Vikan - 25.07.1968, Blaðsíða 25

eyingar eru farnir að ympra á því á pöbb-
unum hjá sér að maklegast væri að þeir
segðu sig úr lögum við Englendinga en slægj-
ust í bland með Dönum eða Norðmönnum.
Á Norðursjónum tekur við búðingsgul
lognalda, samlit þeim himni sem þennan dag
hvelfist yfir innhaf þetta sem stöðugt er
krökkt af skipum í öllum mögulegum er-
indagerðum, stórir dallar á leið suður með
járngrýti frá Narvík, sífelld umferð frá Eng-
landi til borganna á norsku vesturströndinni,
Björgvinjar og Stafangurs, og síðast en ekki
sízt fiskiskip af ótal gerðum og þjóðum, sem
hér eru út um allt. Net þeirra liggja svo
þétt, að ekki fer hjá því að fiskimennirnir
verði fyrir nokkru tjóni á þeim af völdum
stórskipa, sem eiga leið í gegn, og ekki töldu
yfirmenn á Dettifossi óhætt að sigla með
loggið (veg- og hraðamælinn) niðri, því
viðbúið var að einhver netatrossan kræktist
í það.
RÁÐHERRA, NÓBELSSKÁLD
QG VITRINGUR FRÁ SINKÍANG
Það er full ástæða til að vekja á því at-
hygli, að fleiri skip Eimskipafélagsins flytja
farþega en Gullfoss einn. Dettifoss og systur-
skip hans Lagarfoss hafa tólf farþegarými
hvor um sig. Það er upplagt fyrir fólk, ekki
sízt hjón og fjölskyldur, að nota þessar ferðir
til að bregða sér til Norðurlanda og landanna
austan við Eystrasalt. Aðbúnaður allur, fæði
og þjónusta, allt er þetta eins og bezt verður
á kosið. Úr slíkum ferðum kemur hver mann-
eskja afslöppuð og endurnærð. Enda hafa
margir merkismenn tekið sér far með Detti-
fossi að og frá íslandi: Bjarni Benediktsson
forsætisráðherra, Halldór Laxness nóbels-
skáld, Sú Vúng-kúng, vitringur frá Sínkíang,
sem um hríð leitaði að heimildum um At-
lantis á Landsbókasafninu og dó á Vífilsstöð-
um. Og eru þá aðeins fáir nefndir.
Það dýralíf, sem maður verður mest var
við á þessari siglingaleið, eru máfar. Maður-
inn hefur þegar útrýmt ótölulegum fjölda
og metur mikils. Hann hafði með sér urmul
litmynda af Surtseyjargosinu til að nota sem
inspírasjón þegar heim kæmi. Þær kanadísku
eru báðar frá Nýja-Skotlandi og raunar
skozkættaðar, heita Betty Hoar og Francis
Munro, faðir þeirrar síðarnefndu er meira
að segja mæltur á gelísku, tungu Háskota.
Hún var hjúkrunarkona, hin bankaritari, en
nú höfðu þær sagt upp störfum sínum og
lagt af stað til að kanna heiminn, ætluðu að
taka sér góðan tíma, ferðaáætlun mjög laus-
leg: We have got all the time in the world,
við höfum allan heimsins tíma, sögðu þær.
Þær höfðu unnið í Montreal og könnuðust
vel við Vélbyssu-Mollý, þótt henni hefði ekki
unnizt tími til að ræna bankann, sem Betty
vann í. Þeim þótti Reykjavík rólegur bær og
æsingalaus og töldu því líklegt að þar byggi
trúað fólk. Nú var för þeirra heitið til Sví-
þjóðar, síðan til annarra Norðurlanda. Til
undirbúnings kynrjum sínum við þarlent fólk
höfðu þær lært einn kveðling danskan, sem
byrjar þannig:
Mo‘er jeg skal tisse.
Skulle du min dreng?
svara kostnaði að spandéra á þá atómbombu.
En það væri ólíkt jafn ökonómísku fólki og
Svíum að láta þessi byrgi sin standa ónotuð
og engum til gagns fram að dómsdegi, svo að
þeir hafa hagnýtt þau á ýmsan hátt, mörg
eru höfð fyrir bílastæði, en þetta hér í
Kungshamn er notað sem kæligeymsla fyrir
síld; það er ævinlega svalt hér inni í berginu.
Ekki verður sagt að þessi hluti Svíþjóðar
sé dæmigerður fyrir svipmót landsins yfir-
leitt, skerjagarður og strönd að miklu leyti
naktar klappir en lítið um tré, þetta gæti
næstum verið heima ef klappirnar væru grá-
svartar en ekki gular. Hér eru víða forkunn-
arfallegar siglingaleiðir fyrir smærri báta
innan skerjagarðsins og hafa sumsstaðar ver-
ið' sprengd sundur klettahöft til að greiða
fyrir slíkum samgöngum.
