Vikan - 24.04.1968, Blaðsíða 10

SJftNVARPID GETIIR VERII

Foreldrar og kennarar þurfa nú að glíma
við nýtt vandamál í velferðarríkinu: sión-
varpið og áhrif þess á börnin.
Þetta vandamál hefur verið rætt mikið á
Norðurlöndunum að undanförnu. Nágrannaþjóð-
ir okkar hafa horft á sjónvarp talsvert lengur
en við. Þess vegna er ekki ósennilegt, að vanda-
mál þeirra verði áður en varir einnig okkar
vandamál. Enginn ber á móti því, að siónvarp-
ið er áhrifamesta miðlunartæki, sem nútíminn
hefur fundið upp. Það hefur marga og góða
kosti. Það er m|ög menntandi þegar bezt læt-
ur, víkkar sióndeildarhring almennings og gerir
líf hans auðugra að skemmtun og tilbreytingu.
En sjónvarpið hefur líka sína ókosti. Það getur
gert menn að þrælum sínum, ríkt yfir lífi þeirra
og stoiið öllum tíma þeirra. Það ber þvl að gæta
hófs í að njóta þess og umfram allt gæta vel-
ferðar barnanna ( sambandi við þetta undra-
tæki.
.-«>»»»« ...
. / ■ -i»»nÉtÉiw *
Auðvitað sigrum við sjónvarpið, en ekki það
okkur. En til þess að svo verði þurfum við að
gera okkur jafnt grein fyrir göllum sjónvarpsins
og kostum þess. Við þurfum að nióta kosta
þess, en búa þannig um hnútana, að gallar
þess skaði okkur ekki.
Það væri því ekki úr vegi, að rekja í stuttu
máli svolítið af umræðum nágranna okkar um
stærsta ókost siónvarpsins: slæm áhrif þess á
börnin.
Því verður ekki á móti mælt, að það er afar
óhollt fyrir börn að horfa á sjónvarp heilu kvöld-
in, fram undir miðnætti eða jafnvel lengur. Þeg-
ar þau mæta í skólanum daginn eftir, eru þau
svefnvana og sljó og alls ekki móttækileg fyrir
þeirri fræðslu, sem reynt er að koma á fram-
færi við þau í skólanum.
Skólastjóri í Nordland ( Noregi, Olav Nyás að
nafni, er einn af mörgum uppeldisfræðingum,
sem hafa hafið baráttu fyrir skynsamlegri notk-
un siónvarps með tilliti til barnanna.
,,Það er foreldrunum að kenna, ef börnin fá
ekki nægilegan svefn vegna sjónvarpsins," sagði
Nyás í blaðaviðtali nýlega. „Þetta bitnar fyrst
og fremst á skólunum, því að það er vonlítið
að ætla sér að kenna börnum, sem mæta morg-
un eftir morgun grútsyfiuð og sljó í skólann.
Þreyta og sljóleiki eru stærstu vandamálin, sem
skólar í Noregi þurfa nú að glíma við. Ástandið
í þessum efnum er skárra úti á landsbyggðinni,
þar sem börn njóta meiri útiveru við ýmis létt
störf, sem þau eru látin inna af hendi. Til
skamms tíma voru börnin í borgunum allt of
lengi úti á kvöldin. Þetta var áður stærsta vanda-
mál okkar. En nú eru þau ekki lengur úti að
flækiast fram eftir öllum kvöldum, heldur sitja
( stofunni heima hjá sér og glápa á sjónvarpið.
Af tvennu illu er hið síðari lítið skárra."
í viðtölum við skólastióra hafa margir for-
eldrar lýst því yfir, að þeir séu í rauninni með
öllu varnarlausir gagnvart þessu volduga tæki,
sjónvarpinu. Þeir eru sjálfir margir hverjir á
góðri leið með að verða þrælar sjónvarpsins og
tekst ekki að koma börnunum í rúmið, áður en
þeir dagskrárliðir hefjast, sem bannaðir eru
fyrir börn. Margir foreldrar biðja börn sín með
góðu að fara að hátta, en þegar þau hlýða
því ekki, veigra þeir sér við að beita þau hörðu
og stofna heimilisfriðnum í voða. Þeir hreinlega
nenna ekki að standa í slíku, enda gæti það
kostað það, að þeir misstu sjálfir af góðum
sjónvarpsþætti!
Það gefur auga leið, hversu hættulegt er,
þegar foreldrar gefast þannig upp fyrir börnum
sínum og sjónvarpinu. Segja má, að foreldrar
sem ekki geta haft reglu á þessum hlutum eins
og öðrum, séu ekki færir um að ala upp börn
sín. Þetta má til sanns vegar færa. En skóla-
stjórar nefna ískyggilega mörg dæmi um ágæta
foreldra og uppalendur, sem hafi gefizt upp
fyrir sjónvarpinu. Þess vegna þurfi að koma
þeim til hjálpar og reyna að búa til einhverjar
almennar reglur um sjónvarp og börn, sem öll
heimili fara eftir. Hið erfiðasta fyrir foreldr-
ana er einmitt, þegar börn þeirra fullyrða, að
börn nágrannanna fái að horfa á sjónvarp eftir
eigin geðþótta og þar fram eftir götunum.
Hugsanlegt væri, að skólar semdu almennar
reglur og létu börnin hafa þær með sér heim
10 VTKAN