Vikan - 04.01.1968, Blaðsíða 36

Hollenzk vaðstlgvél frá
HEVEA útsölustaðlr um allt land
Heildsölubirgðir: Hverfis9S,u 82 — Sími 11788
stígvélin eru ódýr og endlngargóO
Kvenstígvél, karlmanna-
stígvél, sgóstigvél,
drengjastígvél, barna-
stfgvél.
óaðgengilegur dugnaðarmaður,
sem var ólíkt meira gefinn fyrir
framkvæmdir en orð. Fyrirmæl-
in sem hann fékk voru á þá leið,
að hlutverk hans ætti að vera
„eyðilegging og tvístrun hernað-
ar-, iðnaðar- og efnahagskerfis
Þýzkalands; ennfremur að grafa
undan baráttuþreki þýzku þjóð-
arinnar að því marki, að dugur
hennar til vopnaðrar mótstöðu
iamist svo alvarlega, að það hafi
úrslitaáhrif." Þessi skuggalega
tilskipun var gefin út á Kasa-
bianka-ráðstefnunni, þar sem
þeir Churchill og Roosevelt hitt-
ust, svo að ekki þarf að efast um
fulla ábyrgð gömlu mannanna á
efni hennar og orðalagi.
Fyrirmælin um að „grafa und-
an baráttuþreki þýzku þjóðarinn-
ar“ gátu naumast þýtt annað en
að loftárásum yrði nú ekki ein-
ungis beitt gegn herbækistöðv-
um, verksmiðjum og samgöngu-
tækjum, heldur og óbreyttum
borgurum, enda varð niðurstaða
þeirra sú. En engu að síður voru
mannvirki látin ganga fyrir fólk-
inu — ennþá. Borgir þær, sem
ráðizt var á, voru yfirleitt mik-
ilvægar iðnaðarborgir, hafnar-
borgir eða samgöngumiðstöðvar.
Borgir, sem á engan hátt gátu
talizt mikilvægar fyrir stríðs-
rekstur Þjóðverja og höfðu inn-
an vébanda sinna hvorki her-
gagnaverksmiðjur eða meiri hátt-
ar járnbrautarmiðstöðvar, heldur
aðeins fólk, sluppu lengi vel við
árásir. Dresden var ein slíkra
borga.
Það sýndi sig fljótlega að hinn
endurbætti, brezki sprengjuflug-
her var eitthvert skæðasta og
ógurlegasta hernaðartæki, sem
nokkru sinni hafði komið fram.
Högg þau er hann greiddi óvin-
inum voru svo hrikaleg, að jafn-
veJ svæsnustu atlögur þýzka
flughersins að brezkum borgum
minntu nánast á meinlitla löðr-
unga í samanburðinum. Astæð-
urnar voru meðal annarra þær,
að leilar- og miðunartækni Breta
var nú orðin enn fullkomnari en
sú, sem Þjóðverjar höfðu á valdi
sínu, og þar að auki notuðu þeir
miklu meira af íkveikjusprengj-
um. Bálin, sem sprengjur þessar
kveiktu, voru svo gífurleg að oft
urðu þau að hreinum fellibyljum
úr eldi, sem þurrkuðu út allt líf
á stórum svæðum á svipstundu.
Margir voru þeir, sem stiknuðu
lifandi í þessum surtarlogum
Harrisar flugmarskálks, en hinir
þó miklu fleiri, sem létust af
kolsýringseitrun og súrefnis-
skorti, því að eldstormarnir átu
súrefnið úr andrúmsloftinu.
Hin fyrsta af meiriháttar árás-
um brezka sprengjuflughersins
eftir að honum óx fiskur um
hrygg var gerð á Wuppertal í
suðurjaðri Ruhrhéraðs nóttina
milli tuttugasta og níunda og
þrítugasta maí 1943. Höfuðmark-
mið aðgerðarinnar var rafaflstöð
ein mikil í borginni. Rúmlega
sjö hundruð sprengjuflugvélar
tóku þátt í árásinni, sem olli
gífuriegu eignatjóni og dauða
nærri tvö þúsund og fimm hundr-
uð manna. Til samanburðar má
geta þess að í árás þýzka flug-
hersins á Coventry, sem þótti
einhver sú ógnvænlegasta af
loftárásum Þjóðverja á brezkar
borgir, fórust aðeins tæplega
fjögur hundruð manns.
Þó var atlagan að Wuppertal
aðeins smáræði hjá því, sem
koma átti- Tuttugasta júlí réð-
ust Bretar á Hamborg, og var sú
loftárás hin hroðalegasta, sem
gerð hafði verið í sögunni til
þessa. Hamborgarar urðu fyrstir
manna til að kynnast að ráði því
skelfilega fyrirbrigði, sem eld-
stormurinn er, fellibylur úr báli,
sem eyðir öllu, sem fyrir verður,
mannvirkjum, fólki og andrúms-
lofti, og gerir hvers konar varn-
ar- og björgunarráðstafanir að
aumkunarverðum skrípaleik. —
Heil hverfi voru þurrkuð út,
einkum í miðborginni, og nærri
fimmtíu þúsund manns fórust,
eða nærri jafnmargir og í öllum
loftárásum Þjóðverja á Bretland.
Næsta stórárásin var gerð að-
faranótt tuttugasta og þriðja
október á iðnaðarborgina Kassel
í Hessen, þar sem Þjóðverjar
framleiddu flesta skriðdreka
sína. Einnig sú árás heppnaðist
eins og bezt varð á kosið, frá
sjónarmiði árásaraðilanna. Lang-
flestir flugmannanna hæfðu
beint í mark, meirihluti borgar-
innar var lagður í rústir og
nærri átta þúsund manns fórust.
Atvinnulíf borgarinnar var ger-
samlega lamað um langt skeið.
Sem eðlilegt má kalla, efuðust
margir um siðferðilegt réttmæti
loftárásanna, ekki einungis aðil-
ar í hlutlausum löndum, heldur
og í Bretlandi sjálfu. Þeir sem
þar gerðust til að mótmæla
grimmd loftsóknarinnar og
hranndrápum á óbreyttum borg-
urum voru meðal annarra ýmsir
þingmenn verkamannaflokksins
og forystumenn kirkjunnar,
þeirra fremstur í flokki dr- Bell,
biskup í Chichester. En stjórnar-
völdin og yfirmenn flughersins
létu sig þær aðfinnslur litlu
skipta. Loftsókninni var haldið
áfram af sívaxandi kappi. Nú
var flugher Bandaríkjanna far-
inn að taka þátt í henni af full-
um krafti og auk þess öflugar
flugsveitir frá Kanada, Ástralíu
og jafnvel ríkjum, sem Þjóðverj-
ar höfðu hernumið, svo sem Nor-
egi.
Sumarið 1944 dró um hríð úr
loftsókninni gegn Þýzkalandi. Þá
hófu Þjóðverjar eldflaugaárásir
á Bretland, og lagði þá flugher
bandamanna megináherzlu á að
finna skotstöðvarnar og eyði-
leggja þær. Þar að auki höfðu
sprengiflugflotar þeirra ærið
verk að vinna í Frakklandi og
Niðurlöndum eftir innrásina í
Normandí. Einnig höfðu loft-
varnir Þjóðverja farið harðnandi
og flugsveitir þær, sem réðust á
Þýzkaland, beðið sívaxandi tjón.
36 VIKAN !■ tbl-