt til árása á England
fyrstu áratugi níundu aldar. Eng-
land var þá að vísu klofið í nokk-
ur ríki, en sum þeirra voru all-
voldug og bjuggu við mikla menn-
ingu, er bjó að erfðavenjum aftan
úr heiðni og kristinn dómur hafði
samlagazt furðu árekstralitið. Þv(
til áréttingar má nefna, að trúboð og
menningarstarfsemi á meginlandi
álfunnar á þesari tíð hvíldi að
mestu á herðum engilsaxneskra
manna; jafnvel Karl mikli sótti til
þeirra kennara og fræðimenn.
(rland fékk h insvegar að kenna
eftirminnilega á árásum Víkinga —
aðallega norskra — þegar frá upp-
hafi aldarinnar, enda var landið
klofið í mörg máttvana smáríki.
Skotar urðu einnig snemma fyrir
ónáðum af hálfu Norðmanna, sem
munu hafa byggt Hjaltland og
Orkneyjar þegar fyrir upphaf vík-
ingaaldar.
Þegar kom fram á fjórða tug
níundu aldar, tóku á ný að magn-
ast árásir Víkinga á Frankaveldi,
enda var það ríki nú í hraðri hnign-
un. Olli þar miklu um, að Lúðvtk
keisari Karlsson var hinn mesti aum-
ingi en synir hans óráðsiumenn og
ribbaldar; fóru þeir í hár saman
út af ríkinu þegar að föður sínum
ódauðum. Ekki er að efa, að menn
á Norðurlöndum hafi vandlega
fylgzt með ganginum [ pólitíkinni
suður frá og verið fljótir að grípa
gæsir þar sem gáfust.
Rínarlönd í loga.
834 réðust Danir að nýju á Frís-
land, náðu því á vald sitt og rupl-
uðu Dorestad, sem áreiðanlega var
feitasti biti, sem Víkingar höfðu
fram til þessa komizt t. 845 rændu
þeir Hamborg. Höfðu þeir Frfsland
Framhald á bls. 48.
NorSurlandabúar á víktngaöld voru
snillingar í listvefnaði, og litríkir bún-
ingar Víkinga báru því vitni.
Þótt Víkingar ættu beztu hafskip sinna
tima, þá olli frankneska riddaraliðið
þeim oft miklum vandræðum í land-
orrustum. Þessi teikning á að sýna þá
á flótta undan riddurum.
Víkingar sitja um París. Mynd-
in er seinna tíma málverk, franskt.
VIKAN 15. tbl. 27