Vikan - 25.07.1968, Blaðsíða 24

LATUNSHNAPPUR A
VARDBEKGIOG
.v TJ ■ ‘T1 rrr-— .na
BBSIN SEM traiT
TiMASPRENGJA
EFT!R DAG ÞORLESFSSON
Á síðastliðnu vori fór blaða-
maður Vikunnar með Dettifossi
í siglingu ti! hafna í Svíþjóð,
Finnlandi, Sovétríkjunum og
Póllandi. Þessi grein er sú
fyrsta sem varð til uppúr þeirri
för, þankabrot frá ferðinni út
og kynningu við nakta kletta
Bohúsléns, rauðhærða beina-
grind og sögulegan látúns-
hnapp í Varbergskastaia, við-
kvæmni sovézkra yfirvalda
gagnvart auðvaldssúkkulaði
o.fl.
agt var af stað frá Hafnarfirði. Ég vissi
þá að Vestmannaeyjar yrðu fyrsta við-
komuhöfn, en ekki að Reykjavík kæmi
næst í röðinni. Þó var það svo.
Áætlun vinur minn. Á Dettifossi var
brosað þegar það orð var nefnt. Það er eitt-
hvað sem getur passað fyrir flugvélar og
auðvitað Gullfoss. En ekki þríburana —
Dettifoss, Goðafoss, Lagarfoss — og önnur
fragtskip. Þeirra áætlanir eru ævinlega gædd-
ar nokkrum teygjanleik. Engum hér á Detti-
fossi dettur í hug að æsa sig upp þótt fáein-
um dögum skakki til eða frá um einhvern
túrinn.
Áætlun vinur minn. Jú, það yrði að vísu
haldið til Eyja, en Goðinn er að ryðjast útúr
ísnum fyrir norðan og aldrei að vita nema
hann komist suður á morgun. Ef svo fer,
verðum við að snúa til Reykjavíkur, því
hann er með vörur sem áttu að fara í Detti-
foss. Og þegar við komumst út — enginn
veit hve langan tíma það getur tekið, þeir
eru vanir að hafa sína hentisemi með við-
tökurnar þarna úti í Rússkí. Um áramótin
urðum við að bíða í næstum þrjár vikur
útaf Klajpeda.
Og Goðinn hafði sig auðvitað útúr ísnum,
eitthvað skrámaður að framan en annars
heill. Það var hans síðasta afrek áður en
Eitt aðalstarfið um borð er að berja ryð, menja og
mála. Hér er Gunnar Steingrímsson, háseti, að skrýða
annan ,,biskupinn“ (ventilinn) rétt við Kungshamn.
hann var seldur til Líberíu. Það ríki státar
af einum stærsta verzlunarflota heims en á
þó varla fleytu svo heitið geti. Þessi þver-
sögn er þannig til komin að samhaldssamir
útgerðarmenn svo sem Onassis hinn gríski
sjá sér hag í því að skrá skip sín undir fána
spilltra afturhaldskotríkja á borð við Lí-
beríu og Panama, því þar er ekki verið að
spyrja um tryggingagjöld, skipaskoðun og
annað, sem sjálfsagt þykir hjá sæmilega
mönnuðum þjóðum. Þannig spara reiðararn-
ir sér óhemju fúlgur, sem þeir geta þá notað
í spilabanka og kampavínssvall með fok-
dýrum yfirstéttarhórum.
í Eyjum var stoppað daglangt. Ég lét fara
vel um mig í landi hjá kunningjafólki mínu,
Gísla Eyjólfssyni og fjölskyldu, las Tyrkjarán
Jóns Helgasonar, drakk Southern Comfort,
borðaði fýlsegg, Það er feiknagóður réttur,
þótt hvítan sé glær og seig í sér. Eyjarnar
eru byggðarlag, sem hafa skemmtilega sér-
stöðu um margt. Hin sérkennilega náttúra
þeirra og atvinnulíf hefur skapað menningar-
arfleifð, sem sker sig úr. Þegar maður heyr-
ir fróða Vestmanneyinga tala um róðra og
bjargsig, bregður oft fyrir orðum og orða-
samböndum, sem ekki koma fyrir annars-
staðar.
Það var farið frá Eyjum um kvöldið. Það
var kappróðrabátur fyrir utan hafnarmynnið
og reri þvert á stefnu okkar; þeir voru að
æfa sig fyrir sjómannadaginn. Upp og nið-
ur með bjargveggnum sem skartar mórauð-
urn og grænleitum litbrigðum sveif þetta
fræga fuglager sem öldum saman var helzta
lífsbjörg þessa staðar, en í grónum tóm á
fremstu nöfum voru sauðkindur á beit.
Krókurinn til Reykjavíkur varð til þess að
þar bættust skipinu þrír farþegar í viðbót,
tvær dömur kanadískar og danskur listmál-
íiri. Auk þess voru með í förinni tvær ungar
dætur Antons bryta og kona Sigurþórs raf-
virkja. Það er ekki nema eðlilegt að sjómenn
taki konur sinar og börn einstaka sinnum
með sér í millilandatúra, menn sem hafa úti-
vistir svo langar að heita má að þeir komi
ekki heim til sin öðruvísi en sem fárra nátta
gestir.
LAMBHAGANESS.
Norður-Atlantshafið er á alþjóðavettvangi
talið viðsjárverðari siglingaleið en flest eða
öll höf önnur vegna illviðra og stórsjóa; er
þar af leiðandi í alþjóðalögum bannað að
Frá Smögcn, smábæ í skerjagarðinum rétt hjá
Kungshamn. Mcðtram bryggjunum eru sjóbúðir,
margar ævagamlar.
hlaða skip sem um það fara jafnmikið þeim,
er rása um hlýrri höf og suðlægari. En ekki
var veðravonzku til að dreifa í þessari ferð,
því varla gat heitið að í henni hreyfðist
nokkurntíma alda á leiðinni til Færeyja
merlaði sólgull sjó en afturundan grillti í
blágnúpa fjallkonunnar. Eftir að yfir þá
vatnaði sást ekki land fyrr en móaði fyrir
Suðurey í Færeyjum, næst grillti í einhverja
Hjaltlandseyja. Milli þessara tveggja eyja-
klasa er enginn óravegur og gegnir því nokk-
urri furðu að Færeyjar skuli fyrst hafa
byggst skömmu á undan fslandi, en eyjarnar
norður af Skotlandi kváðu hinsvegar, forn-
leifum samkvæmt, hafa verið byggð ból frá
ómunatíð. Nú er enska töluð á Hjaltlandi,
en ekki munu liðnar nema þrjár aldir eða
svo síðan norræn tunga dó þar út. Ingi
skipstjóri segir mér, að eitt sinn hafi þeir á
Dettifossi siglt framhjá einni eyjunni sem
Fetlar heitir og þar sé tangi nokkur nefnd-
ur Lambhaganess. Þessar aumingja eyjar eru
nú fremur vanhirtur útkjálki Bretlands og
hafa eyjaskeggjar af þeim sökum tileinkað
sér þann uppreisnarhug, sem nú um stundir
lætur talsvert á sér kræla meðal fólks á út-
kjálkum Hins Sameinaða Konungsríkis: bæði
Skotar og Velsmenn heimta sjálfstjórn með
vaxandi hávaða og Hjaltlendingar og Orkn-
24 VIKAN 29- tbl-