Bohúslén var sem kunnugt er í fyrri daga
hluti Noregs. Þar var Konungshella, sem
margir norskir konungar sátu og voru sóttir
hér heim af íslenzkum farmönnum og hirð-
skáldum. Þann stað brenndu Vindur, slav-
neskir sjóræningjar sem áttu sér ból þar
sem nú er strönd austur-þýzka alþýðulýð-
í vcstur-sænska skcrjagarðinum. Margir ciga sum-
arbústaði hér á meðal klappanna, enda eru sjóbað-
staðir þar víða góðir.
dýrategunda og mun áður en langt um líður
gera útaf við fjölmargar í viðbót, enda ekki
öllum öðrum skepnum hent að sleppa skað-
lausar úr skiptum við hann. En með máfinn
er þessu á annan veg farið. Hann eykur kyn
sitt og margfaldast í námunda við mannsins
byggðu ból og lifir konunglegu lífi á úrgang-
inum frá þessum fyrirferðamikla tvífætlingi.
Máfurinn er fallegur fugl og þokki yfir hátt-
um hans, hvort heldur hann flögrar sinn
ballet yfir frárennslisrörinu framan við út-
varpshúsið eða fylgir skipum eftir milli
landa, knýr sig áfram þróttlegum vængja-
tökum, árvakur varðengill og svíradigur og
kaldur í augum eins og prússneskur herfor-
ingi.
Danski listmálarinn heitir Karl Mogensen.
Hann hafði brugðið sér til íslands að heim-
ssekja Svavar Guðnason, sem hann þekkir
GULAR KLAPPIR BOHÚSLÉNS
Fyrsti viðkomustaður á erlendri grund var
Kungshamn, sem til skamms tíma var í skipa-
fréttum nefnd Gravarna. Þetta er smástaður
á strönd Bohúsléns ekki alllangt norðan
Gautaborgar, skammt frá Lysekil. Rétt ofan
við höfnina rís bjargveggur hár, og hefur inn
í hann verið höggvinn hrokavíður hellir, sem
bæjarfólk ætlar að forða sér inn í ef atóm-
stríð verður. Þesskonar hella hafa Svíar
sprengt inn í aðra hverja klöpp í ríki sínu
í þeirri sælu trú að þeir séu nógu merkilegir
menn til að einhverjum kunni að Þykja
Þessi mynd er frá skemmtisiglingu um skerjagarð-
inn, scm nokkrir Dettifossmanna brugðu sér í. Svo
sem sjá iná af skiltinu á stýrishúsinu, þá eru bátar
notaðir fyrir taxa á þessum slóðum ekki síður en
bílar. Á myndinni cru talið frá vinstri: Sigurður
Jensson, aðstoðarvélstjóri, Anton Líndal, bryti, Sig-
urþór Hjartarson, rafvirki, ívar Guðmundsson, háseti,
Bergljót, kona Sigurþórs, Arnrún og Bergrún, dætur
Antons bryta, Pétur Gíslason, vikadrengur og Ey-
steinn Jónsson, þriðji vélstjéri.
Varbergskastali, séður úr lofti. Aður var liann eitt
rammgcrðustu virkja Svíþjóðar, en er nú fornminja-
og byggðasafn.
veldisins. Og áður en skildist er við þær gulu
klappir Bohúsléns er rétt að geta þess að á
þeim hafa fundizt margar ristur frá brons-
öld, gerðar af mikilli kúnst. Þykjast menn af
þeim mega ráða að þá hafi hér búið fólk sem
hafi hneigzt mjög að sólar- og frjósemidýrk-
un. Ætla sumir að þau trúarbrögð hafi verið
undanfari dýrkunarinnar á Vönum, sem
mynduðu ásamt Ásum goðahirð Norðurlanda
og hafa verið taldir eldri en þeir. Vanir
virðast einmitt hafa verið tengdir frjósemi
hinum fremur; í þeirra hópi var Freyr, guð
holdlegs unaðar, ástargyðjan Freyja og
Njörður. Nafn hans er greinilega tengt gyðj-
unni Nerþus, sem Germanir höfðu mikinn
átrúnað á á tímum Rómverja. Sú gyðja ók
um i vagni við hátíðleg tækifæri, og mynd-
ir af vögnum og skipum koma einmitt mjög
oft fyrir á þessum listaverkum bronzaldar-
manna Bohúsléns.
VARBERG
Næsti viðkomustaður í Svíþjóð var Var-
berg í Hallandi, nokkru sunnar en Gauta-
borg. Sú borg er öllu meiri en Kungshamn,
íbúar tæp tuttugu þúsund. Þarna er breið
fjara og mjölkenndur sandurinn er vaðinn í
ökla og hann er svo gulhvítur að það liggur
við að maður fái ofbirtu í augun, Enda mun
hér vinsæl baðströnd þegar heitt er. Nú er
himinn húmaður og fátt fólk í fijöru; fáein
■ I I
»•tbI- VIKAN 23