Vikan - 04.01.1968, Blaðsíða 40

gegn Sovétmönnum. Gerðu Bret-
ar sér og vonir um, að ef þeim
nú tækist að þurrka út nokkrar
þýzkar þorgir á nógu áhrifamik-
inn og ægilegan hátt, myndi bar-
áttuþrek þýzks almennings
hjaðna. Þar með yrði stríðinu
tokið í einu vetfangi.
Sir Arthur Harris stakk nú
upp á nokkrum borgum, sem
heppilegt væri að ráðast á sam-
kvæmt þessari áætlun, þar eð
þær hefðu gildi sem samgöngu-
miðstöðvar fyrir austurvígstöðv-
arnar og hýstu auk þess fjölda
flóttafólks. Ef ráðizt yrði á borg-
ir, sem yfirfylltar væru af flótla-
mönnum, hlyti það að skapa að
baki þýzku víglínunnar ringul-
reið er torvelda myndi samgöng-
ur við vígstöðvarnar. Ein þeirra
borga, sem þessi grimmúðlega
atlaga Harrisar átti að ná til,
var Dresden. Churchill var fljót-
ur að lýsa ánægju sinni með
þessa áætlun, þótt ekki sé til
þess vitað að hann hafi haft
neinn sérstakan áhuga á eyðingu
Dresdenar. Flugmálaráðherrann,
Sir Archibald Sinclair, var á
sama máli. Hann var þeirrar
skoðunar að Dresden, Leipzig,
Chemnitz og fleiri borgir, sem
hingað til höfðu að mestu slopp-
ið við árásir, hefðu nú öðlazt
nokkra hernaðarþýðingu vegna
nágrennisins við austurvígstöðv-
arnar- Lagði Sinclair megin-
áherzlu á að olíustöðvar í borg-
um þessum yrðu eyðilagðar,
hvar sem þær fyndust. Áhugi
herramanna þessara og þá eink-
um forsætisráðherrans varð til
þess, að yfirmenn flughersins
hröðuðu mjög framkvæmdum
í sambandi við hina nýju áætl-
un, sem hlotið hafði dulnefnið
Thunderclap (þrumugnýr). —
Bandaríkjamenn fengust til sam-
starfs um þetta hryllilega morð-
prógramm —- hikandi þó og með
ýmislegum fyrirvara — og að
loknum fundi þeirra Sir Art-
hurs Tedders og Carls Spaatz,
yfirhershöfðingja flugherja
bandamanna, var gefin út til-
skipun, þar sem kveðið var blá-
kalt svo að orði, að ráðizt skyldi
á Berlín, Leipzig, Dresden og
önnur þéttbýlissvæði í austan-
verðu Þýzkalandi, í þeim til-
gangi að sprengja flóttafólkið,
sem þar hafði leitað hælis fyrir
sovézka barbaraskrílnum, út á
á gaddinn. Var gert ráð fyrir að
það myndi þá teppa alla vegi og
þannig hindra aðflutninga til
hersveita Þjóðverja á vígstöðvun-
um. í þessari tilskipun var ekki
verið að afsaka Thunderclap með
hjali um olíustöðvar og sam-
göngumiðstöðvar, heldur var af
hrollvekjandi hreinskilni lýst yf-
ir, að takmark árásanna væru
óbreyttir borgarar og þá fyrst og
fremst hrjáð og örmagna flótta-
fólk, sem þegar hafði fengið
ærna reynslu af skelfingum
stríðsins.
Thunderclap hófst fyrir alvöru
40 VIKAN 1 tbl-
síðdegis þriðja febrúar, er þús-
und flugvirki bandarísk réðust á
Berlín og ollu miklu tjóni. Síðan
voru gerðar harðar árásir á
Magdeburg og Chemnitz. Sam-
kvæmt áætluninni gat því ekki
liðið á löngu áður en Dresden
yrðu gerð sömu skil. Þess er að
vísu skylt að geta, að í forustu-
liði flugherja bandamanna voru
þó nokkrir menn svo greinar-
góðir, að þeir efuðust um siðferð-
islegt réttmæti slíkrar árásar og
einnig að hún hefði nokkra
hernaðarþýðingu- Þeirra á meðal
var Sir Robert Saundby, næst-
ráðandi Harrisar. Harris sjálfur
virðist ekki hafa verið laus við
efasemdir, því það var með hans
samþykki að Saundby hafði sam-
band við flugmálaráðuneytið og
spurði, hvort nokkur meining
væri í því að hafa Dresden á
árásarlistanum. Ráðuneytið vís-
aði málinu áfram til þeirra
Churchills og Sir Charlesar
Portals, yfirmanns foringjaráðs
flughersins (undir það heyrðu
þeir Harris og Saundby), sem þá
voru á þríveldaráðstefnunni í
Jalta. Frá Jalta var svarað um
hæl að Dresden skyldi ekki strik-
uð út af listanum. Ekki er vitað
með vissu hvort Portal tók þessa
ákvörðun upp á eigin spýtur eða
ráðgaðist við Churchill fyrst, en
hið síðarnefnda er trúlegra.
