Vikan - 14.04.1966, Qupperneq 48

Víkingarnir
Framhald af bls. 27.
að mestu á valdi sínu lengst af
aldarinnar og notuðu það sem bæki-
stöð til árása á England og Frakk-
land. Þaðan herjuðu þeir einnig
langt suður með Rín og brenndu
borgir eins og Köln, Bonn, Koblenz
og Trier. Aachen rændu þeir einn-
ig, notuðu dómkirkju staðarins fyr-
ir hesthús og brenndu höll Karla-
magnúsar. Voldugasta ríki kristinna
manna var orðið að fótaþurrku
heiðingja norðan af útskögum.
rændu þeir París; stýrði þeim leið-
angri Ragnar nokkur, sem er tal-
inn hafa verið loðbrók sú, er fræg-
ust hefur orðið í (slenzkum sögum.
Karl sköllótti, konungur Vestur-
Franka og sonarsonur Karlamagn-
úsar, keypti hann loks af höndum
sér fyrir ógrynni fjár. Ekki var ham-
ingjan þó einhliða á bandi Ragnars,
því á heimleiðinni komst pest upp
í liði hans og drap eitthvað af
fólki. Lofuðu Frakkar þá Guð og
kenndu krankleikann heilögum Ger-
manusi, en kirkju hans höfðu Vík-
ingar ruplað. Dó Ragnar sjálfur úr
plágunni, segir sögn þessi, þótt okk-
hörmungar þær, er yfir þessi sömu
lönd gengu í upphafi síðari heims-
styrjaldar.
Kristindómur á vonarvöl.
Ekki verður því neitað, að yfir-
völd Frankaríkis á þessum tíma
gerðu einstaka sinnum myndarleg-
ar tilraunir til að reka þessa skelfi-
legu heiðingja af höndum sér, en
voru sjaldan sigursæl. Ungur prins
af Karlungaætt, Lúðvík stami, stóð
sig hvað bezt í þeim erjum, en átti
ekki löngu lífi að fagna. Piltur
þessi var nefnilega með þeim ó-
sköpum fæddur, að hann trylltist
við Víkinga á sléttum velli, en
borgaði þeim þess í stað fé til að
fara frá borginni og leyfði þeim
góðfúslega að halda áfram suður
í Búrgund. Olli þar sjálfsagt nokkru
um, að greifi sá, er yfir þeim lands-
hluta réði og Bósi (Boso) hét, hafði
þá nýskeð brugðið trúnaði við keis-
ara og gerst sjálfstæður þjóðkon-
ungur. Hefur Karl því talið honum
meira en mátulegt að fá Víkinga
á hálsinn.
Vörn Parísar má heita undantekn-
ing, því yfirleitt áttu Víkingar engri
sigursælli mótspyrnu að mæta af
Franka hálfu á þessum árum. Þá
Upp úr 880 brást gæfan þó Vík-
ingum í Þýzkalandi og Hollandi.
Tókst mönnum Karls keisara digra,
sem annars var mesti vesalingur,
eins og flestir afkomendur Karla-
magnúsar, að myrða foringja þeirra
með svikum. Misstu Danir eftir það
ítök sín í austurhluta Frankaríkis,
og kvað lítt að hernaði þeirra þar
uppfrá því. Mikið atriði í þessu
sambandi var það, að Danir áttu
nú sem mest að vinna í Frakklandi
og Englandi, auk þess sem þá
virðist hafa skort öfluga konungs-
stjórn, er ætt Goðfreðs var liðin
undir lok.
Ragnar loðbrók og Heilagur Ger-
manus.
Um 840 tóku Víkingar að sækja
Frakkland heim, og héldu þeim ó-
velkomnu vísitasíum áfram framyf-
ir fyrsta tug tíundu aldar. Rændu
þeir þar og brenndu til dæmis borg-
ir eins og Rouen, Chartres og Tours,
með öðrum orðum sagt auðugustu
og fjölbýlustu staði landsins. 845
ar fornsögur hermi að Englending-
ar hafi notað hann til fóðurs skrið-
kvikindum.
Sá var háttur Víkinga, að koma
sér upp bækistöð eða vígi í lönd
um þeim, er þeir herjuðu á, eink-
um í námunda við fljótsmynni. í
Frakklandi hreiðruðu þeir þannig
einkum um sig á eyjum í Signu og
Leiru og herjuðu þaðan vítt og
breitt um landið. Sátu Danir eink-
um við fyrrnefndu ána, en Norð-
menn við þá síðarnefndu, en sam-
vinna þessara þjóða um ránskap-
inn var góð. Hernaður Víkinga á
meginlandinu — einkum þó í Frakk-
landi og Belgíu — var hvað svæsn-
astur á árabilinu 878—892, enda
hörfuðu þá margir þeirra yfir til
meginlandsins frá Englandi, þar
sem Elfráður ríki af Wessex kreppti
þá sem mest að þeim. „Enginn sá
vegur er í landinu", segja frankn-
eskar króníkur þessara ára, „að
hann sé ekki stráður líkum presta,
leikmanna, kvenna, barna og brjóst-
mylkinga". Minnir þessi lýsing á
er hann sá pils, og eitt sinn er hann
í óðagoti elti kvenmann innum lág-
ar dyr, rak hann sig uppundir og
dauðrotaðist. Þá hafa Víkingar
sjálfsagt hlegið.
885 ákváðu Signuvíkingar að
herja suður í Búrgund, en París var
þröskuldur á þeirri leið. Réðust Vík-
ingar þá að borginni, þar sem fátt
manna var til varnar, en víggirð-
ingar góðar. Varð Víkingum því
ekki ágengt, en fengu nokkuð mann-
spell af sjóðandi olíu og bráðnu
biki, sem Parísingar helltu yfir þá
af miklu örlæti. Þá lágu dýrlingar
borgarinnar ekki á liði sínu frekar
en fyrri daginn, ef trúa má frönsk-
um Klausturbókum, einkum German-
us (St. Germain) sá, er drap Ragnar
úr pest. Var hann í þetta sinn
skæður með að breyta neysluvatni
Víkinga í blóð, einkum ef þeir tóku
það úr brunnum, sem honum höfðu
verið vígðir. Hrundu borgararnir
öllum áhlaupum, uns Karl keisari
digri kom á vettvang með miklu
liði. Hann þorði þó ekki að berjast
kunnu hinir fyrrnefndu vel að not-
færa sér sundrung hinna ýmsu höfð-
ingja og þjóðarbrota landsins, til
dæmis hefðbundna andúð Akvítana
í Suður-Frakklandi, sem nátengdir
voru rómverskum og keltneskum
erfðum, á Frönkum norðurlandsins.
Gætti á þessum tímum á megin-
landinu mikils vonleysis um fram-
tíð keisaraveldisins og kristninnar
í heild, enda bar það ósjaldan við,
Ilvernig gengur
þaö meö tilraun-
ina, aö gera f6lk
ósýnilegt.
VIKAN 15. tbl.