Kunnugt er að gamla manninum
var mjög í mun að geta hampað
framan í Stalín, vin sinn, ein-
hverju stórafreki af hálfu brezka
flughersins áður ráðstefnunni
lyki. Hitt hefur hinn aldni stríðs-
þjarkur líklega ekki hugsað út í,
að héðan af var ómögulegt að
koma árásinni í framkvæmd fyr-
ir lok ráðstefnunnar.
Eftir að svarið barst frá Jalta,
var ekki um annað að ræða fyr-
ir þá Harris og Saundby en hraða
framkvæmd árásarinnar- Eða
eins og Harris sagði í endurminn-
ingum sínum: „Þegar hér var
komið, álitu mér miklu áhrifa-
meiri menn nauðsynlegt — af
hernaðarástæðum — að ráðast á
Dresden.“ „Þótt ég væri engan
veginn laus við efasemdir," sagði
Saundby síðar, „átti ég ekki ann-
ars kost en fyrirskipa þessa stór-
felldu loftárás."
☆
Dropar á strjálingi
Framhald af bl. 17.
— Þú ferð ekki til Lása, sagði
hún, komdu með mér í sveitina.
— Haha! Datt mér ekki í hug.
Og svo náttúrlega í Fíladelfíuna.
Svo þagnaði hann og sagði
kæruleysislega: Ég þarf að fara
annað. Það er beðið eftir mér.
— Ég hélt krakkarnir hefðu
ætlað að koma í kvöld, sagði hún-
— Já, sama er mér, sagði hann,
þau mega koma fyrir mér.
— Ætlarðu þá ekki að vera
heima?
— Ég verð einhvers staðar.
Hún fór á salernið við upp-
ganginn á þurrkloftinu og þar
dvaldist henni nokkrar mínútur,
hún þvoði sér í framan og greiddi
sér enn einu sinni, hún fór líka
úr bláu gallabuxunum og klæddi
sig í köflótt pils. Svo burstaði
hún tennurnar í fimmta sinn
þann , daginn með þessum sam-
eiginlega tannbursta þeirra. Loks
lét hún kalt vatn renna um hend-
urnar á sér og fannst hún hress-
ast mikið. Þegar hún kom fram
aftur sá hún hann hafði flutt
stólinn þeirra undir gluggann og
hún kom rétt mátulega lil að sjá
annan fótinn á honum hverfa upp
og út um gluggann.
— Steini, hvað ertu að gera?
Andartak stóð hún kyrr í sömu
sporum, svo flýtti hún sér að
stólnum, steig upp á hann og
leit út. Hún sá hann hvergi á
þakinu, hún sá bara autt, regn-
vott þakið og þökin á næstu hús-
um.
Hún steig niður af stólnum,
hún settist niður í sófann þar
sem hann hafði legið með hend-
ur í vösum fyrir fáeinum mínút-
um- Hún hafði ekki afl í sér til
að hlaupa niður þessa fimm stiga
í húsinu. Hún sat ennþá í sófan-
um þegar hún heyrði í síren-
unum. f stað þess að hækka og
síðan fjarlægjast eins og venju-
lega, þá héldu þær áfram að
hækka þangað til vælið ætlaði
að æra hana og hún tók fyrir
eyrun og lokaði þessum stóru,
bláu augum sínum. Loks þögn-
uðu sírenurnar og þá fyrst tók
hún eftir því að hann hafði sett
á fóninn lagið hennar What have
they done to the Rain.
☆
íslandsklukkan
Framhald af bls. 20.
I tilefni umskiptanna í hlutverka-
skipun Klukkunnar hittum við að
móli þó Brynjólf Jóhannesson og
Róbert Arnfinnsson, Jón Hreggviðs-
son hinn eldri og þann yngri. A
þessu stigi málsins er varla hægt
að ímynda sér annað en viturlega
hafi verið ráðið, þegar Róbert var
valinn sem eftirmaður Brynjólfs í
hlutverkinu. Um Brynjólf hefur
kunnur leikhúsmaður sagt, að hann
hafi „stokkið alskapaður úr höfði
Þalíu," og ég hef heyrt hörku-
greinda leikhúsgesti, sem sáu Ró-
bert í Nashyrningnum lonescus,
fullyrða því sem næst í blákaldri
alvöru, að þeir hafi með eigin aug-
um séð hann breytast í nashyrning.
Enda sagði Brynjólfur: Ég treysti
Róbert manna bezt í hlutverkið. —
Þetta er nú raunar ekki annað en
dæmi um eðlilegan gang lífsins,
að hinir yngri taki við af þeim
gömlu. Þetta er ekki heldur í fyrsta
sinn, sem tekið hefur verið við hlut-
verkum af mér. Það hefur til dæm-
is þegar verið gert f Gullna hlið-
Framhald á bls. 44.